Genelde her toplumda,duygusal dengesizlik gösteren bir çok

b- Cezayı ağırlaĢtıran nedenler 
 
aa- UyuĢturucu maddenin cinsi bakımından 
 
TCK'nun  403.  maddesinin  6.  fıkrasına  göre  uyuĢturucu 
maddenin eroin, kokain, morfin, baz morfin olması durumunda fail 
hakkında  verilecek  olan  ceza  bir  katı  oranında  arttırılır. 
TCK'nun  406/6'da  belirlenen  "Ģiddet  nedeni"  bu  dört  madde  ile 
sınırlıdır. 
 
Bazı  maddelerin  Ģiddet  sebebi  olarak  TCK'nun  403.  maddede 
yer  alması  6.6.1941  tarihinde  6123  sayılı  kanunla  olmuĢtur.  Bu 
değiĢiklikle  basit  uyuĢturucu  maddelere  göre  tesirleri  daha  ağır 
ve  kullanıĢları  daha  yaygın  bulunan  morfin,  eroin,  kokain  ve 
esrarın  özellikle  sayılarak  maddenin  ikinci  bendine  alınması  ve 
bunlara daha ağır cezalar konulması kabul edilmiĢtir. 
_______________ 
(324) KURT,  s.50-51 
(325) GÜNAL,  s.138-139,  "Ağır para cezasının elde edilecek safi esrar miktarı  üzerinden hesaplanması gerekirken, 
sanıkta yakalanan kenevir bitkisi nazara alınarak fazla tayini bozmayı gerektirmiĢtir". (5.CD.,  10.2.1988,  66/660), 
ERDURAK,  s.647 

 
Madde  metni  1981  yılına  kadar  6123  sayılı  kanunla  değiĢik 
Ģekli  ile  tatbik  edilmesine  kadar  uygulamada  yinede  bazı 
aksaklıklar  ortaya  çıkmıĢtır  (326).  Uygulamada  ilk  aksaklık  baz 
morfin  etrafında  ortaya  çıkmıĢtır.  Bu  durumu  Adli  Tıp  Meclisi 
uygulaması  ve  Yargıtay  uygulaması  açısından  ayrı  ayrı  ele 
alacağız. 
 
 aaa- Adli Tıp Meclisi uygulaması(morfin, baz morfin) 
 
Uygulamada  herhangi  bir  maddenin  TCK'nun  403.  maddesinde 
sayılı  Ģiddet  sebeplerinden  birini  teĢkil  edip  etmediği  veya 
diğer baĢka bir madde olduğunda Ģüpheye düĢülürse Adli Tıp Kurumu 
Kimyasal 
Tahliller 
Ġhtisas 
Dairesinden 
gerekli 
mütalaa 
alınmalıdır.  
 
Morfin ve baz morfin konusunda ortaya çıkan değiĢik görüĢ ve 
kararlar,  bazen  bu  mütelaalarda  olduğu  kadar,  uygulamada  da 
değiĢik durumların ortaya çıktığını göstermektedir. 
 
"Kodeks  komisyonunun  örnek  iĢ  dünyasındaki  28.12.1960  günlü 
raporunda  ve  Adli  Tıp  Meclisinin  ona  dayanarak  vermiĢ  olduğu 
10.11.1961  ve  bunu  tamamlayan  2.2.1962  günlü  raporlarında  suç 
konusu  baz  morfinin  tıp  bakımından  ve  ceza  kanunun  uygulaması 
bakımından  morfinin  ta  kendisi  olduğu  belirtilmiĢtir.  Ancak  Adli 
Tıp  Meclisi  ve  Kimyahanesinin  diğer  bazı  raporlarında  ise:  "Baz 
morfinin  ilk  kademede  afyondan  elde  edilen  madde  olduğu  ve  ham 
afyon sayılması gerektiği ve bazı raporlarında ise, baz morfinin, 
morfin  olabilmesi  için  baĢkaca  fiziki  ve  kimyevi  iĢleme  tabi 
tutulması gerekmekte olduğu ve TCK'nun 403.maddesinin 6123 sayılı 
kanunla  değiĢtirilmeden  önceki  metinde  (morfin  ile  baz  morfin 
müĢtakları) berabere yer aldığı halde yeni Ģeklinde yalnız morfin 
kelimesi  bırakılarak  failin  daha  ağır  cezaya  tabi  tutulduğu 
üzerinde durulup hukuki bakımdan bir sakınca bulunmadığı takdirde 
morfin sayılabileceği belirtilmiĢtir (327).  
_______________ 
(326) GÜNAL,  s.72 
(327) GÜNAL,  s.72 
 
bbb- Yargıtay uygulaması (morfin, baz morfin) 

 
Yargıtay  uygulamalarındada  değiĢik  görüĢler  ortaya  çıkmıĢtır. 
YCGK 27.6.1960 tarihli 5/54 E. ve 44 K. sayılı içtihadında baz morfinin 
daha  ziyade  afyon  tozu  yani  daha  ziyade  afyon  olarak  kabulü  lazım 
geldiğine ve bu maddenin saf morfin olmayıp TCK'nun 403. maddesinin 1. 
fıkrası  kapsamına  giren  uyuĢturucu  maddelerden  olduğu  belirtilmiĢti. 
Fakat daha sonraki 24.6.1963 T., 27 E. ve 44 K. sayılı içtihadında aynı 
kurul  baz  morfinin  dö  Kloridratdö  morfin  derecesinde  etkili  ve  sosyal 
tehlikesi  o  ölçüde  büyük  olduğu  ve  yasa  hükümlerinin  yorumlanmnasında 
onların  kabul  edilmesiyle  güdülen  amacın  olabildiği  kadar  gözönünde 
tutulması  gerektiği  gerekçesiyle  Ģiddet  sebebi    olarak  düzenlenen 
morfin  kavramına  morfin  tuzları  ile  morfinden  yapılan  maddelerin  ve 
özellikle baz morfinin gireceği içtihadında bulunmuĢtur.  
 
Daha  sonra  Yargıtay  içtihadı  birleĢtirme  Büyük  Genel  Kurulu 
13.1.1964  tarihinde:  "Türk  Ceza  Kanununun  403.  maddesinde  2  ve  4 
bendlerinde sayılan uyuĢturucu maddeler arasında anılmıĢ bulunmayan baz 
morfinin  (bu  bentlerde  yazılı)  morfin  sayılmayacağına"  karar vermiĢtir 
(328). 
 
10.1.1981  tarihli  2370  sayılı  kanunla  TCK'nun  403/6.  maddesinde 
sayılan  ve  cezanın  artırılmasını  öngören  uyuĢturucu  maddelere  baz 
morfin de dahil edilmiĢtir. 
 
Uygulamada  görülen  diğer  bir  aksaklık  LSD  konusunda  olmuĢtur. 
Yargıtay  5.  ceza  dairesinin  26.9.1975  tarih  ve  E.  2272,  K.2484  sayılı 
kararıyla LSD'yi uyuĢturucu madde kabul etmiĢ ve TCK 403. maddesinin 1. 
fıkrasında  belirtilen  uyuĢturucu  madde  kavramına  değil  de  TCK  403  2. 
bendinde  (yeni  403/6)  belirtilen  eroin,  kokain  ve  morfin  veya  esrar 
olması hallerini, bu maddelerle sınırlı olmadığından söz ederek LSD'nin 
de  Ģiddet  sebebi  olarak  gözönüne  alınması  gerektiğine  karar  vererek 
mahkemenin  TCK'nun  403/1.  maddesini  uygulamasını  bozma  sebebi 
yapmıĢtır.
 
________________ 
(328) (YĠBK,  13.1.1964,  963/2 E,  964/2 K.),  GÜNAL,  s.74 

 
Yargıtay dairesinin bu bozma kararına karĢın mahkeme direnme 
kararı almıĢ ve bu konu Yargıtay Ceza Genel Kurulu'na gelmiĢtir. 
Bu hususta verilen kararın esası ise Ģu Ģekildedir: 
 
"Sanık  hakkında  TCK'nun  403/1.  maddesine  muhalefeten  kamu 
davası  açılmıĢtır.  Bu  madde  uyuĢturucu  maddelerin  ruhsatsız  veya 
ruhsata  aykırı  olarak  imal,  ithal  veya  ihraç,  yahut  bu  fiillere 
teĢebbüs  edenlerin,  aynı  maddenin  2.  bendi  (3756  sayılı  kanunla 
6. bend olmuĢtur) ise 1. bendde gösterilen uyuĢturucu maddelerin 
eroin,  kokain,  morfin  veya  esrar  olması  hallerini  tecrim 
etmektedir.  Suç  konusu  maddelerin  sevk  maddesinde  öngörülen 
uyuĢturuculuk  niteliğini  taĢıyıp  taĢımadığı  hususunu  belirlemek 
için 
mahkemece 
Adli 
Tıp 
Meclisine 
baĢvurularak 
müteala 
alınmıĢtır.  Adli  Tıp  Meclisi  Raporunda  sanıkta  yakalanan 
maddelerin  farmakotoksik  özellikleri  ve  toksikomonojen  gücü 
itibariyle esrar benzeri ve fakat esrardan daha  müessir sentetik 
bir  uyuĢturucu  olduğu  cihetle  TCK'nun  yukarıya  alınan  403. 
maddesinin  2.  bendi  Ģumulünde  mütealası  gerektiğini  bildirmiĢse 
de  mahkeme  sadece  suç  konusu  maddenin  uyuĢturucu  hassası  olup 
olmadığı  cihetlerine  yönelik  müteala  ile  bağlı  olup,  hukuk 
tekniği  bakımından  suç  niteliğini  tayinde  Adli  Tıp  Meclisi 
mütealası ile bağlı değildir. Nitekim TCK'nun 403. maddesinin 1. 
bendi  genel  olarak  uyuĢturucu  maddelerden  2.  bendi  ise  ismen 
eroin,  kokain,  morfin  ve  esrardan  bahsetmiĢ  olup  benzeri 
ibaresine  yer  vermeyecek  Ģekilde  2.  bendin  uygulama  alanının  4 
uyuĢturucu  maddenin  varlığı  haliyle  kesinlikle  sınırlamıĢtır. 
Madde  metninin  baz  morfini  dahi  morfin  olarak  kabule  de  müsait 
olmadığı 13.1.1964 tarih ve 1964/2 sayılı Tevhidi Ġçtihat kararı 
ile  tespit  edildiğinden  mahkemece  verilen  direnme  hükmü  dosya 
muhtevası 
itibariyle 
usul 
ve 
yasaya 
uygun 
görülmüĢtür." 
denildikten  sonra  direnme  hükmünün  onanmasına  çoğunlukla  karar 
verilmiĢtir (329). 
_______________ 
(329) GÜNAL,  s.83 

 
Bizim kanaatimiz; Adli Tıp Meclisinden alınan bilimsel rapor 
doğrultusunda  LSD'nin  genel  olarak  uyuĢturucu  madde  kabul 
edilmesi doğrudur. Nitekim ilgili mahkeme bunu yapmıĢ ve  cezayı 
403/1.  maddeye  göre  tayin  etmiĢtir.  Burada  yeni  bir  uyuĢturucu 
madde 
karĢısında 
uygulamanın 
izlediği 
yöntem 
açıkça 
görülmektedir.  Ancak  1991  yılındaki  değiĢikliğe  kadar  bir  Ģiddet 
sebebi olarak düzenlenen esrarın ana maddesi ile LSD'nin de aynı 
kategoriden  olması  nedeniyle  Ģiddet  sebebi  olarak  kabul  edilen 
uyuĢturucu  maddelere  geniĢletici  yorum  tarzıyla  LSD'ninde  ilave 
edilmesi  "kanunilik"  ilkesine  ters  düĢeceğinden  Yargıtay  Ceza 
Genel Kurulunun sözkonusu kararını isabetli buluyoruz. 
 
3756  sayılı  kanunla,  yumuĢak  uyuĢturucu  madde  olarak  kabul 
edilen  ve  doktrinde  eroin,  morfin  ve  kokain  gibi  sert 
uyuĢturucularla  bir  tutulması  eleĢtirilen  esrar  Ģiddet  sebebi 
olmaktan çıkarılmıĢtır. Kanun gerekçesinde Ģöyle denilmektedir: 
 
"Bu 
madde 
ile 
kanunun 
403. 
maddesinde 
değiĢiklik 
yapılmaktadır.  Yeni  düzenlemede  de  yürürlükteki  metinde  olduğu 
gibi 
uyuĢturucu 
maddelerin 
nelerden 
ibaret 
olduğu 
tarif 
edilmemiĢ, 
bunların 
teker 
teker 
gösterilmesi 
yoluna 
da 
gidilmemiĢtir. Sadece maddenin 6 nolu fıkrasında, 1 nolu  fıkrada 
gösterilen fiillerin eroin, kokain, morfin ve baz morfine iliĢkin 
olması  halinde  cezanın  ağırlaĢtırılması  öngörülmüĢtür.  Buna 
karĢılık  yumuĢak  uyuĢturucu  madde  olduğu  bilim  adamlarınca  ifade 
olunan  esrar  bu  nitelikte  mütalaa  edilmemiĢtir.  Bundan  böyle 
esrar 1 ve 5 numaralı fıkralara tabi olacaktır (330). 
 
Kanaatimizce,  esrarın  Ģiddet  sebebi  olmaktan  çıkarılması 
yerindedir.  Ayrıca  esrar  gibi  yumuĢak  uyuĢturuculara  sert 
uyuĢturuculara göre daha toleranslı yaklaĢılması Ģeklinde beliren 
uluslararası yaklaĢımada uygundur.  
_______________ 
(330) TBMM Tutanak Dergisi,  S  sayısı:513,  s.4 

 
bb- TeĢekkül hali 
 
aaa- TeĢekkül oluĢturma 
 
TCK  403/10  gereğince  uyuĢturucu  maddeleri  temin  amacıyla 
teĢekkül  meydana  getirilmesi  müstakil  suçtur.  TeĢekkül  ile  suç 
iĢlenmiĢ olması Ģartı aranmaz. TCK'nun 403. maddesinde yer almıĢ 
bulunan uyuĢturucu madde temini suçlarının iĢlenmesi amacıyla iki 
veya  daha  fazla  kiĢinin  önceden  anlaĢmaları  halinde  teĢekkül 
oluĢur (331). 
 
Maddede  bu  suçun  oluĢumu  için  teĢekkülün  devamlılık 
arzetmesine  dair  bir  husus  öngörülmediğinden  teĢekkülün  bir  kez 
gerçekleĢmesi yeterli sayılmıĢtır.  
 
Yargıtay  kararlarında  açıkca  belirtildiği  üzere,  teĢekkülün 
kabulü  için  teĢekkülü  oluĢturan  kimselerin  ele  geçirilmesi  Ģart 
olmamakla  beraber,  bu  kiĢilerin  gerçekten  varlığının  kesinlikle 
belirlenmiĢ olması gerekmektedir(332). 
 
bbb- ġiddet sebebi 
 
Mücerret  teĢekkül  oluĢturma  müstakil  suç  olarak  kabul 
edilmiĢ  olmakla  beraber,  teĢekküle  dahil  kiĢilerin  ayrıca 
uyuĢturucu  madde  temin  suçunu  iĢlemeleri  durumunda  cezanın 
arttırılarak  hükmedilmesi  gerekmektedir.  TCK  403.  maddenin  7. 
fıkrasında: 
uyuĢturucu 
madde 
temini 
suçlarının 
teĢekkül 
oluĢturanlar ile idare edenler veya bu teĢekküle dahil bulunanlar 
tarafından  iĢlenmesi  halinde,  verilecek  cezanın  ayrıca  yarı 
oranında arttırılacağı öngörülmüĢtür. 
_______________ 
(331) ERGEN,  s.50 
(332) KURT,  s.55 
           "TeĢekkülün  kabulü  için  sanığın  adlarını  verdiği  Ģahısların  ele  geçirilmeleri  ve  haklarında  koğuĢturma 
yapılması  Ģart  değilse  de,  sanığın  gerçekte  teĢekkül  halinde  esrar satıcılığı yaptığının ve  suç  ortaklarının gerçekten 
varlığının kesinlikle   saptanması gereklidir. 
       Bu itibarla teĢekkülün varlığına dair kesin subut delilleri gösterilmeden cezanınTCK'nun 403/5. maddesi (Yeni 
403-10) ile arttırılması bozmayı gerektirmiĢtir. (5. CD.,  11.2.1975, 4933/3756), KURT,  s.55
 

 
 UyuĢturucu madde temin suçlarını iĢlemek amacı ile teĢekkül 
meydana  getirme,  idare  etme  veya  dahil  olma  haliyle,  suçun  bu 
teĢekkülü oluĢturan kimse ve kimseler tarafından iĢlenmesi halini 
birbirinden  ayırmak  zorunluluğu  vardır.  Salt  teĢekkülü  meydana 
getirmek daha önceki bölümde ele aldığımız üzere ayrı bir suçtur. 
Herhangi  bir  Ģekilde  uyuĢturucu  madde  temin  suçunun  da  iĢlenmiĢ 
olması gerekli değildir (333). 
 
cc- Topluluk hali 
 
TCK  403.  maddesinin  8.  fıkrasında  uyuĢturucu  madde  temin 
suçlarının  toplu  olarak  iĢlenmesi  durumunda,  hükmolunacak 
cezaların üçte bir oranında arttırılması hükme bağlanmıĢtır. 
 
Topluluk hali, en az iki kiĢinin aralarında önceden anlaĢma 
olmaksızın 
uyuĢturucu 
madde 
temini 
suçunu 
iĢlemeleridir. 
TeĢekkülden 
farkı 
sanıkların 
önceden 
aralarında 
anlaĢma 
olmamasıdır.  Topluluk  halinde  uyuĢturucu  madde  temini  suçlarında 
her  sanık kendisine ait uyuĢturucu maddeyi satmaktadır. Sanıklar 
arasında  önceden  anlaĢma  yoktur.  Kendilerine  ait  uyuĢturucu 
maddeleri satarken manevi dayanıĢma hali içerisindedirler (334). 
_______________ 
(333) GÜNAL,  s.117 
         "Sanıkların;  eroin  satmak  için  önceden  anlaĢarak  teĢekkül  oluĢturdukları,  firari  sanık  Ömer'in  Van'dan  temin 
ettiği  eroini  Ġstanbul'da  Ömer'in  dükkanına  gizlediği,  durumu  diğer  sanıklara  bildirdiği,  sanık  Murat'ın  müĢteri 
aramaya  baĢladığı,  Mustafa'nın ise  Ömer, Murat  ve  müĢteriler arasında irtibatı sağladığı, olay akĢamı sanıkların ve 
eroinin  ele  geçirildiği  anlaĢıldığından,  teĢekkül  halinde  uyuĢturucu  madde  temin  suçu  oluĢmuĢtur".  (10.  CD.,  
19.11.1992,  10837/11917), YKD,  c.19,  y.1993,  sy.1,  s.147 
           "UyuĢturucu mal üzerinde herhangi bir tasarrufu sözkonusu olmadığı anlaĢılan sanıkların uyuĢturucu maddeyi 
beraber nakletmek, satıĢını beraber yapmak  hususunda aralarında önceden bir anlaĢma mevcudiyetine dair inandırıcı 
deliller  açıklanmadan;  sanıklardan  birisinin  eylemi  esrar  satmak,  diğer  sanıkların  fiilleri  ise  satıĢa  vasıta  olmaktan 
ibaret bulunduğu, teĢekkül hali mevcut olmadığı halde cezaların TCK'nun 403/5. maddesiyle arttırılması isabetsizdir. 
(5. CD.,  25.4.1984,  844/1751),   İKİD,  y.27 (1987),  sy.31,  s.4615 
 (334) ERGEN,  s.58
 

 
Topluluğun  kabulü  ile  cezanın  arttırılmasının  nedeni,  bu 
Ģekilde  yapılan  satıĢta  kolaylık  olması,  faillerin  birbirlerine 
manevi destek olmalarıdır (335). 
 
Erem  uyuĢturucu  maddeyi  imal,  ithal  veya  ihraç  fiillerinin, 
iki  veya  daha  ziyade  kimse  tarafından,  aralarında  anlaĢma 
olmaksızın,  toplu  olarak  iĢleyebileceklerini  tahayyül  etmenin 
kolay olmadığı kanısındadır (336). 
 
Günal'da:  "UyuĢturucu  madde  imal,  ithal,  ihraç  suçlarıyla 
satma,  alma,  bulundurma,  nakil  suçlarına  iliĢkin  fiili  iki  veya 
daha  fazla  kiĢilerin  aralarında  anlaĢma  ve  irtibat  olmaksızın 
topluluk 
halinde 
suçu 
iĢleyebileceklerini 
kabul 
güçtür" 
demektedir. 
 
Aynı yazar topluluk halinde suçun iĢlenmesinin Ģiddet sebebi 
sayılmasında  isabet  olmadığını,  bu  durumun  katılmıĢ  olduğumuz 
uluslararası  sözleĢme  hükmüne  uygun  olmadığı  ve  bu  nedenle  de 
ceza kanunundan kaldırılması gerektiğini ileri sürmektedir (337). 
 
dd- Meslek, sanat veya geçim vasıtası haline getirme 
 
UyuĢturucu  madde  temini  suçları  geçim  vasıtaları  haline 
getirenler,  sırf  bu  iĢlerle  uğraĢarak  meslek,  sanat  haline 
getirenlerce  iĢlenirse  hükmolunacak  cezalar  üçte  bir  oranında 
arttırılır (TCK 403/8). 
 
Doktrinde kanunun "itiyat hali"ni gözönüne almayıp böyle bir 
terim  kullanması  eleĢtirilmektedir.  Erem:  "Kanun  meslek,  sanat, 
geçim  vasıtası  gibi  anlamının  belirlenmesi  çeĢitli  anlayıĢlara 
yolaçan  terimler  yerine  "itiyat  hali"ni  gözönüne  almıĢ  olsaydı, 
uygulamada güçlük çekilmezdi" demektedir (337a). 
 
Günal'da:  "Bu  terim  değiĢik  anlayıĢ  ve  uygulamaya  yer 
verecek  niteliktedir.  Ceza  kanununda  yer  alıp  tanımı  verilen 
"itiyat hali" gözönünde bulundurulmuĢ olsaydı daha  isabetli  
(335) BAKICI,  s.1583 
(336) EREM,  s.174 
(337) GÜNAL,  s.121,122  
(337a) EREM,  s.174 

olurdu" demektedir (338). 
 
Bu  Ģiddet  sebebinin  uygulamada  doğurduğu  güçlük  nedeni  ile 
pek  kullanılmadığı,  bu  nedenle  uygulamasının  fazla  olmadığı 
belirtilmektedir (339). 
 
ee- On sekiz yaĢını bitirmeyen küçüklerin veya ceza  
 
    
ehliyetine sahip olmayanların suçta kullanılması 
 
TCK'nun  403.  maddesinin  9.  bendine  göre;  "On  sekiz  yaĢını 
bitirmeyen küçükleri veya ceza ehliyetine sahip bulunmayanları bu 
maddede yazılı suçları iĢlemekte kullanan kimseler hakkında, fiil 
için  tertip  olunacak  ceza  altıda  bir  oranında  arttırılarak 
hükmolunur." 
 
Suçun  iĢlendiği  zaman  küçüğün  on  sekiz  yaĢını  doldurmamıĢ 
olması gözönünde tutulacaktır. Bu bakımdan suçun iĢlendiği andaki 
yaĢ  önemlidir.  Küçüğün  11  yaĢından  küçük,  11-15  yaĢ  veya  11-15 
yaĢ  grupları  arasında  olması,  kısmen  ceza  ehliyetine  sahip 
bulunması kendi bakımından verilecek cezayı etkiliyecektir. Diğer 
taraftan  küçüğü  kullanan  bakımından  cezanın  arttırılması  için 
küçüğün 18 yaĢını doldurmamıĢ olması yeterlidir (340). 
 
Aynı 
Ģekilde 
uyuĢturucu 
madde 
temin 
suçlarında 
ehliyetsizleri  kullanan  kimseyede  asıl  fail  için  öngörülen  ceza 
arttırılarak verilecektir. Burada ehliyetsizliğin belirlenmesinde 
TCK  46.  ve  47.  maddede  öngörülen  "tam"  veya  "tam  olmayan"  akli 
maluliyet  haline  göre,  suç  icrasında  kullanılan  kimsenin 
durumunun  belirlenmesi  gerekir.  Aynı  durum  TCK  48.  maddenin  1. 
fıkrası  bakımından  da  sözkonusudur.  Ehliyetsizliğin  tam  veya 
kısmi  olması  kendi  haklarında  hükmedilecek  cezaya  etkili  olacak 
fakat kullananın cezası TCK 403/9'a göre arttırılacaktır (341). 
_______________ 
(338) GÜNAL,  s.122 
(339) BAKICI,  s.1583 
(340) GÜNAL,  s.128,  KURT,  s.58. "Atılı suçu uĢlemek için 18 yaĢından küçük Belgüzarı kullanan sanığa tertip 
edilen  cezanın  TCK'nun  403/9.  maddesi  gereğince  arttırıma  tabi  tutulmaması,  bozmayı  gerektirmiĢtir".  (5.CD., 
18.12.1990,  5267/5830), ERDURAK,  s.648 
(341) GÜNAL,  s.129,   KURT,  s.59
 

 
ff- Fiili iĢleyenlerin sağlık mesleği mensubu olması 
 
406.  maddesin  1.  fıkrasına  göre:  "403.  madde  ve  404. 
maddenin  1  nolu  fıkrasında  yer  alan  fiilleri  iĢleyen  tabip, 
veteriner, 
kimyager, 
eczacı, 
diĢ 
tabibi, 
diĢçi, 
ecza 
ticarethanesi  sahibi,  mesul  müdür,  sağlık  memuru,  ebe,  hemĢire 
veya  hastabakıcı  ise,  verilecek  ceza  yarısı  oranında  arttırılır 
ve  fail  hakkında  ayrıca  müebbeten  memuriyetten  yasaklama  veya 
meslek sanatın icrasının tatili cezası da hükmolunur."  
 
Bu  sıfatların  resmen  kazanılmıĢ  olması  gerekir.  Sayılan 
iĢlerden 
birini 
fiilen 
yapmıĢ 
olmak 
Ģiddet 
sebebinin 
uygulanmasına  yeterli  değildir.  Bu  nedenle,  öncelikle  sanığın 
resmi görevli olup olmadığı araĢtırılmalıdır. 
 
Bu  hüküm  sayılan  meslekten  olanların  görevlerini  kötüye 
kullanmalarını  kötüye  kullanmayı  önlemek  amacına  yöneliktir 
(342). 
 
gg- Suçun iĢlendiği yer 
 
TCK  406.  maddenin  2.  bendi,  uyuĢturucu  madde  temin 
suçlarının her türlü ulaĢım araçlarında veya umuma açık yerlerde, 
bunların  sahip  ve  müstahdemleri  tarafından  iĢlenmesi  halinde 
cezanın arttırılarak hükmedilmesini öngörmektedir. 
 
Burada 
cezanın 
arttırılmasındaki 
amaç; 
taĢıt 
ve 
hizmetlilerinin  esas  görevlerini  kötüye  kullanmaları  ve  suçu 
iĢlemekte  sahip  oldukları  kolaylığı,  iĢledikleri  suçun  etki 
alanının  geniĢliğini  gözönünde  bulundurarak  daha  ağır  bir  ceza 
ile cezalandırmaktır. 
_______________ 
(342)  GÜNAL,    s.126,    "Sanığın  esrar  maddesini  iĢlettiği  umuma  açık  olan  kahvede  sattığı  anlaĢıldığına  göre 
hakkında 406/2. maddesinin uygulanmaması, bozmayı gerektirmiĢtir".  (5. CD., 1.5.1984,  1188/1861),  ERDURAK,  
s.662 
 
"Sanık Denizcilik Bankası Deniz Nakliyatı T.A.ġ.ne ait......isimli gemide, gemici olarak görevli bulunduğu 
sırada  kamarasına  gizlediği  uyuĢturucu  maddelerden  eroinin,  yapılan  arama  sırasında  ele  geçirildiğinin  anlaĢılmıĢ 
olması karĢısında TCK'nun 406/2. maddesi gereğince cezanın arttırılması gerekirken yazılı Ģekilde TCK'nun 403/3-4. 
madesiyle)  uygulama  yapılarak  eksik  ceza  tayini  bozmayı  gerektirmiĢtir".    (5.  CD.,    31.10.1990,    3627/4753),  
ERDURAK,  s.663
 

 
Maddede  bir  ayrım  yapılmamıĢ  olduğundan  her  çeĢit  taĢıt 
deyimi  insan  ve  eĢya  taĢıyan  genel  ve  özel  taĢıtları,  baĢka  bir 
ifadeyle  yolcu  taĢıyan  ulaĢım  vasıtalarının  yanısıra  yük  taĢıyan 
vasıtaları kapsar. 
 
Umuma  açık  yerler  herkesin  girebileceği  yerlerdir.  Bar, 
pavyon, gazino, tiyatro, sinema bu yerlerdendir. Müstahdem terimi 
umuma açık yerlerde ve ulaĢım araçlarında suçun iĢlendiği sırada 
sürekli  veya  geçici  olarak  çalıĢan  kimseleri  anlatır.  Bunlar 
artistler,  konsomatrisler,  komiler,  garsonlar,  ahçı,  kapıcı, 
Ģoför, muavin, kaptan, makinist, hostes, kamarat gibi kimselerdir 
(343).  
 
ġehirler  arası  otobüsün  Ģoför  ve  yardımcısı,  kahvehanede 
garson  veya  kahvehane  sahibi  tarafından  suçun  iĢlenmesinde, 
anılan  hüküm  uygulanacak,  bu  yerlerde  yolcular  veya  müĢteriler 
tarafından  iĢlenmesinde  uygulanmıyacaktır.  Buna  iliĢkin  olarak 
5.CD'nin 22.4.1986 tarih ve 924 E, 2029 K sayılı kararı Ģöyledir: 
"Yargıtay  Ceza  Genel  Kurulunun  8.7.1963  gün  ve  36/36  sayılı 
kararında  da  açıklandığı  gibi,  TCK'nun  406/2.  maddesinin 
uygulanabilmesi  için  suçun  uyuĢturucu  maddeyi  taĢıyan  aracın 
sahip  ve  iĢçileri  tarafından  o  araç  içerisinde  iĢlenmesi 
gerekmesine,  sanıkların  ise  otobüsle  yolculuk  yaptıkları  sırada 
suça  konu  esrarları  taĢımıĢ  olmalarına  göre,  haklarında  anılan 
maddenin  uygulama  olanağı  bulunmadığı  gözetilmeksizin  yazılı 
Ģekilde  (TCK'nun  403/3-4-5,  406.  maddeleriyle)  hüküm  kurulması, 
bozmayı gerektirmiĢtir (344). 
_______________ 
(343) Selami AKDAĞ, Türk Ceza Kanunu ġerhi,  Ankara 1976,  s.593;  Ayrıca bkz. KURT,  s.60 
(344) (5. CD.,  22.4.1986,  924/2029),  ERDURAK,  s.66. Bu bendin uygulanmamasına iliĢkin,  5. CD'nin kararında 
geçen CGK kararıda Ģöyledir: "Sanıkların bir örgüt, 'teĢekkül' meydana getirerek sağladıkları ham afyonu bunlardan 
birisinin  kullandığı  otomobille  taĢıdıkları  anlaĢılmasını  göre,  suç  unsuru  olan  taĢıma  olayının  TCK  403/3-5. 
maddesinden  ayrı  olarak  406/2.  maddesi  ile  cezanın  arttırılmasına  neden  sayılması  yasaya  aykırıdır".  (CGK, 
8.7.1963,  36/36),  AKDAĞ,  s.594