Guliston davlat universiteti pedagogika va psixologiya kafedrasi oila pedagogikasi

Zamonaviy oila turlari. Ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy jihatdan taraqqiy etgan har qanday zamonaviy jamiyatda ham oila muhim ahamiyatga ega. Zamonaviy sharoitda oilalarning quyidagi shakllari mavjud (1-rasm):

Oila va oilaviy munosabatlarga oid manbalarda oilalar, yana shuningdek, quyidagi holatlar bo’yicha ham turlarga ajratiladi:

1. 
   nikohning holatiga ko’ra;
   
2. 
   oiladagi bolalarning soniga ko’ra;
   
3. 
   oilaning tarkibiga ko’ra;
   
4. 
   oila a’zolari o’rtasidagi munosabatning xarakteriga ko’ra;
   
5. 
   oilaning ijtimoiy holatiga ko’ra.
   

Quyidagi va yuqoridagi holatlarga ko’ra oilalarning turlari, ularga xos jihatlar yuzasidan fikr yuritiladi.
Nikohning holatiga ko’ra oilalarni quyidagi turlarga ajratish mumkin (2-rasm):

Oilalar, shuningdek, bolalarning soniga ko’ra ham turlarga ajratiladi. Bolalarning soniga ko’ra zamonaviy oilalarning quyidagi turlari mavjud (3-rasm):

Ma’lumki, oilaning tarkibi shu muhitda yashovchi sub’ektlarga ko’ra ham muayyan turlarga bo’linadi. Xususan (4-rasm):

Oilalar, yana shuningdek, ijtimoiy nuqtai nazardan ham turlarga ajratiladi. Shu nuqtai nazardan M.I.Buyanovning g’oyasiga ko’ra oilalarning quyidagi turlarini ajratib ko’rsatish mumkin (5-rasm):

Oila nikohning holati, bolalarning soni hamda mazkur muhitda yashovchi sub’ektlar (tarkibi)ga ko’ra turlarga ajratilish bilan birga oila a’zolari o’rtasidagi munosabatlarning xarakteriga ko’ra ham bir-biridan farq qiladi. Yu.P.Azarov bu o’rinda oilalarni quyidagi uchta turga ajratish taklifini ilgari suradi (6-rasm):

I.P.Podlaso’y ham o’z tadqiqotlarida oila a’zolari o’rtasidagi munosabatlarning xarakteriga ko’ra oilalarni muayyan turlarga ajratish taklifini ilgari suradi. Pedagog-olimning taklifiga ko’ra bu turdagi oilalar quyidagilardir (7-rasm):

Quyidagi I.P.Podlaso’y tomonidan oila a’zolari o’rtasidagi munosabatlarning xarakteriga ko’ra turlarga ajratilgan oilalarning tavsifi keltiriladi.