Ammo suyuqlik va gazlarning havo muhitidagi zichligi to`yinish nuqtasidan past bo`lgan hollarda ham ma'lum haroratda alangalanish hodisasi ro`y berishi mumkin. Shuning uchun har har xil yonuvchi moddalar uchun zichlikning alanganlanish chegarasini yonuvchi modda minimal miqdorda bo`lgan holat uchun ham alangalanish harorat aniqlanadi va bu miqdor modda alangalanishining quyi chegarasi deb yuritiladi. Demak har qanday yonuvchi suyuqlikning yonish prosessi bo`lishi uchun suyu`lik ma'lum haroratgacha qizdirilishi (bu haroratda albatta alangalanishning quyi chegarasidan kam bo`lmasligi kerak) va bu vaqtda
Ammo suyuqlik va gazlarning havo muhitidagi zichligi to`yinish nuqtasidan past bo`lgan hollarda ham ma'lum haroratda alangalanish hodisasi ro`y berishi mumkin. Shuning uchun har har xil yonuvchi moddalar uchun zichlikning alanganlanish chegarasini yonuvchi modda minimal miqdorda bo`lgan holat uchun ham alangalanish harorat aniqlanadi va bu miqdor modda alangalanishining quyi chegarasi deb yuritiladi. Demak har qanday yonuvchi suyuqlikning yonish prosessi bo`lishi uchun suyu`lik ma'lum haroratgacha qizdirilishi (bu haroratda albatta alangalanishning quyi chegarasidan kam bo`lmasligi kerak) va bu vaqtda
suyuqlikdan ajralib chiqayotgan parlar miqdori alangani davom ettira oladigan miqdorda bo`lishi kerak. Suyuqliklarning ana shu xususiyatlari asosida suyuqliklar uchun chaqnash va alangalanish tushunchalari kiritiladi.
Chaqnash harorati deb, uncha katta bo`lmagan haroratdagi suyuqlik yuzasida suyuqlik parlarining havo bilan aralashmasi hosil bo`ladi va bu aralashmaga tashqaridan qizdirish berilsa, yonib ketishiga aytiladi. Bunda muhim yonish jarayoni davom etmasligi mumkin. Agar yonib ketgan suyuqlik parlarining ajratgan issiqlikligi suyuqlikning yonish uchun ajralishi kerak bo`lgan par miqdori uchun yetarli bo`lsa, yonish davom etadi, aksincha yonish davom etmaydi.
Mana shu xossaga asoslangan holda suyuqliklar ikki turkumga bo`linadi.
Mana shu xossaga asoslangan holda suyuqliklar ikki turkumga bo`linadi.
Mana shu xossaga asoslangan holda suyuqliklar ikki turkumga bo`linadi.
1) Agar suyuqlikning chaqnash harorati 61o S ga teng yoki kichiq bo`lsa, bunday suyuqliklar yengil alangalanuvchi suyuqliklar (EAS) deb ataladi. Ularga spirtlar, atseton, benzin va boshqa suyuqliklar kiradi.
2)Agar suyuqlikning chaqnash harorati 61oS dan katta bo`lsa, bunday suyuqliklar yonuvchi suyuqliklar (YoS) deb ataladi. Ularga yog’lar, mazut, glitserin va boshqalar kiradi.
Alangalanish harorati deb suyuqlikning minimal haroratdagi chaqnash hodisasi suyuqlikdan etarli darajada parlar ajralib chiqishini ta'minlashi natijasida alangalanish davom etadigan holatiga aytiladi. Yengil alangalanuvchi suyuqliklar uchun bu harorat chaqnash haroratidan 1-5 oS yuqoriroq bo`ladi, yonuvchi suyuqliklar uchun esa 30-35o S ga borishi mumkin. Gazlar va suyuqlik parlarining havo bilan aralashmasi portlash xususiyatiga ega. Portlash ma'lum sharoit bo`lganda amalga oshadi. Ya'ni portlash bo`lishi uchun aralashmadagi yonuvchi gaz yoki parning miqdori, aniq prosent miqdorni tashkil qilishi kerak. Buni grafik bilan ifodalash mumkin, agar portlovchi modda miqdori A ga yetsa portlash boshlanadi va portlash V gacha davom etadi. Eng kuchli portlash modda miqdori S bo`lganda bo`ladi. Shuni ham aytib o`tish kerakki portlash bo`lishi uchun berk xona yoki idish bo`lishi kerak.
