Geologiyasi

5.16 rasm. Quduqlar oralig’idagi keltirilgan 
Chuqurliklarni masshtabli to’r (balandlik arfisi) 
yordamida 
interpolyatsiya 
qilish 
sxemasi 
(M.A.Jdanov, 1981)

---

---

83


620 m izogipsgacha bo’lgan masofa
422
м
593
625
593)500
620
(
х
3






ga teng bo’ladi.
Bir-biridan uzoq masofada joylashgan ko’p tanali burg’ilangan quduqlar
oralig’idagi keltirilgan chuqurliklarni uchburchaklar usuli bilan interpolyatsiya qilib
bo’lmaydi. Bunda xatolikka yo’l qo’ymaslik uchun interpolyatsiyani ko’p tanali
burg’ilangan quduqlar uchun alohida-alohida bajarish maqsadga muvofiq bo’ladi.
5.17-rasmda ko’p tanali burg’ilangan quduqlarning ikkita tanasi ko’rsatilgan.
Birinchi tana 1, 2 va 3-quduqlar tashkil etadi, ikkinchi tanani esa 4, 5 va 6-quduqlar
tashkil etgan. Ayrim quduq tanalari bo’yicha interpolyatsiya to’g’ri bajarilsa, kenglik
bo’yicha yo’nalgan struktura hosil bo’ladi va aksincha, interpolyatsiya noto’g’ri
bajarilsa, strukturaning yo’nalishi meridional yo’nalishga yaqin bo’ladi.
5.17-rasm. Struktura xaritasini tuzishda 
keltirilgan Chuqurliklarni to’g’ri va 
noto’g’ri interpolyatsiya qilish sxemasi
(M.A.Jdanov, 1981) 1 – noto’g’ri interpolyatsiya
shizig’i; 2 – to’g’ri interpolyatsiya shizig’i;
strukturalar
izogipslari:
3
–
noto’g’ri
interpolyatsiya
shiziqlari;
4
–
to’g’ri
interpolyatsiya shiziqlari
Murakkab
tuzilishli
struktura
xaritalarini to’g’ri o’qish uchun eng avval
oddiy (elementar) strukturalarni tasvirlashni
bilish
kerak.
SHundan
so’ng
strukturalarning murakkab tuzilishli xaritalarini o’qish ancha oson bo’ladi. 5.18-
rasmda oddiy strukturalar xaritasi va ularning kesmalari tasvirlangan. Antiklinal va
sinklinal strukturalarda izogipslarning berkilishi kuzatiladi. Tog’ jinslarining
monoklinal yotish sharoitida tarkib topgan struktura elementlarida izogipslarning
berkilishi kuzatilmaydi.
Struktura terrasalari mavjud bo’lganda izogipslar bir-biridan uzoqlashadi, uning
tashqi tomonida esa tog’ jinsi qatlamining ko’tarilib borishi bo’yicha yuqoriga,
shuningdek, pastga tomon jinsning tikroq yotishi kuzatiladi va bunday holatda
izogipslar bir-biriga yaqinlashib boradi. Agar fleksurali bukilish mavjud bo’lsa,
izogipslar bir-biriga yaqinlashadi yoki tog’ jinsi qatlamining tik yotishi ko’zga
tashlanadi, fleksuraning tashqi tomonida esa tog’ jinsining yotishi bo’yicha yuqoriga
va pastga tomon izogipslar bir-biridan uzoqlashib ketadi (tog’ jinsining qiya yotishi).