Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

Suv yuzasidan, qor ustidan bo'ladigan bug'lanish. 
Suv yuza­
sidan bo'ladigan bug'lanish suv bug'lanish stansiyalarida maxsus 
asboblar—bug'latuvchilar va bug'latuvchi havzalar yordamida 
kuzatiladi. Suv yuzasidan bo'ladigan bug'lanishni o'lchaydigan 
asbob—bug'latuvchi G G I —3000 (2.4-rasm).
Bunda kuzatish muddatlari o'rtasidagi bug'lanish qatlami (mm 
da)quyidagi tenglama bilan hisoblanadi:
Z
- X + ( h i - h 2) R
(2.15)
bu yerda: 
X —
yog'in qatlami, m m ; 
h {
— bug'latuvchidagi bi- 
rinchi kuzatish m uddatidagi suv sathi; A, — bug'latuvchidagi 
ikkinchi kuzatish m u d d a tid a g i suv sathi; 
R
— o 'lc h o v c h i 
trubkaning graduirovka koeffitsienti. Bug'latuvchi G G I — 3000 
suv havzasining qirg'o g'ida va maxsus jihozlangan shoxlarga 
o'rnatilishi m um kin.

---

Bug'latuvchi asbobning tuzilishi va esayotgan shamolning unga 
ta’sirini e ’tiborga olganda, Rossiya Federatsiyasida namuna (etalon) 
sifatida maydoni 20 m 2, chuqurligi esa 2 m teng bug'latuvchi 
havza qabul etilgan.
Bug'lanishning o'rtacha ko‘p yillik miqdori Z„ bevosita kuzatish 
m a’lumotlarining o'rtacha arifmetik qiymati bo'yicha hisoblanadi. 
Kuzatish m a ’lumotlari b o'lm agan taqdirda o 'rta c h a k o 'p yillik 
b u g 'lan ish izo chiziqlari 
xaritasidan o linadi. Bu xaritada 
bug'lanishning yil davom ida taqsimlanishi ko'rsatilgan va 8 ta 
mintaqaga bo'lingan. Har bir m intaqa uchun bug'lanishning 
umumiy yig'indisidan foiz hisobida o'rtacha oylik bug'lanish m iq­
dori hosil etilgan. O 'rta Osiyoning V—
VIII 
mintaqada joylashga- 
nini e ’tiborga olib tuzilgan jadvalni qisqartirib beram iz (2.2- 
jadval).
O'rganilayotgan havzaning qaysi mintaqaga kirishini xaritadan 
bilib, topilgan bug'lanish m e ’yorini 2.2-jadval asosida oylarga 
taqsimlash mumkin.
Bug'lanishning hisobli t a ’minlanganligi 
(Zh)
quyidagiga teng:
Z„ = K KZ 0
(2.16)
2 . 2 - j a d v a l