5-10 Hayvanlar Alemi
Hayvanlar çoğunlukla organ ve organ sistemi organizasyon düzeyi gösteren animalia
aleminin üyeleridir. Hayvanların çoğu, hayat devresinin en az bir kısmı sırasında kendi
kendileri
ne yer değiştirerek hareket edebilirler. Hayvanlar fotosentez yürütemezler
böylece besinlerini çevreden sağlamak zorundadırlar. Hayvanların çoğu besinlerini aktif
olarak arar. Duyu organları, beyin ve vücudun bir ucunda toplanmış ağız ile, vücut
düzenleri bu faaliyeti destekler. Hayvanların pek çok çeşidinin çok özelleşmiş duyusal
sistemleri, iyi gelişmiş beyinleri ve karmaşık türdeki hareketlere izin veren sinir
-kas
sistemleri vardır. Hayvanlarda, eşeyli üreme eşeysiz üremeden çok daha yaygındır. Bazı
türlerde özelleşmiş kur yapma davranışı vardır ve anne
-
babanın yavruları koruması
yaygın olabilmektedir.
58
5-11 Taksonomik Anahtar
Taksonomik bir anahtar, organizmaları tanılama ve sınıflandırma aracıdır. Anahtarların
çoğu ikili bölmelidir. Her biri belirli bir karakteri tanımlayan birer çift ifade dizilerinden
oluşur. Bu karakteristikler, genellikle kolayca görülen ve ölçülen, örneğin bir hayvanda
kemik olup olmadığı ya da mevcut bacakların sayısı gibi belirli yapıların bulunup
bulunmamasıdır. Bu karakteristiklere bir örnek, bir hayvanın omurgasının olup olmadığı.
Omurgası varsa, yüzgeç ya da solungaçlarının olup olmadığı. Yüzgeç ya da solungaçlar
yoksa, vücudun pullarla kaplı olup olmadığı gibi. Bu tür karakteristik çiftler dizisi
seçilerek, bilinmeyen bir organizma tanılanabilir. Kuşkusuz, her bir adımda daha da
küçük gruplandırmalar yapabilmek için, her bir tercih basamağının uygun bir sırada
düzenlenmesi gerekir.
5
-
12 Diğer Kullanışlı Sınıflandırma Tasarları
Beş
-alemli sistem, Biyolojide en temel,
en yaygın kullanılan sınıflandırma sistemidir.
Ayrıca, özel amaçlar için yararlı olan, organizmaları sınıflandırmanın diğer yolları vardır.
Örneğin, belirli bir çevredeki organizmalar arasındaki karşılıklı ilişkiler incelendiğinde,
organizmalar üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olarak gruplandırılabilir. Tüketiciler
omnivorlar, herbivorlar ve karnivorlar alt bölümlerine ayrılabilir. Karnivorlar, yırtıcı
ya da
leşçildir. Tarımsal amaçlar için organizmaları, yararlı
-
zararlı, yenir
-yenmez, evcil-yabani
olarak ayırabiliriz. Hayvanlar, günlük ve mevsimlik sıcaklık değişmelerine tepki
göstermelerine göre, sıcakkanlı ve soğukkanlı olarak ayrılabilir. Sağlık ve hastalık konuları
ile ilgilenenler, bütün hastalık yapan organizmaları bir arada gruplandırırlar.
|