GiRİŞ canliliğin tanimi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şekil 19 - 1. Çoklu Gen Kalıtımı 19- 7 Çevre ve Kalıtım
|
19-
6 Çoklu - Gen Kalıtımı Mendel tarafından araştırılan özelliklerin aksine, hayvan ve bitkilerdeki pek çok özellik, iki zıt şekillerde ortaya çıkmazlar. Örneğin, insanlar ne uzun ne de kısadırlar. Bunun yerine insan boyu, çok kısadan çok uzuna geniş bir aralıkta sürekli değişme gösterir. Aynısı insan deri rengi ve meyve ve sebze boyutları için geçerlidir. İki uç arasında sürekli halde değişen özellikler tek bir genin allelleri tarafından kontrol edilmezler. Bunun yerine, iki veya daha fazla farklı genin allelleri tarafından etkilenirler. İki veya daha fazla genin aynı karakteristiği etkilemesi, çoklu -gen kalıtımı veya çok genli kalıtım olarak bilinir. Çoklu - gen kalıtımının en basit durumu, her biri kendi allel çiftli, iki geni kapsar. Mısırda koçan büyüklüğü ve buğdayda tane rengi iki gen tarafından kontrol edilirler. Bu örneklerden birini kullanarak, bu genleri Aa ve Bb olarak gösterebiliriz. Bu iki genle, dört 186 farklı olası gamet ve dokuz farklı genotip olabilir (Şekil 19 -1). Genotipte büyük harflerin sayısı ne kadar çoksa mısır koçanı o kadar büyük veya buğday tanesi o kadar koyudur. Böylece, en uzun mısır koçanı veya en koyu buğday tanesi AABB genotip ine sahip olacaktır. En küçük koçan ve en açık renkli tane aabb genotipine sahip olacaktır. Diğer bütün genotipler bu iki uçlar arasında özellikler gösterecektir. Şekil 19 - 1. Çoklu Gen Kalıtımı 19- 7 Çevre ve Kalıtım Genler bir organizma nın gelişimi, yapısı ve metabolik işlemleri için tüm bilgiyi taşır. Ancak, çevre de, hangi genlerin açığa çıkacağının belirlenmesinde rol oynar. Örneğin, Himalya tavşanının, kulaklarında, burnunda, ayaklarında ve kuyruğunda siyahı bulunan, vücudunun çoğunda beyaz olan postu vardır. Bu desen vücudunun çeşitli kısımlarında sıcaklık farkı ile meydana gelmektedir. Bir gen, sıcaklığın 33 0 C’nin altına düşmesiyle, vücut kısımları üzerindeki deride siyah pigment birikimine neden olmaktadır. Bu, bir Himalya tavşanının arkasına tüylerin kazındığı bir alana bir buz sargısının yerleştirilmesi örneği ile açıklanabilmektedir. Yeni gelişen kürk siyah olmaktadır. Genler tüm özelliklerin temel bilgisini taşırlar, ancak organizmaların fenotipi, çevresel etkenler tarafından sıkça değiştirilebilmektedir. AaBb aaBb Aabb AABb aaBB AaBB aabb AaBb Aabb aaBb AaBb AABB AABb AaBB AAbb AaBb AB AB aB Ab Ab ab ab aB AaBb AaBb genotypes AABB AABb Aabb AaBB AaBb Aabb AaBB AaBb aabb |