Gömrük işi Hazırladı: L. M. Hüseynova


-cü qrafada birinci yarımbölmədə malların 9 rəqəmli kodları göstərilir.  38-ci



Yüklə 1,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/26
tarix31.12.2021
ölçüsü1,26 Mb.
#49678
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26
Gomruk-isi1

33-cü qrafada birinci yarımbölmədə malların 9 rəqəmli kodları göstərilir. 
38-ci  qrafada  malların  qablaşdırma  vasitəsi  nəzərə  alınmadan  onların  xalis  çəkisi 
kiloqramla göstərilir. 
Digər  ölçü  vahidlərindən  istifadə  edildikdə  31-ci  qrafada  bu  əlavə  vahidinin  qısa  adı 
göstərilir və təsnifatlandırışıya uyğun olan kodu nəzərə alınmaqla 38-ci qrafada “kq”, 41-ci 
qrafada isə əlavə ölçü vahidinin kodu yazılır. 
Idxal və ixracın dəyər qiyməti 46-cı qrafada ABŞ dolları ilə ifadə edilməklə göstərilir. 
Gömrük  ödənişlərinin  ödənilməsi,  gömrük  dəyəri  göstərilən  valyutadan  fərqli  olan 
hallarda ödənmiş gömrük ödənclərinin məbləği 47-ci qrafanın “məbləğ” sütununda göstərilən 
məbləğin ödəniç valyutası məzənnəsi YGB-nin gömrük rəsmiləşdirilməsinə qəbul olunduğu 
gündən  Mərkəzi  Bank  tərəfindən  müəyyən  edilən  valyutanın  məzənnəsinə  görə  yenidən 
hesablanır. 
Ə
gər  47-ci  qrafanın  “ÖÜ”  (ödəniş  üsulu)  sütununda  “05”  öşarəsi  göstərilərsə,  belə 
hallarda bu gömrük ödəniş növü üzrə “B” qrafası doldurulmur. “B” qrafasının doldurulması 


222 
 
zamanı bütün elementlər bir-birindən defis işarəsi ilə ayrılır və elementlər daxilində simvol 
tərtibində boş yer qoyulmasına yol verilmir. 
Gömrük  ödənişlərinin  ödənilməsi  zamanı,  bu  əməliyyatlar  üzrə  məlumatlar  “B” 
qrafasında aşağıdakı sxem üzrə formalaşır 
                        99  - 9999999999 0 – 99 
1-ci element yük gömrük bəyannaməsinin doldurulması qaydalarında göstərilən gömrük 
ödənişlərinin təsnifata uyğun olan ödəniş növünün ikirəqəmli kodunu; 
2-ci element ödəniləcək məbləği; 
3-cü element isə valyutanın kodunu göstərir. 
YGB-nin  doldurulması  və  qəbulu  əməliyyatları  bitdikdən  sonra  ilkin  statistik  hesabat 
formaları və çıxış formaları hazırlanır. 
Gömrük statistikası göstəricilərinin araşdırılması və işlənməsi üsulları aşağıdakılardır: 
1)  statistik cəmləmə və qruplaşdırma; 
2)  qrafik üsul; 
3)  balans üsulu; 
4)  indeks üsulu; 
5)  amil üsulu. 
 
    
  
  
 
 
 


223 
 
13. Gömrük orqanlarınnı hüquq-mühafizə fəaliyyətinin inzibati-hüquqi və inzibati-
prosessual formaları. 
Suallar: 
1.Hüquq-mühafizə fəaliyyəti anlayışı. 
2. Gömrük orqanlarının hüquq-mühafizə fəaliyyətinin formaları. 
3. Gömrük qaydalarının pozulması anlayışı. 
4. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə inzibati tənbeh növləri. 
5. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyəti ağırlaşdıran və yünğülləşdirən 
hallar. 
6. Gömrük qaydalarının pozulması işləri üzrə inzibati icraatın mərhələləri. 
 
1.Dövlətin  hüquq-mühafizə  fəaliyyəti  qanunçuluğun  müdafiəsini,  cinayətkarlıqla  və 
digər hüquqpozmalarla mübarizəni, ictimai maraqların, vətəndaşların hüquqlarının və qanuni 
mənafelərinin qorunmasını təmin etməkdən ibarətdir. 
İ
ctimai  münasibətlərin  tənzimlənməsinə  yönəlmiş,  dövlət  tərəfindən  müəyyən  edilən, 
yaxud  sanksiyalaşdırılan  qorunan  hüquq  normaları  –  ümumilikdə  riayət  edilməsi  məcburi 
olan davranış qaydalarıdır. Bu normalar da özlüyündə: 
-  nizamlayıcı (requlyativ) – yəni hüqqi münasiət iştirakçılarını qanun çərçivəsində 
davranışını tənzimləyən; 
-  hüquq  mühafizə    yəni  hüquqi  münasibət  iştirakçılarının  qeyri-qanuni 
hərəkətlərini təmzimləyən normalara bölünür. 
Tətbiq  edilən  hüquq  normaları  şəxsiyyətin,  cəmiyyətin  və  dövlətin  maraqlarını  həm 
ifadə edir, həm müəyyən edir, həm də müdafiə edir. 


224 
 
Hər  bir  hüquqi  norma  məntiqi  və  faktiki  quruluşa  malik  olur.  Bu  məntiqi  quruluşu 
hipoteza,  dispozisiya  və  sanksiya  yaradır:  hipoteza  hüquqi  normanın  tətbiqi  üçün  faktiki 
şə
rtləri müəyyən edən hissəsidi; dispozisiyada  hüquqi münasibət iştirakçılarının hüquq və 
vəzifələri əks edirilir; sanksiyada mənfi nəticələr, hüquqi normanın pozulmasında günahkar 
olan şəxslərin msuliyyt dərəcəsini göstərir.   
Gömrük  orqanlarının  fəaliyyəti  sahəsində  hüquqi  normalardan  istifadə  hüquqi 
münasibət subyektlərinin, gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin və XİF iştirakçılrının bu 
norma  ilə  nəzərdə  tutulan  hüquqlarının  həyata  keçirilməsidir.  Hüquqi  normanın  icrası 
dedikdə fiziki, hüquqi, vəzifəli şəxsin hüquqi norma ilə üzərinə qoyulmuş vəzifələrin yerinə 
yetirilməsinə yönəlmiş hərəkətləri başa düşülür. Dövlət tərəfindən hüquqi normanın tətbiqi – 
dövlət orqnlarının vəzifəli şəxslərin onun müddəalarının həyata keçirilməsi üzrə hakimiyyət-
requlyativ hərəkətləridir. 
XİF-in  tənzimlənməsində  iştirak  edən  gömrük  orqanları,  hər  seydən  öncə  Az-can  və 
digər ölkələr arasında mal və xidmətlərin optimal hərəkətini həyata keçirir, iqtisadi, maliyyə, 
siyasi, sosial və digər məsələlərin həllini təmin edir. Bununla da gömrük orqanları Az R-nın 
Gömrük  Məcəlləsində,  “Gömrük  tarifi  haqqında”  Az  R-sı qanununda,  digər  qanunlarda və 
qanun  qücündə  olan  fərman,  sərəncam  və  qərarlarda  nəzərdə  tutulmuş  funksiyaları  həyata 
keçirir.  Onlar  təşkilatı,  dövlət  idarəetmə,  qaydalara  nəzarət,  hüquqi  normalardan  istifadə, 
onun icrası və tətbiqi, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər funksiyaları yerinə yetirirlər. 
Lakin  XİF  iştirakçıları  heç  də  həmişə  hüquqi  normaların  yerinə  yetirilməsinə 
çalışmırlar. Müəyyən qrup şəxslər bilərəkdən və ya bilməyərəkdən bu normaları pozurlar ki, 
dövlət orqanları lazımi tədbirlər görməyə məcbur olur və onların üzərinə qoyulmuş mühafizə 
funksiyasını yerinə yetirərək, bu hüquqpozmaların qarşısını alırlar. 
Tətbiq  edilən  normanın  qorunması  XİF  iştirakçıları  və  gömrük  orqanlarının  vəzifəli 
şə
xslərinin  müsbət,  arzuolunan,  hüquqi  və  qeyri-hüquqi  hərəkətlərinin  müdafiəsində, 
həmçinin  gömrük  sahəsində  meydana  şıxan  və  dövlət,  cəmiyyət  və  şəxsiyyət  üçün  zərərli, 
habelə təhlükəli münasibətlərin aradan qaldırılması və qarşısının alınmasında təzahür tapır. 


225 
 
Gömrük  orqanlarının  fəaliyyətinin  bu  hissəsi  hüquq  normaları  ilə  müəyyən  edilmiş 
hüquqa zidd hərəkətlərə, yaxud hərəkətsizliyə qadağanlarda, qadağanların pozulmasına görə 
nəzərdə  tutulmuş  sanksiyalarda,  həmçinin  gömrük  orqanları  tərəfindən  bu  sanksiyaların 
tətbiq edilməsində öz əksini tapır. 
2.Hüquq-mühafizə  fəaliyyəti  gömrük  orqanlarının  qarşısında  qoyulan  məqsəd  və 
vəzifələrdən  asılı  olaraq  bir-biri  ilə  bağlı  olan  və  biri  digərini  tamamlayan  müxtəlif 
formalarda həyata keçirilir. 
Ə
məliyyat-axtarış,  inzibati-hüquqi,  inzibati-prosessual,  cinayət-hüquqi,  cinayət-
prosessual və s. formalar gömrük orqanları üçün səciyyəvidir. 
Gömrük orqanlarının hüquq-mühafizə fəaliyyətinin inzibati-hüquqi forması – gömrük 
və  valyuta  nəzarətini  həyata  keçirilməsi,  malların  gömrük  rəsmiləşdirilməsi,  təşkilat  daxili 
idarəetmə  fəaliyyəti  və  digər  dövlət  orqanları  ilə  əlaqələr  yaratmaq  hesabına  inzibati 
huquqpozma əlamət və faktlarının, həmçinin də qanunvericiliyin cinayət, gömrük, vergi və 
s. sahələri üzrə pozuntuların aşkar edilməsində təzahür edir.  
Nəticə  etibarı  ilə  gömrük  orqanlarının  hüquq-mühafizə  fəal-nin  inzibati-prosessual 
forması  aşkara  çıxarılmış  inzibati-hüquqi  normalarla  və  gömrük  qaydaları  ilə  müəyyən 
olunan  tələblərdən  kənara  çıxma  faktlarının  yoxlanılmasına,  pozuntulara  aidiyyəti  olan 
şə
xslərin  aşkar  edilməsinə,  törədilmiş  hərəkətlərin  təsnifatlandırılmasına  və  məsuliyyət 
dərəcəsinin  müəyyən  edilməsinə,  habelə,  qeyri-qanuni  hərəkətlər  nəticəsində  dövlətin 
maraqlarına  dəyən  ziyanın  qarşısının  alınmasına,  yaxud,  azaldılmasına  yönəlmiş  inzibati-
prosessual hərəkətlər edilməsində əks olunur. 
Bu  hərəkətlər  aşkar  edilmiş  inzibati  hüquqpozmalar  və  ya  gömrük  qaydalarının 
pozulması  halları  barədə  protokollar  tərtib  edilməsi,  inzibati  hüquqpozmalar,  gömrük 
qaydalarının  pozulması  üzrə  işlərin  açılması  və  onların  icraatı,  cərimələrin  baxilması  və 
tətbiqi kimi formalarda həyata keçirilir. 
Obyektiv olaraq gömrük orqanlarının hüquq-mühafizə fəaliyyətinin cinayət-prosessual 
forması  mübarizə  edilməsi  səlahiyyəti  gömrük  orqanlarına  verilmiş  cinayətlərin  fakt  və 


226 
 
ə
lsmətlərinə görə cinayət işi qaldırılması, bu işlər üzrə təhqiqat aparılması, həmçinin istintaq 
hərəkətlərində iştirakı ilə özünün birüzə verir. 
Vəzifə və funksiyalarını yərinə yetirərkən gömrük orqan-nın hüquq-mühafizə fəal-nin 
mühüm formalarından biri də öz təhlükəsizliyinin təmin edilməsidir. 
Dövlət tərəfindən verilmiş səlahiyyət növlərindən biri kimi əməliyyat-axtarış fəaliyyəti 
gömrük  orqan-nın  kriminalistika,  kəşfiyyat  və  axtarıç  kimi  xüsusi  elementləri  özündə 
birləşdirən hüquq-mühafizə fəal-nin mühüm formalarından biridir. 
3.Şəxslərin  gömrük  qanunvericiliyi  ilə  müəyyən  olunmuş  qaydada  malların  və  nəql. 
vasit-nin  Az  R-nın  gömrük  sərhədindən  keçirilməsi,  onlara  gömrük  nəzarəti,  gömrük 
rəsmiləşdirilməsi,  onların  gömrük  ödənclərinə  cəlb  edilməsi  və  ödənilməsi,  gömrük 
güzəştləri  verilməsi  və  onlardan  istifadə  edilməsi  qaydalarının  pozulmasına  yönəlmiş 
hərəkətləri, yaxud hərəkətsizliyi gömrük qaydalarının pozulması kimi qəbul olunur. 
Gömrük  qaydalarının  pozulmasının  obyektiv  tərəfi  inzibati  hüquqpozma  kimi  qəbul 
olunan,  ictimaiyyət  üçün  təhlükəli,  yaxud,  dövlət  üçün  zərərli  qanunazidd  hərəkətlər 
edilməsi ilə şərtlənir. 
Gömrük  qaydalarının  zərərli,  yaxud  ictimai  təhlükəli  hal  olaraq  pozulması  həm  fəal 
hərəkətlərdən, həm də passiv davranış yəni XİF iştirakçısının etməli olduğu, lakin etmədiyi 
hərəkətlərdən ibarət ola bilər. 
Gömrük qaydalarının pozulması ilə bağlı qanuna-zidd hərəkətlərə misal olaraq gömrük 
orqanının  vəzifəli  şəxsinin  gömrük  nəzarəti  keçirilməsi  üçün  əraziyə  və  binalara  daxil 
olmasına  maneçilik  törədilməsini;  gömrük  sərhədindən  keçirilən  malların  gömrük 
nəzarətindən gizlədilməsini; sənədlərdən və ya identifikasiya vasitələrindən aldatma yolu ilə 
istifadə  etməklə  malların  və  nəqliyyta  vasitələrinin  Az  R-nın  gömrük  sərhədindən 
keçirilməsini,  malların  və  nəqliyyat  vasitələrinin  bəyan  edilməməsi  və  ya  düzğün  bəyan 
edilməməsi, gömrük nəzarət zonası rejiminin pozulmasını göstərmək olar. 
Hüquqpozmanın  obyektiv  tərəfi  gömrük  orqanının  icazəsi  olmadan  gömrük  nəzarəti 
altında olan malların daşınması, yüklənməsi, boşaldılması, bir yerdən başqa yerə daşınmasş, 


227 
 
qablaşdırma zədələrinin düzəldilməsi, prob və nümunələr götürülməsi, göstərilən malların və 
nəql.vasitələrinin  saxlandığı  binaların  və  yerlərin  açılmasıdır.  Bu  hərəkətlərdən  hər  hansı 
birinin törədilməsi hüquq-pozmanın faktiki törədilmiş hesab olunması üçün kifayətdir. 
Hüquqpozmanın  subyekti  gömrük  rəsmiləşdirilməsi  zəruri  olan  mal  və  nəql. 
vasitələrinə münasibətdə səlahiyyətləri olan şəxslərdir. Əgər daşıyıcı malların məhv olacağı, 
həmişəlik itiriləcəyi və ya xarab olacağı barədə real təhlükə olduğunu sübut edərsə, yuxarıda 
göstərilən əməliyyatlara görə məsuliyyətdən azad edilir. 
4.Gömrük  qaydalarınnı  pozulmasına  görə  inzibati  tənbehlər  –  gömrük 
hüquqpozmalarına görə məsuliyyət tədbirləridir. 
Gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə  inzibati  tənbəhlər  həmişədövlətin 
hüquqpozmaya  cavab  reaksiyasını  törədilmiş  hüquqpozmaya  və  hüquqpozucusuna  mənfi 
münasibət şəklində ifadə edirlər. 
Gömrük  qaydalarınıın  pozulmasına  görə  tənbəh  müəyyən  hüquqi  nəticələrə  gətirib 
çıxarır  –  gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə  inzibati  qaydada  tənbəh  edilmiş  şəxs 
tənbəhin qoyulduğu vaxtdan etibarən bir il müddətində inzibati qaydada cəzalanmış sayılır. 
Bir il ərzində təkrar gömrük qaydalarının pozulması məsuliyyəti agırlaşdırıcı hal hesab 
edilir və özlüyündə daha ciddi nəticələr səbəb olur, yəni daha ciddi cəza tətbiq edilir. 
Gömrük qaydalarının pozulmasına görə aşağıdakı tənbəhlər tətbiq edilə bilər: 
1)  xəbərdarlıq; 
2)  cərimə; 
3)  Az-can  R-sı  gömrük  orqanı  tərəfindən  verilən  və  Məcəllə  ilə  nəzərdə  tutulan 
müəyyən  fəaliyyət  növlərini  həyata  keçirmək  hüququ  verən  lisenziyaların  və 
ixtisas attestatlarının geri alınması; 
4)    bilavasitə  gömrük  qaydalarının  pozulması  obyekti  olan  malların  və  nəqliyyat 
vasitələrinin,  yaxud  bilavasitə  gömrük  qaydalarının  pozulması  obyekti  olan 
əş
yaların  gizlədilərək  Az  R-sı  gömrük  sərhədindən  keçirilməsi  üçün  istifadə 


228 
 
olunmuş  xüsusi  olaraq  düzəldilmiş  gizli  saxlanc  yerlərinə  malik  malların  və 
nəqliyyat vasitələrinin müsadirəsi; 
5)  bilavasitə  gömrük  qaydalarının  pozulması  obyekti  olan  malların  və  nəqliyyat 
vasitələrinin,  yaxud  bilavasitə  gömrük  qaydalarının  pozulması  obyekti  olan 
əş
yaların  gizlədilərək  Az  r-nın  gömrük  sərhədindən  keçirilməsi  üçün  istifadə 
olunmuş  xüsusi  olaraq  düzəldilmiş  gizli  saxlanc  yerlərinə  malik  malların  və 
nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması; 
6)  bilavasitə  gömrük  qaydaların  pozulması  obyekti  olan  malların  daşınması  üçün 
istifadə olunmuş nəqliyyat vasitələrinin müsadirəsi. 
Az  R-nın  qanunvericiliyində  nəzərdə  tutulan  gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə 
tənbəh növlərini üç qrupa ayırmaq olar: 
1)  əsas tənbəhlər (xəbərdarlıq və cərimə); 
2)  əlavə  cəzalar  (lisenziya  və  ya  ixtisas  attestatının  geri  cağırılması  bilavasitə 
hüquqpozma obyektlərinin daşındığı nəql vasit-nin müsadirəsi); 
3)  həm əsas, həm də əlavə cəzalar kimi tətbiq edilən tənbəhlər. 
Buraya  gömrük  qaydaları  pozulmasının  blavasitə  obyektləri  olan  mal  və  nəqliyyat 
vasitələrinin  müsadirəsi,  yaxud  həmin  mal  və  nəqliyyat  vasit-nin dəyərinin tutulmasını  aid 
etmək olar. 
İ
nzibati  tənbəhlərin  nisbətən  yumşaq  növlərindən  biri  xəbərdarlıqdır.  Xəbərdarlııq  – 
bilavasitə  qanunpozucusunun  şəxsiyyətinə  yönəlir,  onun  tətbiqi,  əsasən,  mənəvi  xarakter 
daşıyır  və  təqsirkar  şıxsin  hər  hansı  şəkildə  hüquqlarının  məhdudlaşdırılması  ilə  bağlı 
deyildir.  Xəbərdarlıq  cüzi  mənfi  hərəkətlərə  görə  və  ilk  dəfə,  yaxud  ehtiyatsızlıq  üzündən 
gömrük qaydalarını pozanlara tətbiq edilir. 
Hallar  müəyyənləşdirildikdən  sonra,  Az  R-sı  gömrük  orqanının  vəzifəli  şəxsi  ciddi 
maliyyə hesabatlı sənəd olan tənbəhetmə haqqında akt tərtib edir. 
Ə
mlak xarakterli məsuliyyət tətbiqi cərimə - pul tənbəhidir və qanun pozuncusundan 
dövlətin xeyrinə müəyyən pul məbləğinin alınması ilə şərtləndirilir. 


229 
 
Cərimə  bütün  hallarda  əsas  tənbəh  tədbiri  kimi  təyin  olunur.  Gömrük  orqanlarının 
vəzifəli  şəxslərinə  icraata  götürülən  işin  materialları  və  konkret  şərait  nəzərə  alınmaqla  və 
Gömrük  Məcəlləsinin  müvafiq  maddələrini  rəhbər  tutmaqla  cərimənin  məbləgini  müəyyən 
etmək hüququ verilir. 
Lisenziya  və  ya  ixtisas  attestatının  geri  çağırılması,  yaxud  ləğv  edilməsi  gömrük 
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş vəzifələrin yerinə yetirilməməsi hallarında ttəbiq edilir. 
Bu tənbəh növü yalnız əlavə tənbəh kimi və həmin lisenziya və ya attestatla nəzərdə tutulan 
fəaliyyəti həyata keçirməklə bağlı gömrük qaydalarının pozduqda tətbiq olunur. 
Gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə  tətbiq  edilən  tənbəh  növlərindən  daha  çox 
təsadüf ediləni bilavasitə GQP obyektləri olan mal və nəqliyyat vasitələrinin, ələcə də Az R-
nın  gömrük  sərhədindən  malları  gömrük  nəzarətindən  kənar  keçirmək  məqsədi  ilə  gizli 
saxlama  yerləri  düzəldilmiş  mal  və  nəql.  vasitələrinin  müsadirəsidir.  Tənbəhin  bu  növü 
göstərilən  əmlakın  əvəzsiz  olaraq  dövlət  xeyrinə  özgəninkiləşdirilməsi  ilə  ifadə  olunur.  bu 
zaman  müsadirə olunan əmlakın bilavasitə gömrük qaydalarını pozan şəxsin mülkiyyətində 
yaxud işin icraatı gedişində müəyyən edilmiş və ya edilməmiş digər şəxslərin mülkiyyətində 
olçmasının əhəmiyyəti yoxdur. 
Gömrük  orqanlarının  fəaliyyətindən  malların  və  nəqliyyat  vasitələrinin  həmçinin, 
bilavasitə  GQP  obyekti  olan  və  gömrük  sərhədindən  malların  gömrük  nəzarətindən  kənar 
keçirilməsi  üçün  xüsusi  gizli  yerlər  düzəldilmiş  mal  və  nəql.  vasitələrinin  dəyərinin 
tutulması da ttəbiq edilir. bu növ tənbəhin mahiyyəti dövlətin xeyrinə məcburi qaydada GQP 
obyektinin  hüquqpozma  gününə  sərbəst  bazar  qiymətləri  ilə  dəyərinə  bərabər  məbləğin 
alınmasıdır. 
Malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması həm əsas, həm də əlavə inzibati 
tənbəh kimi tətbiq edilə bilər. 
Gömrük qaydalarının pozulmasına görə hər hansı tənbəh novü tətbiq edərkən gömrük 
orqanları  vəzifəli  şəxslərinin  əsaslanmalı  olduqları  mühüm  prinsip  tənbehin 
fərdiləşdirilməsi,  yəni  tənbehin  icraatdakı  işin  materialları  və  şərtlərinin  araşdırılması 
ə
sasında yünğülləşdirilməsi, yaxud ağırlaşdırılmasıdır. 


230 
 
5.Gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə  məsuliyyəti  yünğünlləşdirən  hallar 
aşağıdakılardır: 
1) işin həllinə fəal kömək göstərilməsi; 
2) hüquqpozmanın zərərli nəticələrinin könüllu olaraq aradan qaidırılması; 
3)  hüquqpozmanın  məcburiyyət,  yaxud  da  maddi,  xidməti  və  digər  asılılıgın  təsiri 
altında törədilməsi; 
4)hüquqpozmanın yetkinlik yaşına çatmamış şəxslər tərəfindən törədilməsi. 
Yüngülləşdirici  halların  siyahısı  bunuylə  məhdudlaşmır.  Yüngülləşdirici  hallar 
məsuliyyətə cəlb olunan şəxsin məsuliyyətinin dərəcəsi və xarakterinə müəyyən edilməsidir 
yəni işin materialları və prosessual sübutetmə vasitələri ilə. 
Məsuliyyəti  ağırlaşdırıcı  hallara  gəlincə,  onlar  Az  R-nın  Qanunvericilik  aktları  ilə 
məhdudlasır.  bu  o  deməkdir  ki,  gömrük  orqanını  vəzifəli  şəxsi  gömrük  qaydalarının 
pozulması üzrə işi apararkən, Gömrük Məcəllədə göstərilməyən digər halları ağırlaşdırıcı hal 
kimi qəbul etmək hüququna malik deyil. 
Gömrük 
qaydalarının 
pozulmasına 
görə 
məsuliyyəti 
ağırlaşdıran 
hallar 
aşağıdakılardır: 
1)  Az  R-sı  gömrük  orqanının  vəzifəli  şəxsinin  hüquqa  zidd  hərəkətlərə  son  qoymaq 
barədə tələblərinə baxmıyaraq, bu cür hərəkətlərin davam etdirilməsi; 
2)  il ərzində gömrük qaydalarının təkrar pozulması; 
3)  əvvəllər  gömrük  işi  sahəsində  cinayətlərə  yol  vermiş  şəxs  tərəfindən  gömrük 
qaydalarının pozulması; 
4)  yetkinlik  yaşına  çatmayanların  gömrük  qaydalarının  pozulmasının  törədilməsinə 
cəlb edilməsi; 
5)  bir qrup şəxs tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması; 
6)  təbii  fəlakət  və  ya  digər  fövqəladə  vəziyyət  şəraitində  gömrük  qaydalarının 
pozulması; 


231 
 
7)  sərxoşluq vəziyyətində gömrük qaydalarının pozulması. 
6.Gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə  işlərin  inzibati  icraatı  gömrük  orqanlarının 
hüquq-mühafizə fəaliyyətinin mühüm tərkib hissəsidir. 
Gömrük  qaydalarınnı  pozulması  haqqında  işlərin  icraaatı,  gömrük  qaydalarının 
pozulmasını  bilavasitə  aşkar  edən  Az  R-sı  gömrük  orqanının  vəzifəli  şəxsi,  yaxud  gömrük 
orqanının rəisi və ya onun müavininin qərari ilə Az R-sı gömrük orqanının gömrük hüquq-
pozmaları ilə mübarizə üzrə struktur bölməsinin vəzifəli şəxsləri tərəfindən həyata keçirilir. 
Gömrük qaydalarının pozulması üzrə inzibati prosesin aşağıdakı mərhələləri var: 
1)  iş açılması və onun inzu=ibati təhqiqatı; 
2)  işin baxılması və gömrük qaydalarının pozulması barədə qərar şıxarılması; 
3)  gömrük qaydalarının pozulması haqda işlər üzrə qərardan şikayət verilməsi, protest 
verilməsi və qərara yenidən baxılması; 
4)  gömrük qaydalarının pozulmasına görə gömrük orqanlarının tənbeh qərarının icrası. 
Gömrük qaydalarının pozulmasına görə iş açılması və təhqiqat mərhələ ilkin prosessual 
hərəkətlərdən  ibarətdir.  Gömrük  qaydalarının  pozulmasına  görə  və  ya  məsuliyyətə  cəlb 
edilən  fiziki,  yaxud  vəzifəli  şəxsin  inzibati  qaydada  saxlanılması  barədə  protokol  tərtib 
edildiyi  andan  gömrqük  qaydalarının  pozulması  barədə  iş  açılmış,  icraat  isə  başlanılmış 
hesab olunur. 
Gömrük  qaydalarının  pozulması  haqqında  protokol  əsas  prosessual  sənəd  sayılır.  bu 
sənəddə aşağdakılar göstərilir: 
-  tərtib edildiyi yer və tarix; 
-  protokolu edən şəxsin vəzifəsi, soyadı;  
-  gömrük qaydalarının pozulduğu yer, vaxt və hüquqpozmanın mahiyyəti; 
-  şahidlərin soyadları və ünvanları (əgər varsa); 
-  məsuliyyətə cəlb olunan çəxsin izahatı; 
-  digər məlumatlar. 


232 
 
Protokolda aşağıdakı məlumatlar öz əksini tapmalıdır: 
-  1  qrup  məlumatlar  gömrük  qaydalarının  pozulması  faktı  üzrə  materiallar  və  hallar 
aiddir; 
-  2 qrup məlumatlat gömrük qaydalarının pozan şəxsi səciyyələndirən hallara aiddir. 
         
 
 


233 
 
14.  Gömrük  orqanlarının  hüquq-mühafizə  fəaliyyətinin  cinayət-hüquqi  və  cinayət 
prosessual formaları. 
Suallar: 
1.  Təhqiqatı gömrük orqanlarının səlahiyyətinə aid edilən cinayətlər növləri. 
2.  Az R-nın gömrük orqanları tərəfindən təhqiqatın aparılması. 
3.  Cinayət işinin qaidırılması üçün səbəblər. 
4.  Gömrük  qaydalarının  pozulması  haqqında  işlərin  icraatında  iştirak  edənlər  və 
onların hüquqları. 
5.  Təxirəsalınmaz təhqiqat tədbirləri. 
 
Az  R-nın  Gömrük  Məcəlləsinə  görə  təhqiqatı  gömrük  orqanlarının  səlahiyətinə  aid 
edilən cinayətlər aşağıdakılardır: 
1)  qaçaqmalçılıq; 
2)  Az xalqın və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvəti olan əşyaların 
Az R-nın ərazisinə qaytarılmaması; 
3)  qanunsuz valyuta əməliyyatları və valyuta sərbvətləri ilə sair əməllər; 
4)  gömrük ödənişlərinin ödənilməsindən yayınma. 
Qaçaqmalçılıq  dedikdə  dövlət  sərhədindən  mal  və  digər  əşyaların  qeyri-qanuni 
keçirilməsi  başa  düşülür  və  cinayət  hesab  olunur.  Az  R-nın  gömrük  sərhədindən  gömrük 
nəzarətindən  kənar  və    ya  ondan  gizli,  yaxud  sənədlərdən  və  ya  gömrük  eyniləşdirilməsi 
vasitələrindən  aldatma  yolu  ilə  istifadə  edilməsi,  yaxud  bəyan  etməməklə  və  ya  düzgün 
etməməklə aşağıdakı malların keçirilməsi kontrabanda hesab olunur: 
-  narkotik  vasitələrin,  psixotrop,  güclü  təsirli,  zəhərli,  zəhərləyici,  radioaktiv  və 
Yüklə 1,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin