Хalqarо munosabatlar va diplоmatiya tariхi fanindan ma’ruza matnlari

Aleksandr Makedonskiyning Hindistonga yurishlari. 
Eramizdan avvalgi IV asrning ikkinchi yar Aleksandr mida Makedoniya Bolqon 
yarim orolidagina MxinYaistongaING emaso balki O’rta dengizning sharqiy xi's 
yurishi ham eng kuchli davlat bo’lib oladi va Xatto jahonga xukmronlik qilishni 
da’vo Xilib chixadi. 334 yilda Makedoniya podshosi Aleksandr Eron ga qarshi 
urush boshlaydi. Aleksandr Eronliklar usti dan bir necha g’alaba kozongandan 
so’ng, Kichik Osiyoni, Finikiya va Misrni bosib oladi; Aleksandr Gavgamela 
yonida Eron qo’shinlarini uzil-kesil tor-mor qilib, Mesopotamiyani va Eron 
shoxligINIng katta shaharlari bo’lgan Bobil, So’za va Persepolni ishg’ol qiladi. 
330 yilda Makedoniya qo’shinlari butun Eron shoxligINI batamom istilo qilish 
niyatida Baktriyaga kirib boradi. Ossuriya va Eron shoxlarINIng o’z davlatlari 
sharxiy chegaralarINI kengaytirish mak, sadida yuritib kelgan bosxinchilik 
siyosatINI Aleksandr Makedonskiy davom ettiradi. CHunonchi, Salmanasar I ning 
obeliskida fil va karkidonlarning surati solingan, bu fil va karkidonlar Ossuriya 
davlatining sharq.iy chegarala rida qul ga tushirilgan bo’lsa kerak. Persepol 
saroyida asir olingan xind larning suratlari chizilgan. Doro 1 K,o bo’l daryosINIng 
shimolida va xind daryosidan rarb tomonda yashagan qabilalarni o’ziga 
buysundirgan Aleksandr vmloyatlarINI istilo k.ilish maqsadida katta k.ushin bilan 
327 yilda Baktriyadan shimolisharxka karab yo’l olgan. Makedoniya qo’shinlari 
K,obo’l daryosi vodiysidan utib, SHi moliG’arbiy xind istonga kirgan va xind 
daryosi hamDa Beshdaryo viloyatigacha yyetib borgan. Ba’zi qabilalar, masalan, 
ilgari Eron qul ostida bo’lgan gandxara qabilalari Aleksandrga buyso’nganlar. 
"Gaksila degan katta shaharning xokimi Aleksandr qo’shinlariga kelib ku shil gan. 
Ammo SHimoliGarbiy xind istonning ba’zi qabilalari va davlatlari boskinchi chet 
elliklarga qattik karshilik ko’rsat ganlar Panjobdagi eng kuchli davlatlardan 
birINIng xokimi podsho Por katta xushin bilan Aleksandrga karshi chikk.an, uning 
qo’shINI 30 ming piyoda askar, 4 ming otlix askar, 3 ming jang arava va 200 
fildan iborat bo’lgan. Ammo Aleksandr Por qo’shinlarINI batamom xirib 
tashlagan, bu jangda Aleksandr .kammasi bo’lib 12 mingcha kishi yukoggan. Alek-
sandr bir necha katta g’alaba xozonganlan so’ngiGifazis daryosigacha borib 
yetgan, ammo qo’shinlaRning yurishdan bosh tog’tganliklari tufayli orxaga 
kaytishga majbur bo’lgan. Makedoniya qo’shinlarining Nearx boshchiligidagi bir 
xis.mi dengiz orkali o’z mamlakatiga junab ketgan, Aleksandrning o’zi esa qolgan 
xushin bilan suvsiz Gedg’oziya dashti orxali kaygib, oradan ko’p utmay, Bobilda 
vafot etgan (323 yil).