G‘apporov M. Ingliz tili grammatikasi

be there at fi ve o’clock.
Ular u yerga soat beshda borish-
lari kerak.
There is no need for your 
brother to go there.
Akangizning u yerga borishi shart 
emas.
9. for predlogi bilan keladigan fe’l va otlar:
to ask for -ni so‘ 
-
ramoq
He asked for the dic-
tionary. 
Has anybody asked for 
me?
U lug‘atni so‘radi. 
Meni biror kishi so‘-
radimi?
to be bound for -ga
yo‘nalmoq
The ship is bound for 
Odessa.
Kema Odessaga yo‘-
nalayapti (borayapti).

---

216
to care for yoqtirmoq
I don’t care for this 
book.
Menga bu kitob yoq-
maydi.
to call for uchun kirib
chiqmoq
He will call for the book 
tomorrow.
U kitob uchun ertaga 
kiradi.
to exchange for -ga al-
mashtirmoq
He exchanged French 
money 
for Russian 
money.
U fransuz pulini rus 
puliga almashtirdi.
to hope for -ni umid
qilmoq
We are hoping for the 
change in the weather.
Biz obi-havoning o‘z-
garishiga umid qila-
miz.
to be late for -ga ke -
chikmoq
He was late for the din-
ner.
U ovqatga kechikdi.
to leave for -ga
jo‘namoq
He has left for London.
U Londonga jo‘nab ket-
di.
to look for -ni axtar-
moq, -ni izlamoq
I am looking for my 
pencil.
Men qalamimni izlayap-
man.
to prepare for -ga
tayyorlanmoq
My son is preparing 
for his examination.
Mening o‘g‘lim imni-
honiga tayyorlanayap-
ti.
to sail for -ga suzib
bormoq
The steamer sailed for 
Batumi.
Paroxod Batumiga suzib 
bordi.
to start for -ga 
jo‘namoq
He started for Odessa 
this morning.
U bugun ertalab Odessa-
ga jo‘nab ketdi.
to wait for -ni kut-moq
Wait for me.
Meni kuting.
to be sorry for doing 
something biror ish
qilgani uchun kechi-
rim so‘ramoq, afsus -
lanmoq
I’m sorry for shouting 
at you yesterday.
Kecha sizga baqirga-
nim uchun kechirasiz.
to feel (to be) sorry
for somebody biror
kishiga achinmoq
I feel sorry for Ge orge. 
He has a lot of prob-
lems.
Men Jorjga achinaman. 
U har qadamda muam-
molarga duch kelayap-
ti.
a contract (order,
cheque, invoice) for
  -ga (uchun) shartnoma,
(buyurtma, chek, hisob)
They have concluded a 
contract for the supply 
of timber.
Ular yog‘och yetkazib 
berish haqida shartnoma 
tuzishdi.
demand for -ga talab
There is a great de-
mand for these goods.
Bu mollar (tovarlar)ga 
talab katta.

---

217
negotiations for uchun 
muzokaralar
Negoiations for the 
sale of these goods are 
expected in May.
Bu mollarni sotish ha-
qidagi muzokaralar 
ning 
boshlanishi may oyida 
kutilayapti.
respect for -ga hurmat
I have a profound re-
spect for him.
Mening unga hurmatim 
katta.
10. for ishlatilgan iboralar:
for ever abadiy, umrbod 
for instance (for example) masalan 
for this purpose shu maqsadda 
for a time biroz vaqt davomida 
for the time being hozir
for years ko‘p yillar davomida
in return for -ning o‘rniga 
for the fi rst (last) time birinchi 
(oxir gi) marta
FROM
1. -dan (harakat yo‘nalishini ifodaydi, antonimi to):
He took the book from the shelf.
U kitobni tokchadan oldi.
He has returned from the south.
U janubdan qaytib keldi.
I have received a letter from my 
friend.
Men do‘stimdan xat oldim.
Take this book from Mr. Bell.
Bu kitobni Mr. Belldan oling.
2. -dan (vaqtning boshlanishini ifodalaydi, antonimi since):
I shall study in the library 
from fi ve till seven. 
Men beshdan yettigacha ku-
tub xonada shug‘ullanaman.
I lived there from 
1925 till 1930.
Men u yerda 1925-yildan 
1930-yilgacha yashadim.
3. -dan (boshqa predloglar bilan birikib keladi):
The sun appeared from 
behind the clouds.
Quyosh bulutlar orqasidan 
paydo bo‘ldi.
Take a sheet of paper 
from under these books.
Bu kitoblar ostidan bir 
varaq qo g‘oz oling.
The arbitrators are appointed from 
among the members of the Foreign 
Trade Arbitration Commission. 
Arbitrlar Tashqi Savdo 
Arbitrlari Komissiyasi a’zolari 
orasidan tayinlanadi.
4. from predlogi bilan keladigan fe’llar:
to buy from -dan sotib
olmoq
We bought some milk 
from the shop.
Biz do‘kondan sut sotib 
oldik.

---

218
 to borrow from -dan
qarz olmoq
I borrowed 1000 sooms 
from my bro ther.
Men akamdan 1000 
so‘m qarz oldim.
to differ from -dan farq
qilmoq
The goods delivered dif-
fer from the samples.
Yetkazib berilgan mol-
lar namunalardan farq 
qiladi.
to judge from -dan (-ga
qarab) xulosa qilmoq
I judge so from his 
words.
Men uning so‘zlariga 
qarab shunday xulosa 
qilaman.
to make from -dan 
yasamoq (qilmoq)
Cheese is made from 
milk.
Lekin: The watch is made 
of gold.
Pishloq sutdan qili nadi.
Soat oltindan yasalgan.
to prevent from -ga
xalaqit bermoq
The rain prevented me 
from coming.
Yomg‘ir menga ke lishga 
xalaqit berdi.
to recover from -dan
tuzalmoq
He has quite recovered 
from his illness.
U kasallikdan butunlay 
tuzaldi.
to save from -dan
saqlamoq
They succeeded in saving 
the house from the fi re.
Ular uyni yong‘indan 
saqlab qolishga muvaf-
faq bo‘lishdi.
to suffer from -dan
azob chekmoq
He suffered from the 
heat while he was in the 
Crimea.
U Qrimda bo‘lganida 
issiqdan azob chekdi.
to translate from -dan
tarjima qilmoq
This article is transla ted 
from the English.
Bu maqola ingliz tilidan 
tarjima qilingan.
5. from bilan kelgan iboralar:
from (the) beginning to (the) end 
boshidan oxirigacha 
from time to time vaqti-vaqti bi-
lan, ahyon-ahyonda 
from side to side u tomondan bu 
tomonga 
from day to day kundan kunga 
from my (his) point of view me-
ning (uning) fi krimcha (fi kricha) 
IN
1. -da, ichida:
The pencil is in the box.
Qalam qutining ichida (qutida).
We live in Toshkent.
Biz Toshkentda yashaymiz.
2. vaqtni aytishda ishlatiladi:
a) -da (yil va oy oldida ishlatiladi)
They will arrive in May.
Ular May oyida yetib kelishdi.
He was born in 1992. 
U 1992-yilda tug‘ilgan.

---

219
b) -dan keyin:
The train will be leaving 
in a few minutes.
Poyezd bir necha daqiqadan keyin 
jo‘nayapti.
He will return in a week.
U bir haftadan keyin qaytib ke-
ladi.
Jack has gone away. He will 
be back in a week.
Jek ketgan. U bir haftadan keyin 
qaytib keladi.
The book will come out 
in a month.
Kitob bir oydan keyin chiqadi.
c) -da, davomida, ichida:
The house was built in three 
months.
Uy uch oyda qurildi.
He translated the article in an hour.
U maqolani bir soat (ichi)da tar-
jima qildi.
The construction of this plant was 
completed in ten months.
Bu zavodning qurilishi o‘n oy ichi-
da tugallangan.
I learned to drive in four weeks. 
Men to‘rt hafta ichida mashina 
haydashni o‘rgandim.
3. in ravish bo‘lib harakat fe’llari bilan ichkariga harakatni bildiradi: to 
come (go, walk, get) in ichkariga kirmoq, to run in yugurib kirmoq, to fl y 
in uchib kirmoq:
I couldn’t get in as the door was 
locked.
Men ichkariga kira olmadim, chun-
ki eshik qulf edi.
He ran in with a telegram in his 
hand.
U qo‘lida telegramma bilan yugurib 
kirdi.
Please, fi ll in the form in block let-
ters.
Iltimos, formani bosh harfl ar bilan 
to‘ldiring.
Izoh: Ichkarisiga kirilayotgan buyum ko‘rsatilganda into predlogi ishlatiladi:
He ran into the house.
U uyga yugurib kirdi.
4. In predlogi bilan keladigan fe’llar, sifatlar va sifatdoshlar:
to arrive in -ga yetib
kelmoq
He arrived in London.
U 
Londonga yetib 
keldi.
to deal in biror narsa
bilan savdo qilmoq
That organization deals 
in grain.
U tashkilot g‘alla bilan 
savdo qiladi.

---

220
to end in bilan tugamoq
The Second World War 
ended in the utter defeat 
of fascist Germany and 
Imperialist Japan.
Ikkinchi Jahon Uru 
-
shi fashistlar Ger-
maniyasi va imperi-
alistik Yaponiya 
ning 
batamom mag‘ 
lubiyati 
bi lan tugadi.
to be engaged in bilan
shug‘ullanmoq, band
bo‘lmoq
That organization is en-
gaged in the sale of tim-
ber.
Bu tashkilot yog‘och 
sotish bilan shug‘ul-
lanadi.
to include in ichiga
kiritmoq
He included these fi gures 
in his report.
U bu raqamlarni ma’-
ruzasiga kiritdi.
to result in natijaga ega
bo‘lmoq
The negotiations result-
ed in the conclusion of 
an agreement. 
Muzokaralar natijasida 
bitim tuzildi.
to succeed in -ga mu-
vaffaq bo‘lmoq
He succeeded in getting 
her address.
U ning manzilini to-
pish 
ga muvaffaq bo‘l-
di.
to take part (to parti-
ciate) in -da qatnash-
moq (ishtirok etmoq)
He took part in the dis-
cussion of this question.
U bu masalani muho-
kama qilishda ishtirok 
etdi.
dressed in -da ki yin -
gan, kiyimda bo‘l moq
He was dressed in a grey 
suit.
U kulrang kostumda 
edi.
rich in -ga boy 
The Ural Mountains are 
rich in minerals.
Ural tog‘lari ma’dan-
larga (foydali qazilma-
larga) boy.
to be in the habit of 
odatga ega bo‘lmoq
He is in the habit of get-
ting up early.
U erta turish oda 
tiga 
ega. (U erta turishga 
o‘rgangan.)
to be in love with -ni
sevmoq
They are in love with 
each other.
Ular bir-birlarini se-
vishadi.
to be in need of -ga
muhtoj bo‘lmoq
I am in need of your 
help.
Men sizning yorda-
mingizga muhtojman.
to be interested in -ga
qiziqmoq
He is interested in his-
tory. 
U tarixga qiziqadi.
to be in uyda (ish
joyida) bo‘lmoq
Is Mr. Bell in? 
Mr. Bell o‘zidami?

---

221
5. in predlogi bilan kelgan iboralar:
in the rain — yomg‘irda 
in the sun — quyoshda 
in the shade — soyada 
in the dark — qorong‘ida
in bad weather — yomon havoda 
in block letters — bosh harfl ar bilan 
in the affi rmative (the negetive) 
ijobiy (salbiy) 
in bulk uyib, tepa qilib
in any case har ehtimolga qarshi, 
ehtiyot shart