Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

Tamom bo‘lgan suiqasdda
subyekt, zarur bo‘lgan barcha 
harakatlarni qilganiga amin, ammo ba’zi obyektiv sabablarga ko‘ra jinoiy 
oqibat kelib chiqmaydi. Bu holatda shaxs amalga oshirishni mo‘ljallagan 
barcha harakatlarni sodir etadi, ammo jinoiy natijaning intihosi izchil 
harakatlar doirasidan chetda qoladi. Aybdor erishishga intilgan haqiqiy 
oqibat mavjud bo‘lmaydi. Misol uchun, subyekt o‘ldirish maqsadida 
jabrlanuvchiga zahar berdi, lekin shifokorlarning sa’y-harakati bilan 
jabrdiydaning hayoti saqlab qolinadi. 
Tamom bo‘lmagan suiqasdda
subyekt jinoyatning tamom bo‘lishi 
uchun zarur bo‘lgan harakatlarni ularni amalga oshirishga xalaqit bergan 
sabablar tufayli to‘liq bajara olmaydi. Suiqasdning bu turida obyektiv 
tomon rivojlanmaydi. Bu holatda jinoyat sodir etishga qasd mavjud 
bo‘ladi, ammo jinoyat tarkibi obyektiv belgilarida nazarda tutilgan hamda 
jinoiy natijaga erishish uchun zarur bo‘lgan harakatlar to‘la hajmda 
bajarilmaydi. Misol uchun, o‘g‘ri omborxonaga g‘ayriqonuniy ravishda 
kirib, zarur boyliklarni olib chiqib ketishga tayyorlaydi, lekin shu yerda 
ushlanadi va ularni o‘g‘irlay olmaydi. 
Tamom bo‘lgan va tamom bo‘lmagan jinoyat sodir etishga suiqasd 
qilishning jinoyatni kvalifikatsiya qilishda hech qanday ahamiyati 
bo‘lmasa ham, qilmishning ijtimoiy xavflilik darajasini aniqlash, jazo 
275 

---

tayinlash va jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytish masalasini hal qilishda 
muhim rol o‘ynaydi.
Jinoyat nazariyasida, shuningdek, yarog‘siz obyektga suiqasd qilish 
ham ajratilib, u jinoyat subyektining faktik xatoga yo‘l qo‘yishida 
asoslanadi. Bunda jinoyat sodir etishga «yaroqsiz» suiqasd qilishning ikki 
turi farqlanadi: 1) «yaroqsiz» obyektga (predmetga) suiqasd qilish; 2) 
«yaroqsiz» vositalar bilan suiqasd qilish.