Guliston davlat universiteti biologiya kafedrasi
Yüklə 0,64 Mb.
|
2-ish. Har bir variatsion qatorga mansub tola chiqimining uchrash chastotasi hisoblab topiladi. Masalan: jadvaldagi variatsion qatorda birinchisi 30-31,99 tola chiqishi orasida qancha (umumiy umumiy, yashil barg plastinkali yoki sarg‘ish yashil barg plastinkali o‘simliklarning) tola chiqimi uchrashi aniqlanadi. Bu quyidagi jadvaldagidek amalga oshiriladi (14-jadval). 14-jadval
3-ish. Ushbu jadvaldagi shartli belgilarni songa aylantirib chiqamiz (15-jadval). 15-jadval
4-ish. Endi quyidagi amallarni bajaramiz (16-jadval). 16-jadval
5-ish. Barg plastinkali rangi bo‘yicha yashil (n=233), sarg‘ish yashil (n=89) barg plastinkali o‘simliklarning hamda jami (322 ta o‘simlikka nisbatan) o‘simliklarning tola chiqimi bo‘yicha o‘rtacha qiymatni aniqlaymiz. 23. Amaliy mashg`ulot. Mavzu: O‘rganilayotgan material ko‘rsatkichlari asosida g‘o‘zaning tola chiqimi va uning indeksini aniqlash Bugungi kunda jahon miqyosida ekologik muvozanatni global ravishda o’zgarishi iqtisodiy tarmoqlarda muhim ahamiyatga ega bo’lgan paxtachilik sohasiga ham ta’sir etib kеlmoqda. Do’nyo miqyosida asosiy e’tibor, g’o’zaning turli strеss omillarga tabiiy bardoshli, hosildor va tola sifati yuqori bo’lgan yangi navlarini yaratishga qaratilgan. Bu esa g’o’zaning yangi navlarini yaratishda g’o’za kollеktsiyasidagi yovvoyi va yarim yovvoyi turlarning potеntsialidan sеlеktsiyagеnеtik jarayonlarda kеng ma’noda foydalanishni taqozo etmoqda. Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach, paxtachilik sohasida kеng ko’lamli islohotlar olib borilib, bu borada, ayniqsa, g’o’za ekin maydonlarini kеngaytirmagan holda undan olinadigan hosil miqdori va sifatini oshirishga alohida e’tibor qaratildi. Mazkur yo’nalishda amalga oshirilgan dasturiy chora tadbirlar asosida muayyan natijalarga, jumladan, g’o’zaning tеzpishar, hosildor, yuqori tola chiqimi va sifatiga ega hamda ekologik strеss omillarga bardoshli bo’lgan yangi navlarini yaratish borasida muhim natijalarga erishildi. sifatida solishtirma morfo-xo‘jalik, gibridologik, genetik va statistik tahlil, diallel duragaylash, nasldan naslga o‘tish darajasi, o‘zgaruvchanlik qatori (вариационный ряд), irsiylanish darajasi (koeffitsiyenti), fenologik kuzatuv va dala ko‘riklaridan foydalanilgan.Tajriba olib borish uchun ota -ona shakllari 90x20x1 sxemasida 25 uyali qatorlarda, F1duragaylaresa 5 uyali qatorlarda, rendomizatsiya qoidalariga muvofiq ravishda R1R2-F1-R1R2uslubida ekildi, g‘o‘zaning O‘zFA-713 navi bo‘yicha I-yilgi urug‘chilik va II-yilgi urug‘ ko‘paytirish ko‘chatzorlari barpo etildi, o‘sib rivojlanish davrida morfo-xo‘jalik belgilar bo‘yicha fenologik va dala kuzatuv hamda dala ko‘riklari kabi ishlari olib borildi. Belgilarning dominantlik darajasini G.M.Beil, R.E.Atkins [2] formulasi bo‘yicha hisoblangan.MPPMPFhp1hp –dominantlik koeffitsiyenti;F0–boshlang‘ich bo‘g‘in;F1–o‘rtacha arifmetik ko‘rsatkich;P –eng yaxshi ota yoki onaning o‘rtacha arifmetik ko‘rsatkichi;MP –ikkala ota-onaning o‘rtacha arifmetik ko‘rsatkichi.Dominantlik holati kuzatilmagan hp=0.Qisman dominantlik 0 Mavzu: O‘rganilayotgan material ko‘rsatkichlari asosida g‘o‘za o‘simligining 1000 ta chigit og‘irligi va o‘simlik hosildorligini aniqlash 1000 dona chigit vaznini aniqlash 1000 dona chigit vaznini aniqlash. Namunalar o’rtasidagi mumkin bo’lgan farq 0,5 %. Har birida 1000 dona chigiti bo’lgan, ma’lum g’o’za naviga xos chigit partiyasi umumiy namunasidan 2 ta katta namuna tayyorlanadi. Bu 2 ta namunaning har qaysisidan 100 tadan chigit namunasi ajratib olinadi. Olingan 100 talik namunalar alohida tortiladi. So’ngra bu namunalar ikkalasi qo’shilib, 10 soniga ko’paytiriladi. Masalan: 1-namunadagi chigitning og’irligi 12,0 gr; 2-namunadagi chigit og’irligi esa 12,5 gr Bularning o’rtacha og’irligi 12,25 gr. Tahlil natijalariga ko’ra shu ikkala namunalar o’rtasidagi farq 0,5 gr bo’ldi. Bu namunalar to’g’ri olingan. 12,25 gr og’irlik o’rtacha 100 ta chigitning og’irligini bildiradi. 1000 ta chigitning og’irligi 12,25 x 10 = 122,5 gr bo’ldi. Demak, shu navga xos bo’lgan partiyadagi 1000 ta chigitning og’irligi 122,5 gr ekanligi aniqlandi 12+12.5 Ch = ------------- = 12,25 x 10 = 122,5 g 25. Amaliy mashg`ulot Mavzu: Miqdoriy belgilar genetikasida statistik qayta ishlash uslubini qo‘llab hisobotlar tayyorlash Matematik statistika - statistik maʼlumotlarni toʻplash, ularni tizimga solish, qayta ishlash hamda ulardan ilmiy va amaliy xulosalar chiqarish usullarini oʻrganadigan fan. Statistik maʼlumotlar deganda muayyan (miqdoriy) belgilarga ega boʻlgan majmualarning elementlari soni haqidagi maʼlumotlar tushuniladi. Biror majmua elementlarining mu-ayyan belgilari toʻgʻrisida shu haqdagi statistik maʼlumotlarga qarab u yoki bu xulosaga kelish usuli statistik usul deyiladi. Bu usul ilm-fanning juda koʻp sohalarida keng qoʻllaniladi. Statistik usulning turli sohalardagi tatbiqlarining umumiy hislatlari (biror guruhga kiruvchi elementlarni hisoblash, miqdoriy belgilarning taqsimotlarini topish, tanlamalar usulini qoʻllash, biror xulosaga kelish uchun zarur boʻlgan tajribalar sonini ehtimollar nazariyasidan foydalanib topish, miqdoriy belgilar orasidagi bogʻlanishlarni anikdash va h. k.), yaʼni urganilayotgan obʼyektlarning tabiati ahamiyatsiz boʻlgan masalalar Matematik statistikaning predmetini tashkil qiladi. Statistik usul koʻp hollarda ommaviy tasnifli hodisalarni oʻrganish usuli boʻlgani uchun ehtimollar nazariyasi bu usulning nazariy asosini tashkil qiladi. Matematik statistika bayoniy statistika, nomaʼlum parametrlarni baholash, statistik gipotezalarni tekshirish, miqdoriy belgilarning statistik bogʻlanishlarini anikdash va boshqa boʻlimlardan iborat. Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||