Geologiyasi
Yüklə 1,48 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8-bob. NEFT-GAZLI QATLAMLARNING ENERGETIK 194 XUSUSIYATLARI
- 8.1. QATLAMNING BOSIMI
|
7.31-rasm. R
n (R s , R g ) parametrlari bilan jinsning neftga, suvga, gazga to’yinish koeffisientlari (k n , k s , k g ) oralig’idagi bog’liqlik: 1 – qum- gilli jinslar; 2 – karbonat jinslar (Arshie bo’yisha); – jinsning solishtirma elektr qarshiligi; n - neftga to’yingan jinslarning solishtirma elektr qarshiligi; g – gazga to’yingan jinslarning solishtirma elektr qarshiligi; s – 100% suvga tuyingan jinslarning solishtirma elektr qarshiligi; r n – qarshilikning ortish koeffisienti 8-bob. NEFT-GAZLI QATLAMLARNING ENERGETIK 194
Qatlam energiyasining asosiy manbalariga quyidagilar kiradi: chekka suvlar,
Neftli qatlamning energetika resurslari undagi mavjud bosim bilan tavsiflanadi. Bosim qancha yuqori bo’lsa, boshqa bir xil sharoitlarda energiya zaxirasi ko’p va neft zaxirasidan shunchalik to’liq foydalanish mumkin bo’ladi. Neft uyumini ishlatish jarayonida energetika resurslarining talaygina qismining kamayishi kuzatiladi, neftning hali katta qoldiq zaxirasi bo’lishiga qaramay, uning qatlam bo’ylab quduq tubi tomon harakatlanishi sekinlashadi va oqibatda uyumdagi mavjud neft zaxirasini to’liq chiqarib olishning iloji bo’lmaydi. Neft va gazni qatlam bo’ylab, quduq tomon harakatlantiruvchi kuch bu quduq tubi bosimi hamda qatlam bosimlari orasidagi farqdan hosil bo’lgan kuchdir. Bir uyumning turli nuqtalaridagi qatlam bosimi qiymatlari har xil bo’ladi. Ular konni ishlatish jarayonida vaqt o’tishi bilan o’zgarib turadi. Neft va gaz uyumlarining zaxiralarini hisoblash, loyihalash, shuningdek, ishlatish va nazorat qilish uchun quyidagi bosim turlari o’rganiladi: 1) qatlam bosimi qatlamning ishlayotgan qo’shni burg’ quduqlarining depressiya voronkasi ta’siridan holi bo’lgan ma’lum bir nuqtasidagi bosim. 2) qatlamning boshlang’ich bosimi qatlamdagi statik muvozanat buzulgunga qadar, ya’ni quduqning ushbu qatlamni ochib, undan sezilarli miqdorda qatlam flyuidini chiqarib olgunga qadar mavjud bo’lgan bosimi. 3) qatlamning joriy statik bosimi, yoinki quduqda nisbiy statik muvozanat o’rnatilgandan so’ng, quduq tubidagi u yoki bu vaqt holatiga ko’ra o’lchangan statik bosim. 4) quduqning dinamik bosimi ishlayotgan quduqning tubidagi o’lchangan bosim. 5) qatlamning dinamik bosimi ishlayotgan qatlam bosimi yoki ishlayotgan quduq tubida statik muvozanat yo’q sharoitdagi bosim. Haqiqiy qatlam bosimini aniqlash murakkabligi bois quduq tubi bosimi o’lchami qiymatini odatda qatlam bosimi deb yuritiladi. Yonma-yon ishlayotgan quduqlardan biri to’xtatilgandan so’ng, unda o’lchangan quduq tubi statik bosimi aslida qatlamning dinamik bosimi hisoblanadi. Bu boshqa quduqlar ishlashini davom ettirayotgani va qatlamda mutlaq statik muvozanat o’rnatilmaganligi bilan izohlanadi. Qatlamning odatdagi statik bosimini aniqlash uchun uyumda ishlatilayotgan barcha quduqlarni to’xtatish lozim bo’ladi. Lekin bu vazifa amalda deyarli bajarilmaydi. SHuning uchun ham nisbiy statik muvozanat o’rnatilgan va ishlashi to’xtatilgan quduqlarda o’lchangan bosimni bundan buyon |