Guruh talabasi Xomidova Shahnozaxon


to’g’risida so’z yuritishimiz mumkin.  To’qnashishlarda ikkita molekula markazlari yaqinlashishining eng kichik masofasi d



Yüklə 0,52 Mb.
səhifə3/3
tarix16.06.2023
ölçüsü0,52 Mb.
#131093
1   2   3
Barometrik formula. Boltsman taqsimoti. Molekulalar to’qnashishl

to’g’risida so’z yuritishimiz mumkin.  To’qnashishlarda ikkita molekula markazlari yaqinlashishining eng kichik masofasi d

25.02.2020molekulalarning effektiv diametri deb ataladi.


  • U to’qnashayotgan molekulalar tezligiga, ya’ni gazning temperaturasiga bog’liq.

  • 1 sekund ichida molekula o’rtacha arifmatik tezlik - <> ga teng yo’l bosib o’tadi va bu vaqt ichida o’rtacha to’qnashishlarga duch kelsa, u holda erkin yugurish yo’li quyidagiga teng bo’ladi


l 
z

O’rtacha to’qnashishlar soni ni topish uchun molekulani d – diametrli sharcha va u «xudi qotib qolgan» molekulalar orasida harakat qiladi deb hisoblaymiz. Bu molekula markazlari d ga teng yoki kichik bo’lgan molekulalar bilan to’qnashadi, boshqacha qilib aytganda radiusi d, bo’lgan «siniq» tsilindr ichida harakat qiladi.
«siniq» tsilindr hajmidagi molekulalar soni 1 sekund ichidagi o’rtacha to’qnashishlar soniga teng bo’ladi








Molekulalarning o’rtacha to’qnashish soni va o’rtacha erkin yugurish yo’li


  • «siniq» tsilindr hajmidagi molekulalar soni 1 sekund ichidagi o’rtacha to’qnashishlar soniga teng bo’ladi.

  • z n d2

SHunday qilib o’rtacha to’qnashishlar soni
z nd 2 ga teng bo’ladi

Agarda hisoblashlarda boshqa molekulalarning harakatini hisobga .
olsak, o’rtacha to’qnashishlar soni quyidagicha teng bo’ladi

z  2 d2 n
U holda o’rtacha erkin yugurish yo’lini shunday ifodalaymiz
  1
l   z   2 d2 n l  2 d2 n

  • O’rtacha erkin yugurish yo’li molekulalar kontsentratsiyasiga teskari proportsional ekan.

  • P=nkT tenglikdan foydalansak, temperatura o’zgarmas bo’lganda, quyidagi nisbatni keltirib


chiqarish mumkin
l1   n2 P2
  l2   n1 P1

 1. Broun harakati




  • Broun suv ustidagi gul changchalarini mikroskop orqali kuzatganda, gul changchalari jonlanib, xudi quyosh nuridagi changlar harakatigao’xshash, tartibsiz harakat qilishini ko’rgan. Keyinchalik o’lchamlari 1 mkl ga yaqin bo’lgan barkcha zarrachalar suyuqlik yoki gazlarda yuqoridagidagi betartib harakat qilishlari kuzatilgan. Zarrachalarning bu betartib harakati – Broun harakati deb atalgan va u muhit temperaturasi oshishi va zarrachalar o’lchamlari kichrayishi bilan kuchaygan.

  • Broun harakati zarrachalarga muhitning molekulalari urilishi natijasida sodir bo’ladi. SHuning uchun gaz yoki suyuqlik molekulalarining issiqlik harakati tartibsiz harakat deb hisoblangan

.
Model. Broun harakati
Yüklə 0,52 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin