Hamidova Dilbar G`Iyosovna

Mushaklar haqida ma’lumot 

Harakat  a'zolari  tizimining  faol  qismi  bo’lgan  mushaklar  tolalarining 

qisqarishi hisobiga tanani harakatga keltiradi. 

Mushak-  musculus,  lotincha  mus-  sichqon  degan  ma'noni  anglatadi,  asosiy 

tarkibiy  qismi  bir-biriga  parallel  yo`nalgan  mushak  tolalarining  tutamlaridan 

tuzilgan. Tuzulishi va vazifalariga ko’ra barcha mushaklar uch turga bo’linadi: 

1.Odam  ixtyoriga  buysunib  qisqaradigan  ko’ndalang  -  targ’il  (skelet) 

mushaklar  jumlasiga  kirib,  qorin,  bo’yin,  bosh,  qo’l  va  oyoq  mushaklari  misol 

bo’la oladi. 

2.Odam  ixtiyoriga  buysunmay  qisqaradigan  silliq  mushaklarga  oshqazon, 

ichak va qon-tomirlari devorlaridagi mushaklar misol bo’la oladi. 

3.Yurak  mushaklari  tuzilishi  jihatidan  ko’ndalang  -  targ’il  mushak 

tolalaridan iborat bo’lib, vazifasiga ko’ra odam ixtiyoriga bo’ysunmay qisqaruvchi 

o’ziga  xos  mushak  tolalaridan  tuzilgan.  Mushaklar  bir-biriga  bo’g’imli,  ikki 

bo’g’imli  va  ko’p  bo’g’imli  bo’lishi  mumkin.  Agar  mushak  bir  bo’g’im  ustidan 

o’tsa ikki bo’g’imli deyiladi.  

Odam skeletini o’rab turuvchi 600 dan ortiq mushaklar tana og’irligining 2/5 

qismini  egallaydi,  aniqrog’i  o’rta  yashar  odamda  tana  og’irlig’ining  40%  ini, 

qariyalarda 30% ini, yosh bolalarda esa 25% ini mushaklar tashkil etadi.