Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

Kichik suv havzalari yuzasidan bo'ladigan bug'lanish, foizlarda
Mintaqa
Oylar
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
V
6
14
20
21
19
12
6
2
VI
3
6
13
17
20
19
13
7
2
VII
1
4
7
13
16
19
17
12
7
3
1
VIII
2
3
4
7
12
15
16
16s 12
7
4
2
bu yerda: 
E n —
bug'lanish m e ’yori; 
Kk
— t a ’m inlanganlik egri 
chizig'ining ordinatasi bo'lib, u bug'lanishning o'zgaruvchanlik 
koeffitsienti С va С bo'yicha aniqlanadi. O'rta Osiyo uchun С =
0,10, С esa nolga teng deb olinadi.
O 'rta c h a maydonli (5-40 m 2) havzalardan bug'lanish b o 'y i­
cha kuzatish m a ’lumotlari bn'lm agan taqdirda empirik formula- 
lardan foydalaniladi.
Bug'lanishni hisoblash formulasi quyidagicha:
Z = 0 ,1 4 n (l0 - l 200) ( l + 
0 , 7 2 U 200) m m /k u n , 
(2 .1 7 )
3 - 2 0 4
33

---

bu yerda: Z — bug'lanish, 1() — suv bug'ining o 'rta c h a maksi- 
mal bosimi bo'lib, u suv yuzasining harorati bo'yicha hisobla- 
nadi; 1200 - suv havzasidan 200 sm yuqoridagi suv bug'ining 
bosimi U 200 suv havzasidan 200 sm yuqoridagi sham olning 
o 'rta ch a tezligi, m /s ;n — hisobli davrdagi kunlar soni.
O 'rtach a k o 'p yillik meteorologik qiymatlar asosida (2.17) 
formula bo'yicha o'r tacha yillik bug'lanish Z^ hisoblanadi. Oylik 
bug'lanishni jamlasak, fasllar (yil) uchun bug'lanish 
m e ’y o r i n i
hosil qilamiz.
Aniq yil uchun bug'lanishni hisoblash yuqorida ko'rsatil- 
gan d a y olib borilad i va faqat o 's h a yilning m e te o ro lo g ik
m a ’lumotlari olinadi. Katta ko'l va suv omborlaridan bo'ladigan 
bug'lanish (2.17) formula yordam ida hisoblanadi.
Qor ustidan bo'ladigan bug'lanishni quyidagi formula bilan 
hisoblash mumkin:
Z qar
= (0,18 + 0 , 1 0 t / loo)( /n- / 2OO) 0 , l ;
(2.18)
bu yerda: Zqor —bug'lanish, m m /k u n ; /n — qorning harorati 
asosida hisoblashga suv bug'ining maksimal tarangligi; /2I(0—200 
sm balandlikdagi suv b u g 'in in g tarangligi; f/|000 — flyuger 
balandligidagi sham olning tezligi, m/s.
Qor ustidan bo'ladigan bug'lanishni oylik yoki undan uzoq 
muddatga hisoblash uchun soddalashtirilgan formula ishlatiladi: