59
Molekülün ana kısmı bir riboz molekülü ile birleşmiş bir adenin molekülünden ibarettir.
Adenin DNA ve RNA 'da bulunan azotlu bazlardan biridir. Riboz RNA 'da bulunan 5-
karbonlu şekerdir. Bu ikisinin birleşimine
adenozin
adı verilir. ATP 'de, adenozine sıra ile
bağlanmış üç fosfat grubu vardır. Bu fosfat gruplarının DNA ve RNA yapısının da parçası
olduklarını biliyoruz. Hücrenin, bu aynı moleküler birimleri farklı amaçlar için kullanması
ilginçtir. Canlılık kimyasında kimyasal grupların bu tür çok yönlü kullanımının
pek çok
örnekleri vardır.
ATP molekülünün enerji depolaması kadar önemli yönü, son fosfat grubunu moleküle
birleştiren bağla ilgilidir. Bu bağ dalgalı bir çizgi ile gösterilmiştir. Bu sembol, bu bağın
oransal olarak büyük bir miktarda enerji içerdiğini belirtmektedir. Buna bir
yüksek enerji
bağı denir. Üçüncü fosfat ATP 'den ayrılır ve başka bir bileşiğe bağlanırsa,
bu diğer
bileşiğe enerji aktarır. Bu aktarıma
fosforilasyon
denir. Fosforilasyon biyokimyasal
tepkimelerde kimyasal enerji aktarımının yaygın bir yoludur.
ATP 'den bir fosfat grubu uzaklaştırıldığında, geride kalan moleküle
adenozin
difosfat
ya da
ADP
adı verilir. ADP, ATP 'den daha düşük bir enerji halindeki bir bileşiktir.
İkinci fosfatı da yüksek enerjili bir bağ ile bağlanmıştır, fakat bu bağ hücrede bir enerji
kaynağı olarak çok az kullanılır.
6-
3 ATP İçin Enerji Kaynağı
Hücre solunumu sırasında, besin moleküllerinin kademeli yıkımı
ile serbest kalan
enerji, ATP molekülü olarak yüksek
-
enerjili haline geri dönmesi için, üçüncü fosfatın ADP
'ye tutturulmasında kullanılır. ATP o zaman, bazı kimyasal işlemler için enerjisine ihtiyaç
duyulan hücrenin herhangi bir kısmında kullanılabilir.
Hücrelerin enerji sağladıkları besin maddelerinin en yaygını glikoz şekeridir. Glikoz
hücre solunumu için çoğunlukla başlangıç noktasıdır.
Bir hücre, bir tek g
likoz
molekülünün
enerjisi ile, 36 moleküle kadar ADP 'den ATP oluşturabilir. Bir molekül
glikozun yıkılmasından sağlanabilen bu toplam enerji gerçekte 36 'ya varan küçük birime
bölünür. Eğer bu enerji bir atılımda serbest bırakılmış olsaydı, hücrenin kullanması için
çok fazla olmuş olacaktı. Hücrenin bu kadar fazla enerjinin tamamını
bir defada
kullanabilmesinin hiç bir yolu yoktur. Bununla birlikte, bir tek
ATP molekülündeki enerji
miktarı, hücrede enerji gerektiren ortalama bir tepkime için hemen hemen
tam
uygundur. Böylece bu küçük birimlerde denk yapılan enerji
hücre gereksinimleri için
uygun ve yeterlidir.
Dostları ilə paylaş: