19- 4 Gen Bağlantısı Her organizmanın binlerce geni vardır. Her bir vücut hücresinde de sınırlı az sayıda
kromozomları vardır. Bu nedenle her bir kromozomda çok sayıda genin bulunması
gerekir. Aynı kromozoma yerleşen genlere
bağlantılı denir.
Aynı kromozomdaki genler bağlantılı ise, mayoz sırasında bağımsız olarak dağılamazlar
ve bu yüzden Mendel’in bağımsız birleşim yasasına uymamaları gerekir. Mendel, bağımsız
birleşim yasasına, araştırdığı özelliklerin farklı kromozomlarda bulunan genler tarafından
kontrol ediliyor olmasından dolayı varmıştır.
Gen bağlantısı ilk örneklerinden biri R. C. Punnet ve William Bateson’un
araştırmalarında 1906 yılında, Cambridge Üniversitesi’nde bulunmuştur. Punnet ve
Bateson, bezelye bitkilerinde iki özellik çiftinin, mor (baskın) ile kırmızı (çekinik)
çiçekler
ve
uzun
(baskın)
ile
yuvarlak
(çekinik)
polen
tozlarının
kalıtılmasını araştırıyorlardı. Her iki özellikçe baskın saf bitkiler, her iki özellikçe
çekinik saf bitkilerle çaprazlandı. F
1
dölünde, her iki özellikçe baskın olanın,
beklenen yüzde yüz fenotipi gözlemlenmedi. Ancak, bu melezler çaprazlandığında,
F
2
dölünde beklenen 9:3:3:1 fenotip oranlarını göstermemişlerdir. Bu sonuçlar, tek
bir melez çaprazlamadan sağlanan 3:1 oranına daha yakın olmuştur. İki baskın
özelliğin, iki çekinik özellikteki gibi beraber kalıtıldıkları görülmüştür. Bağımsız olarak
dağılmamışlardır.
T. H. Morgan
Drosophile ile benzer son
uçlar elde etmiştir. Belirli özelliklerin
beraber kalıtıldıkları görülmüştür. Morgan, bunu, genlerin kromozomlarda taşındıklarının
185 ve aynı kromozomda taşınan genlerin beraber kalıtıdıklarının bir diğer kanıtı olarak
almıştır.
