Heç bir uşaq qanunsuz olaraq və ya özbaşınalıqla azadlıqdan məhrum edilməsin
Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə Məhkəmədə yetkinlik yaşına çatmayanların cinayət işləri üzrə
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə Məhkəmədə yetkinlik yaşına çatmayanların cinayət işləri üzrə
həyata keçirilən məhkəmə prosesinin monitorinqinin nəticələrinə dair 22 sentyabr 2006-cı il tarixdə Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə Məhkəmədə hakim Cavad Cüməliyevin sədrliyi ilə yetkinlik yaşına çatmayanların cinayət işi üzrə məhkəmə dindirməsi davam etdirildi. İş üzrə üç nəfər yetkinlik yaşına çatmayan şəxs qətldə ittiham edilirdi.
Bu məhkəmə işi bir neçə məqama görə monitorinq qrupunun diqqətini cəlb edib: 1.
yetkinlik yaşına çatmayanlar ağır cinayətə görə təqsirli bilinir; 2.
iş üzrə üç yetkinlik yaşına çatmayan şəxs keçdiyi üçün burada qrup şəklində törədilmiş cinayətin törədildiyi guman edilir; 3.
sonuncu dəfə monitorinqi aparılan məhkəmə dinləməsi tərixində yetkinlik yaşına çatmayanlar istintaq təcridxanasında artıq 18 aya yaxın saxlanılıb; 60 4.
məhkəmə dinləmələri zamanı yetkinlik yaşına çatmayanlara qarşı işgəncə və qeyri-insani rəftar hallarının olması halları qeyd edilmişdir; və 5.
ATƏT, “Human Rights Watch”, ABŞ və Rusiya Federasiyasının səfirlikləri tərəfindən daim nəzarətdədir.
Məhkəmə iclası saat 10.00-a təyin edilsədə proses yalnız saat 11.00-da başlandı. İttiham edilənlər rus dilli olduqlarından tərcüməçinin iştirakı təmin edilmişdi. Ancaq tərcümə çox aşağı səviyyədə aparılırdı. İttiham edilənlər məhkəmə salonunda gedən söhbətləri axıra qədər başa düşməkdə çətinlik çəkirdilər.
Hakim demək olar ki, prosesi idarə edə bilmirdi, onun hətta danışdıqlarını belə eşitmək xeyli çətinlik törədirdi. Həm ittiham olunanların, həm də zərərçəkmişlərin yaxınlar məhkəmənin işinə müdaxilə edirdilər.
Prosesin açıq keçirilməsinə baxmayaraq, məhkəməyə gələn adamlara təzyiq göstərilirdi. Onlar ya bayıra çıxarılır, ya da bayıra çıxanların içəriyə girmələrinə imkan verilmirdi.
Bu məhkəmə işinin digər bir xüsusiyyəti məhkəmənin tərkibinin qərəzli və ya qeyri-kompetent olduğuna görə üç dəfə dəyişdirilməsi olub.
Monitorinq zamanı məlum oldu ki, hakim məhkəmə zalında baş verənlərə nəzarət etmək iqtidarında deyil və səsküydən məhkəmə zalında səslənən çıxışları eşitmək mümkün olmayıb. Zərərçəkmişin və təqsirləndirilənlərin qohumları məhkəmənin gedişatına mane olurdu.
Məhkəmə prosesi uzun müddət davam etdiyindən (monitorinqin keçirildiyi zaman məhkəmə artıq 15 aya yaxın davam edirdi) bu prosesin monitorinqi davamlı şəkildə aparılıb. Məhkəmə dinləmələri dəfələrlə təxirə salınmış, lakin bu haqda əvvəlcədən nə təqsirləndirilənlərə, nə də ki, onların vəkilləri və ya qohumlarına məlumat verilməmişdir. Bu cür gecikdirmələr və dinləmələrin təxsirə salınması təqsirləndirilən uşaqlara qarşı qeyri-insani və alçaldıcı rəftara gətirib çıxarıb. Monitorinqin keçirildiyi üç ay ərzində təqsirləndirilən şəxslər saxlandıqları 3 saylı təcridxanadan məhkəməyə gətirilib. Naməlum səbəblərə görə üç dəfə məhkəmə dinləməsi təxirə salınmışdır. Hər dəfə bu baş verdikdə, uşaqlar məhkəmənin zirzəmisində bir neçə saat ac- susuz saxlanılıb və yenidən təcridxanaya geri gaytarılıblar.
Təqsirləndirilən uşaqlara qarşı uzun müddət davam edən ciddi psixoloji təzyiqi rəhbər tutaraq onların vəkilləri və valideynləri dəfələrlə məhkəmədən təcili olaraq psixoloq və tibbi personalın müdaxiləsini xahiş edib. Bir neçə məhkəmə dinləməsindən sonra, nəhayət məhkəmə uşaqların tibbi müayinəsinə icazə verib. Lakin sonradan vəkillər və valideynlər təmin edilmiş tibbi müayinənin formal olaraq aparıldığını qeyd edib.
Layihə çərçivəsində aparılan monitorinq fəaliyyətinin bitməsinə baxmayaraq bu uşaqların işi hələ də məhkəmədədir. Bu ilk növbədə iki beynəlxalq standartın və milli qanunvericiliyin pozulmasını göstərir: (1) yetkinlik yaşına çatmayanlara dair bütün prosedurlar yubadılmadan və tez aparılmalıdır; və (2) yetkinlik yaşına çatmayanlar ən mümkün qısa müddət ərzində həbs altında saxlanmalıdır. Lakin monitorinqin aparıldığı sonuncu məhkəmə dinləməsinin tarixinə yetkinlik yaşına çatmayan təqsirləndirilən şəxslər artıq 15 aydır ki, istintaq təcridxanasında saxlanılırdı. Təqsirli bilinənlərin ikisi 2005-ci ilin Fevral ayında, digəri isə 2005-ci ilin Avqust ayında tutulub. Məhkəmə prosesi isə 2005-ci ilin May ayında başlayıb.
İstintaq təcridxanasında saxlandıqları müddət ərzində uşaqların valideynləri və özləri onların dəfələrlə döyüldüklərini qeyd edib. Bu cür hadisələrin baş verməsi vəkillər tərəfindən Ağır 61 Cinayətlərə dair İşlər üzrə Məhkəmənin diqqətinə çatdırılsa belə, məhkəmə heç bir araşdırmanın aparılmasına icazə verməyib.
Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|