16
Fransızların gördükləri və yazdıqları
•
Fransız tarixçisi Jean Laurent 1920-ci ildə erməni daşnak, hınçak, ramgavar
terror təşkilatlarının fəaliyyətləri haqqında: "Erməni çeteləri, özlərinə bol para
verən və sərvət gətirən dövlətlərin xidmətinə girirdilər. Bu dövlətlər onların
istədikləri kimi soygunluq etmələri və qətliamlar aparmalarına izin verdikləri
zamana kimi sədaqətlərinə güvənə bilirdi."
•
Fransız səyyahı qraf de-Şölye: ““Ermənilər yerli əhalinin şirəsini sormağa
başladılar. Bununla kifayətlənməyərək gəlmə ermənilər yerli müsəlman əhalisinin
şan-şöhrətini korlamaq siyasəti yeridirdilər ki, gələcəkdə onları qovub torpaqlarına
sahib ola bilsinlər. Zaqafqaziyada yaşayan 1 milyon 300 min nəfər erməninin 1
milyonu yerli deyildir. Və onlar vilayətə bizim tərəfimizdən köçürülüb. Bu kilsə bir
müddət saxta pul düzəldənlərin yuvası olmuşdur. Bu monastr məndə dini mərkəzdən
çox siyasi mərkəz təəssüratı yaratdı...Erməninin yoxsulluğunu və iztirablarını
görəndə qəlbimdə çox böyük mərhəmət hissi oyansa da, onlara heç vaxt qanım
qaynamırdı, çünki onlarda mənfur bir biclik, biabırçı bir əclaflıq və rüsvayçı bir
alçaqlıq vardır”.
•
Fransanın Qafqaz üzrə ali komissarı Damien de Martel tərəfindən 20 iyul 1920-ci
ildə Fransanın Xarici İşlər Nazirliyinə göndərilən məktubdan: “…Bu hərbi
əməliyyatlara gəldikdə isə, Ermənistandan yenicə qayıtmış şahidlərdən
əməliyyatların necə aparıldığına dair bir sıra məlumatlar əldə etmişəm. İyun ayının
axırlarında İrəvanın cənubunda erməni qoşunları 40 000-dən çox müsəlmanın
məskunlaşdığı 25 tatar (azərbaycanlı) kəndini mühasirəyə almışlar. Paytaxta yaxın
ərazidə yaşayan və hər hansı müstəqillik iddiasında olmayan buradakı əhali həmişə
sakit və sülhpərvər həyat tərzi sürüb. Onları top atəşləri ilə yaşadıqları kəndlərdən
qovaraq Araz çayına töküblər. Boşalan kəndləri isə qısa zamanda gəlmə ermənilər
işğal edib. Bu hadisə zamanı erməni əsgərlər tərəfindən qadın və uşaqlar da daxil
olmaqla 4 000 nəfər Araz çayına tökülərək öldürülüb”.
•
Fransa mətbuatı ilk dəfə bu müdhiş faciəni dünyaya yaydı; 1988-ci il dekabrın 5-
də Ermənistandakı Hamamlı şəhərində (Spitak) ermənilər 70-ə yaxın 5 yaşından
12 yaşına kimi uşağı 20 metr uzunluğunda 1,5 diametrində boruya dolduraraq hər
iki tərəfini bağlayıb uçurumdan yuvarladılar. Bunun ardınca Allahın cəzası kimi baş
verən zəlzələ zamanı köməyə gələn fransalı xilasedicilər bu qətliamı görüb üstünü
açaraq dəhşətə gəldilər, nifrət və qəzəb içində geri dönüb bu vəhşiliyi fransız
mediasına bildirdilər.
•
Fransız alimi de-Ban Eçmiədzin kilsəsinə səfəri haqqında: “Ermənlərin xalq
qəhrəmanlığı barəsində bir şey eşidən olubmu? Onların azadlıq uğrundakı
mübarizələrinin adları harada həkk edilib? Heç yerdə! Çünki ermənilərin
"qəhrəmanları" həmişə öz xalqlarının xilaskarlarından daha çox cəlladı olublar.”
•
Xocalı qırğınının şahidi fransız jurnalisti Jan İv Yunet: “Əsirlər var. Lakin artıq
yaşamağa yararlı deyillər. Qışda onları səhərlər ayaqyalın qarın-buzun üzərinə
çıxarırlar. Təpələrindən soyuq su tökür, başlarında şüşə sındırır, sonra təzədən
kameraya salırlar. Əsl işgəncələr isə bundan sonra başlanır.Barmaqlarını qapının
arasına qoyub qırır, cığırdıqca rezin dəyənəklə döyürlər. Çoxu əzablara tab
gətirməyərək dəli olub ölür. Biz növbəti kəndi zəbt edəndə bir erməninin diri uşağı
götürüb iki böldüyünü görmüşəm. Sonra bədənin bir hissəsi ilə anasının sifətinə,
başına o qədər döydü ki, övladının al qanına bulaşmış qadın dəli olub gülməyə
başladı.”
17
•
Fransız tədqiqatçı və araşdırmaçısı Maxime Gauin: “Bu erməni “soyqırımı”
iddiası yəhudi soyqırımının inkarı ilə bağlı qanuni düzənləmələrdən açıq bir şəkildə
fərqlidir. Holokost inkarçıları, Nuremberg Beynəlxalq Hərbi Cəza Məhkəməsi
Nizamnaməsinin 6-cı maddəsinin C bəndinə uyğun olaraq beynəlxalq
məhkəmələrin açıq hökmləriylə cəzalandırılırlar. “Erməni məsələsi” ilə bağlı
beynəlxalq məhkəmə təşəbbüsü, Britaniya hökuməti tərəfindən Maltada
reallaşdırılmış və tam mənasıyla müvəffəqiyyətsizliklə nəticələnmişdir. 1919 - 1921
illərdə reallaşdırılan və iki ildən çox davam edən araşdırma sonrasında Maltada
tutulan 144 Osmanlı böyükləri əleyhinə heç bir dəlil tapılmamışdır, ələ keçən
Osmanlı vəsiqələrində bariz bir şəkildə qırğına səbəb ola biləcək hərəkətlər
olmadığı təsbit edilmişdir, yer dəyişdirən ermənilərin hətta mühafizə edildiyi
görülmüşdür. Əgər soyqırım olduğuna dair hər hansı bir dəlil mövcud olsaydı, bu
fürsəti İngilislər əldən verməzdilər. Osmanlı idarəçilərinə bəraət verilməzdi.”
(Fransadakı erməni təşkilatları Maxime Gauini "nasist", “soyqırım ortaqçısı”
adlandırırlar və onu dəfələrlə məhkəməyə vermişlər.)
•
Adam Mets - səyyah: “Dərisi ağ qulların ən pisi ermənilərdir. Onlar şərəfsizdirlər.
Abır-həyaları yoxdur, oğurluqları olduqca məşhurdur. Onlar yalnız dəyənək və
qorxu altında yaxşı işləyirlər”.
•
•
Aleksandr Düma: “Ermənilər həmişə başqa dinə qulluq edən hökmdarların
hakimiyyəti altında olmuşlar. Nəticədə öz fikir və duyğularını gizli saxlayan,
hiyləgər və kələkbaz adamlara çevrilmişlər”.
•
•
Maxime Gauinin “Hurriyet Daily News”da dərc olunan “Türkiyə-Ermənistan
sərhədinin bağlanmasına görə kim məsuliyyət daşıyır?” məqaləsindən: “Bu ay
prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan erməni həmkarını Çanaqqala döyüşünün
yüzilliyinə həsr olunan yubiley tədbirində iştiraka dəvət etdi. Cənab Sarkisyan buna
mənfi cavab verdi. O, imtina etmək hüququna malik olsa da, cavab məktubu sadə,
lakin aqressiv idi: məktubda yalnız ermənilərin əziyyət çəkdiyi vurğulanırdı. Ancaq
heç kim rus ordusunun erməni könüllüləri tərəfindən türklərin böyük əksəriyyətinə
qarşı törədilən cinayəti inkar edə bilməz. 1915-1916-cı illərdə həmin cinayətlərdən
aylar öncə başlamış məcburi köçürmələr Rusiya zabitlərinin şikayətləri və hətta
Rusiya hərbi məhkəməsinin qərarları ilə sübut olunub. Cənab Sarkisyan həmçinin
illər öncə Türkiyənin Ermənistan məsələsindəki ənənəvi mövqeyini açıq şəkildə
tənqid edən, çox mübahisəli Sarkis Torosyanın aldadıcı memuarları kimi
arqumentlərdən istifadə etdi. Heç kim onu hörmətdən salan əsassız xəbərlərdən
istifadə olunaraq ciddiyə alınacağını gözləyə bilməz.
1998-ci ildə sabiq prezident Levon Ter-Petrosyan Orli hücumunun əsas günahkarı
olan Varujan Qarabedyanın əfvi üçün Jak Şiraka müraciət etmişdi. Qarabedyan
məhkəmə qərarı ilə 2001-ci ildə azad ediləndən sonra baş nazir və İrəvan şəhərinin
meri tərəfindən milli qəhrəman kimi qarşılandı. Əgər bir terrorçu hər hansı bir
müsəlman ölkəsində baş nazir tərəfindən belə qarşılansaydı, dünyada buna necə
reaksiya veriləcəyinizi təsəvvürünüzə gətirin. Və yaxud digər bir məqam -
Ermənistanda hakimiyyətdə olan Respublikaçılar Partiyası 1918-1920-ci illərdə
azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə siyasətini icra edən və 1930-cu illərdə “irqi-
dini” nəzəriyyəsini irəli sürəndən sonra II Dünya müharibəsinin əvvəlində
Almaniyaya gədən və orada 1942-ci ildə Berlində qurulmuş Erməni Milli Şurasının
üzvü olan Qareqin Njdenin yazılarından ilham aldığını iddia edir. 2013-cü ilin
fevral ayında cənab Camala qarşı hücumun baş verdiyi İrəvan Dövlət
Universitetində Njde də yada salındı. Hətta İrəvan şəhərinin bələdiyyə məclisi ötən
il bu nasistə yeni bir abidə ucaltmaq qərarını açıqlamışdı. Armenianow.com erməni
18
saytının məlumatına əsasən, orada Bələdiyyə Məclisi də daxil olmaqla, bütün
müvafiq strukturlar heykəl üçün yer ayrılmasına dair mübahisələr aparır. Başqa
sözlə, problemi birbaşa qoysaq, əgər bir cəmiyyətdə hərbi cinayətkar olan bir
nasistə heykəlin harada qoyulması ilə bağlı açıq debat aparılırsa, onda bu cür
cəmiyyət öz qonşuları ilə sülh şəraitində yaşamağa hələ hazır deyil.
Beləliklə, sizi xəbərdar edirik ki, türklərdən heç bir ön şərt qoymadan sərhədləri
açmaq, Ermənistan Konstitusiyasına daxil olan ərazi iddiaları haqqında heç bir şey
deməmək, Türkiyənin əsas regional müttəfiqi olan, ərazilərinin bir hissəsi
Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Azərbaycana hər hansı dəstəyi dayandırmaq,
antitürk terrorçuların, nasistlərin şərəfinə İrəvanda bayram keçirilməsi ilə bağlı
narahat olmamaq xahiş edilib. Bu cür həll yolunu müdafiə edənlər bunun necə
sülhpərəst, demokratik və real olduğunu açıq izah edə bilsəydilər, çox maraqlı
olardı.”
•
•
Fransız müəllif Marsel: “Anadolunun 166 sahibkarından 141-i erməni, 12-si
digər icmalardan, 13 nəfəri isə türk idi; 9800 dükançı və peşəkar əsnafdan 6800-ü
erməni, 2550-si türk idi; 150 xarici ticarət kommersantlarından 127-si erməni, 23-ü
türk idi; 153 sənayeçilərdən 130-u erməni, 20-si türk idi; 37 bankirlərdən 32-si
erməni idi. “Türkiyə Ermənistanı” deyilən ərazidə 803 erməni məktəbi, 2088
müəllim və 81226 şagird olmuşdur. ”
•
•
“Ağdamda olan xarici jurnalistlər Xocalıda öldürülmüş qadın və uşaqların
meyitləri arasında baş dərisi soyulmuş, dırnaqları çıxarılmış 3 meyit gördülər. Bu,
Azərbaycan təbliğatı deyil, reallıqdır”. Fransanın “Le Mond” qəzeti, 14 mart 1992.