Geologiyasi
Qiya struktura xaritalari
Yüklə 1,48 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5.35-rasm. Erozion botiqning qiyalanishini ifodalaydigan struktura xaritasi.
|
5.4.12. Qiya struktura xaritalari
Qiya struktura xaritalarini tuzishda qandaydir yuzani yoki strukturani bazis yuzada ifodalash uchun dengiz sathi o’rniga qiya yuza qabul qilinadi. Birinchi marta qiya struktura xaritasini 1911-1912 yillarda I.M. Gubkin Apsheron neft konidagi ba’zi bir neft uyumlari joylashgan erozion botiq uchun tuzgan. Bu xaritasi orqali I.M. Gubkin neft uyumlarining tarqalishi to’g’risida to’g’ri yo’nalish bergan. 99
qatlamlarni va bukilib yotgan burmalarni ifodalash uchun ishlatilgan. Amaliyotdan aynan shu tipdagi strukturalarni qiya struktura xaritalari yordamida ifodalash strukturalarning va neft uyumlarining haqiqiy o’lchamlarini buzib ko’rsatilishiga olib kelishi ma’lum bo’ldi. SHu sababli bunday xaritalardan foydalanish samarasiz hisoblanadi 5.35-rasm. Erozion botiqning qiyalanishini ifodalaydigan struktura xaritasi. Izogipslar, metrda: 1 – monoklinallar, 2 – erozion botiq tagi; 3 – erozion botiqning shuqurligini ifodalovshi izoshiziqlar, metrda 5.35-rasmda erozion botiqlikni ifodalash uchun tutashish xaritasi yordamida qiya struktura xaritasini tuzishning avvalgiga nisbatan soddalashtirilgan grafik metodi ko’rsatilgan. Bu maqsadda I-I va II-II kesmada erozion botiqning geologik tuzilishi ko’rsatilgan, erozion botiqning monoklinal holatda qoplab yotgan tog’ jinslari punktir chiziq bilan ifodalangan, gorizontal chiziqlar tanlangan kesim bo’yicha erozion botiqni kesib o’tgan (bunda kesim 100 m ga teng). Gorizontal chiziqlarni monoklinal va erozion botiq bilan kesishgan nuqtalarini gorizontalga tushirib, raqamlar (va nuqtalar bilan) bilan monoklinalning mutlaq balandligi, harflar bilan (va kichkina krest belgi bilan) erozion botiqning tubining balandlik qiymati aks ettirilgan (5.35-rasm,a). YUqorida ko’rsatilgan ma’lumotlar 100
qatlam ustki qismining mutlaq balandliklari bo’yicha monoklinalning struktura xaritasi tuziladi. Erozion botiq tubining mutlaq balandliklari bo’yicha erozion botiq izogipslari o’tkaziladi. Natijada tutashish xaritasi kelib chiqib, ya’ni erozion botiq va monoklinalning izogips chiziqlarining kesishganini ko’ramiz. 5.35-rasmda ko’rsatilgan kesishish nuqtalaridagi erozion botiq va monoklinal oralig’idagi mutlaq balandliklar farqi erozion botiqning chuqurligini anglatadi. Kesishgan nuqtalar simmetrik joylashganligi sababli, ularni birlashtirib (5.35-rasm,v da ko’rsatilgandek), erozion botiqning 0, 100, 200, 200, 100, 0 m li chuqurlik izochiziqlariga ega bo’lamiz. Struktura xaritasi odatdagi usulda tuzilganda, erozion botiqlikni aniqlash haddan tashqari qiyin bo’lar edi. Haqiqatan ham, I-I kesmada (5.35-rasm,a) 400 m li izogips uchta kesishgan nuqtani A, V, S beradi, shundan ma’lumki, A nuqta botiq chuqurligida, V nuqta botiqning yonbag’rida, S nuqta esa botiq tashqarisida yotadi. Agar struktura xaritasi odatdagidek tuzilganda hamma nuqtalar bir xil joylashgan bo’lib, rasmiy jihatdan ularni 400 m li gorizontal chiziq bilan birlashtirsa bo’ladi. Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|