Guliston davlat universiteti pedagogika va psixologiya kafedrasi oila pedagogikasi

ma’naviy-axloqiy
(oila uchun mas’ullik, oila va nikohni muqaddas deb bilish, 
oila sha’ni va oila a’zolarining obro’sini himoya qila olish, er-xotin, shuningdek, 
ota-ona va farzandlar o’rtasida o’zaro hurmatni qaror toptirish, tasodifiy jinsiy 
aloqalardan o’zini tiyish),
-
jismoniy
(er-xotin o’rtasidagi jismoniy yaqinlikning har ikki shaxs uchun 
ijobiy xususiyat kasb etishiga erishish, bu jarayonning ixtiyoriy, hech qanday 
zo’rlik, majburlashlarsiz kechishiga erishish), 
-
fiziologik
 
(erkakning tug’dirish, ayolning tug’ish qobiliyatiga egaligi),
-
aqliy
(oilaviy hayotni mo’’tadil kechishini ta’minlash, ota-onaning yosh 
xususiyatlaridan kelib chiqqan holda farzandlar soni, farzand ko’rish davrlarini 
ixtiyoriy belgilash, homiladorlik muddatlari o’rtasida ma’lum oraliq (interval) bo’lishi 
61
Ўша манба. – 41-бет. 
62
Репродуктивное злоровье // 
http://my.mail.ru/community/uneasyparents
. 

---

75 
zarurligini inobatga olish, istalmagan homiladorlikning oldini olish chora-tadbirlarini 
ko’rish; vositalari (jumladan, kontratseptsiya vositalari) va metodlaridan xabardor 
bo’lish, reproduktiv salomatlikka erishishni kafolatlovchi omillar (organizmda 
bepushtlik kelib chiqish sabablarini bartaraf etish maqsadida jinsiy gigiena 
qoidalariga rioya qilish, o’z vaqtida davolanish yoki qo’shimcha reproduktiv 
texnologiyalardan foydalanish malakalarini o’zlashtirish), vositalar, metodlar 
hamda xizmatlar to’g’risidagi axborotlardan foydalanish qobiliyatiga egalik); 
-
ijtimoiy
 
(oilani ongli rejalashtirish) jihatdan tayyorlash zarur. 
Oila faoliyati reproduktiv nuqtai nazardan 
sog’lom farzand ko’rish, uni har 
tomonlama sog’lom qilib voyaga etkazish
, fiziologik, jinsiy va jismoniy jihatdan 
qizlarni onalik, yigitlarni esa otalikka to’laqonli tayyorlash
dek vazifalarni hal 
qilishga yo’naltiriladi.
Daniyalik olimlar tomonidan o’tkazilgan tadqiqot natijalarining ko’rsatishicha, 
“Koka-kola” ichimligini muntazam iste’mol qilish voyaga etgan yigitlarning 
farzand ko’rish imkoniyatlarini sezilarli darajada pasaytiradi. 2,5 ming nafar 
yoshlar ishtirokida o’tkazilgan tadqiqot jarayonida ushbu ichimlikni kuniga 1 litr hajmida 
muntazam iste’mol qiluvchilarda uni deyarli iste’mol qilmaydiganlardan farqli 
ravishda farzand ko’rishda muhim element sanaladigan sperma (jinsiy suyuqlik)da 
spermatozoid (jinsiy hujayra)lar sonining 30 foizga kam bo’lishi aniqlangan. Bu holat 
bepushtlikka olib keladi. Bir millilitr spermada “Koka-kola” iste’mol qilmaydigan 
shaxslarda o’rtacha 50 million, yoshlarning sevimli “chanqoq bosdisi” boshqa turdagi 
ichimliklar bilan iste’mol qilinganda esa jami 35 million spermatozoid mavjud 
bo’lishi ilmiy nuqtai nazardan tasdiqlangan.
Jahon miqyosida keng tarqalgan ushbu ommaviy ichimlik, ayollarning ham 
farzand ko’rish qobiliyatlarini pasaytiradi. Agarda, ayollar farzand ko’rish oldidan 
hafta davomida qand miqdori yuqori bo’lgan mazkur ichimlikdan 5 yoki undan ortiq 
hissa (portsiya) iste’mol qilsalar, u holda homiladorlik vaqtida diabetga chalinish xavfi 
22 foizga ortadi. Bunday xavf tarkibida qand miqdori yuqori bo’lgan yoki sun’iy 
moddalar qo’shilgan boshqa “chanqov bosdi” ichimliklar iste’mol qilganda u qadar 
yuqori bo’lmaydi
63
.