Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

kan al; 4 -b o s im h o sil q ilu v c h i h o v u z ; 5 -s u v ta s h la m a s i; 6 -s u v
yuboriladigan quvur; 7 -G E S b in osi; c?-GES suvlarini o'tkazadigan
kanal, a ,b ,d ,e-g id ro m etrik stvorlar.
suv sathini kuzatib borish, suv sarfini aniqlash, oqim hajm ini 
m untazam hisobga olish, yangi usullar va o 'lch a sh asboblarini 
qo'llash ishlari kiradi.
Kichik GESIarda suv sarfini o ‘lchash. 
Q u w ati 20000 kvt dan 
kam bo'lgan gidroelektrostansiyalarga kichik G ESlar kiradi. Kichik 
G E S Iarda oqim hajm ini aniqlash u chun inshoot m ajm uasining 
barcha suv chiqaruvchi qurilm alarini tarirovka qilish bilan suv 
o 'tk a z ish k o 'rsa tk ic h la ri an iq lan ad i. T arirovka deg and a suv 
sathi(bosim i) bilan suv sarfi o 'rta sid a bog'lanish an iqlanadi va 
buning uchun yuqori va pastki byeflarda suv sathini o 'lch ash
ishlari tashkil etiladi. Suv sarflari esa tarirovka qilingan bog'lam a- 
lardan topiladi. Keyinchalik faqat davriy nazoratlar o'tkazib turiladi 
va b o g 'lam alar tekshiriladi. Agar oqim hajm ini hisoblash ishlari 
ilk bor o'tkazilayotgan b o 'lsa, buning uch un inshoot m ajm uasi 
tekshirib chiqiladi, tu rb in alar va to 'g 'o n n in g suv o 'tkazuvchi 
teshiklari tarirovka qilinadi, suvning shim ilishiga va b eko r isrof 
bo'lishiga ketadigan sarfi o 'lc h a n a d i va inshoot m ajm uasida 
gidrom etrik ishlar va m untazam kuzatishlar tashkil etiladi.
Suv inshooti m ajm uasini tekshirishdan m aqsad uning asosiy 
texnik tavsiflari bilan tanishib, ayrim inshoot qism larini, qurilm a 
va agregatlarning holatini, G E S ning xizm at vazifasini va ishlash 
rejim ini k o 'rib chiqib, tarirovka rejasini ishlab chiqishdir.
102
♦
/

---

G idro m etrik ishlarni olib borish d an m aqsad suv o'tkazuvchi 
qurilm alarni tarirovka qilishdir. Suv inshooti m ajm uasidan oqib 
o 'tad ig an suv sarfining yig'indisini quyidagicha ifodalaymiz: