Heftruz л &1 's s L b e h r u z h ə q q I TÜrk deyiMLƏRİ

Zəm anə  uşağı  ■ zamanın  tələblərinə uyğun  tərbiyə  almış, 
köhnə ənənələrdən uzaq.
Zəncəfil  lazım  olub  ~  C'  gündən  ki  müctəhid  Hacı  Mirzə 
H əsən  ve  başqaları  məşrutə  ilə  düşmənçilik  etdilər,  şəhərin  bir 
çox  əhalisi  onların  dalısınca  düşüb  məşrutədən  üz  çevirdilər. 
M əşrutəyə  ürəklərində  kin-küdurət  bağladılar.  Məşrutəçiləri 
dinsiz  adlandırdılar.  M əşrutəçilər  öz  işlərində  irəliləyişi 
gördükdə  parça  və  ya  kağız  üstündə  “Müstəbidlər,  zəncəfil 
hazırdır!”  cümləsini  yazıb  mağazalarının  qabağında  asırdılar. 
Bəzən 
d ə 
zəncəfili 
boşqabda 
mağazalarının 
qarşısına 
qoyurdular.
Təbrizdə  qısqanclığı  ürək  ağrısı  mənasında  işlədirlər. 
Xalqın  fikrincə,  zəncəfil  soyuqdan  gələn  ürək  ağrısı  üçün  do 
dərmandır.  Biri  birinin  nailiyyətinə  paxıllıq  edib  qəzəblənəndə 
belə deyərlər.
5 2 0
‘Beftruz  fbqqi
T ur^ ojim bri
Zəncir  gəmirmək  -  bir  işə  hədsiz  şəkildə  can  atmaq, 
qəzəblənmək.
Aşıq  Hüseynin  düşmənləri  çox idi.  Azadlıq  düşmənləri  bu 
sazlı,  sözlü bahadırın əlindən zəncir gəmirirdilər (324,  s.83).
Zəri  yavaş  gəl  -  bu  deyimi  qışda  toy  edənə,  çox  şuluq 
edən adam haqqında işlədərlər.
Zər  qədrin  zərgər  bilər -   yaxşı  adamın,  hünərli  adamın 
qədrini cahil adam bilməz.
Bizim eldə,
Bizim dildə,
Bir rnəsəl var:
Bilsən əgər :  “Zər qədrini zərgər bilər” (337, c.I,  s.30).
Z ər qədrin zərgər bilər (335,  s.84).
Zığlı  çəmənə  qədər  qovmaq  -  Zığlı  çəmən  Əıdəbil 
şəhərinin  yaxınlığında  bir  çəmənin  adıdır.  Bu  şəhərdə  ruhi 
xəstəliyə  düçar  olmuş  bir  insan  onu  dəli  adandıraraq  həmişə 
qəzəbləndirməyə  çalışan  uşaqları  Zığlı  çəm ənə qədər qovarmış. 
Bu  gün  bu  deyim  hoqli,  haqsız  bir  adamın  axıra  qədər  öz 
sözünün  üstündə durması  zamanı  işlənir.
Zıqqıldamaq -  hey şikayətlənmək.
Zarafat,  zarafat,  milyonun  oldu,  yenə  zıqqıldayırsan  (296, 
s. 197).
Zınqırovlu  ib arələr  -  klassik  ədəbiyyata  tənqidi  baxan 
adamlar bu  deyimi  yaradıblar.
Və  illa  idarəmizin  şəninə  müfəssəl  və  zınqırovlu  ibarələri 
tərif,  tosifləri  yazmağa  və  oxumağa  bizim  vaxtımız  nahaq  yerə 
zaye olur (211,  14  şaban,  1339).
Zırna  çalma  -  faydasız  dantşma,  sənə  dəxli  olmayan  işə 
qarışma.  Şəhərlərdə  müasir  musiqinin  dəb  olması  nəticəsində 
bir  sıra  xalq  alətləri  kimi  zurnaya  da  təhqiramiz  münasibət 
hakim olmuşdur.
Zırna  götə  gedəndə  çox  gedər,  pul  tutanda  az  tutar  -
dərdə dəym əyən adamdır,  əziyyəti  xeyrindən çoxdur.
Zibilə  çalmaq -xataya salmaq.
Özün  cəhənnəmə,  məni zibilə salarsan ( 296,  s.226).
5 2 1

IwrkjLeyimhri
Zimistan  çəkm əyən  bülbül,  baharın  qədrim   bilm əz  -
əziyyət çəkm əyən xoş günlərin də qədrini bilməz.
Zindan kəsilmək - yaşaram ağır günləri.
Zindəganlığı/  yaşayışı  burnuna  çəkib  -  bütün  var 
dövlətini  narkotikə verib çəkib'.
Zingildəm ək - bir cür ah-nalə etmək.
Z irək  quş  dimdiyindən  tələyə  düşər -   tamahkar  adam 
axırda öz nəfsinin qurbanı olar.
Atalar  sözüdür,  zirək  quş  dimdiyindən  tələyə  düşər, 
bizlərə  böhtan  deyənlər  də  bir  gün  cəzalarını  çəkəcəklər  (30, 
1945,  №29).
Zirzəmi  lotusu-  evin  xoruzu,  çölün  toyuğu  -  eşikdə  hər 
kəsin təhqirinə dözüb evdə ağalıq eləyən adam
Zoğal  çalmaq  -  xoşagəlməyən  sözlər  danışmaq,  yorucu, 
maraqsız söhbət etmək.
Zırnaçı  oğlu zırnaçı,
Söz deyirəm  zoğal çalır (30,  1941,  №14).
Zühazü  çağında - ən dəhşətli günlərində.
D əm ir yolu çəkilən çağda,  o düyü  ilinin zühazü  çağında öz 
oğlunu əldən verdi (203).
Zurnaçının  dişinin  düşınəsi  -əvvəlki  qüdrətini,  imkanını 
itirərək başqa bir dona girmək.
Dünyada bəli,  zurnaçının dişləri düşsə,
Onda qeyidib həqqə ibadət edəcəkdir (168, s.344).
Zurnaçı  oğlu  zurnaçı -  boş danışan,  başqalarının  beynini 
xarab edən
Zurnaçı oğlu zurnaçı.
Söz deyirəm, zoğal çalır -
B əs ki, bizi həlim görür,
Başımıza qanın  salır (69,  səh.  21).
Zurnanı  gümüşləmək  -əmr  formasında  işlənir:  „Zurnanı 
gümüşlə!“  Şişirtmə!  Ağlatmaq, 
gülməkdə  ifrat  edən  adam 
haqqında işlənir.
5 2 2
‘Befiruz
Zurnanın  zırt  dediyi  an  -  bir  işin  ən  incə  və  çətin  yeri. 
Xorasan  türklərinin  folklomndarıdır.  Bizim  folklorumuzda  bu 
mənada „Gəlin özünü boğan yer“ deyimi  işlənir.
Zurnası sınmaq - gücdən,  iqtidardan düşmək.
Miz başında dolananmazdın onun kölgəsinə,
Elə ki, zırnası sındı, gəlirsən ölkəsinə (168,  s.452).
Zülm  küləyi  əsən dənizdən  intiqam  buxarı  qalxar -  biri 
zülm etsə bir gün zülmün intiqamını  alacaqlar.
Zülüm-zülüm  ağlamaq -  yanıqlı, təsirli ağlamaq.
Elə  bu  dəmdə  Nəstərən  zülüm-zülüm  ağlamağa  başladı 
(46,  s.103).
Zümrüd  quşu  -  Azərbaycan mifik  təfəkküründə  əfsanəvi 
quş adı.
Bakı  sovet  adamları  üçün  kitab  həvəskarı  olmaq,  Henrix 
Heyneni  oxumaları  təəccüblü  bir  şey  deyil.  Amma  məsələn, 
İngiltərədə  şer oxuyan,  kitab  sevən  şofer Zümrüd  quşu  kimi  çox 
nadir bir şeydir (124,  s.85).
Züy tutmaq -  birinə havadarlıq,  tərəfdarlıq  etmək.
Siz elə ona züy tutun (9,  s. 156).
Züy tutanın bir o şeyi yaxşıdır ki, heç vaxt qabaqda olmur (29).
'Ш г^аю пЬН

‘Befmtz
İSTİFADƏ EDİLMİŞ  Q AYNAQLAR
1. 
Abbaszadə  H.  Seçilmiş  əsərləri,  iki  cilddə,  II  cild,  Bakı,  Azərbaycan 
Dövlət nəşriyyatı,  1984.
2. 
Açıqlamalı-ömekli  deyi ml er və  ata  sözleri  sözlüyai,  hazırlayanı  Kavas 
Yaqub, İstanbul, Ötükənyaym evi,  1991.
3. 
Afiyət M.  Sərdari-milli  Səttarxan, Bakı,  1968.
4. 
Afşar M.  Dər təşkilate-federale-milli, Tehran, 2001.
5. 
Axundov M.F.  Seçilmiş əsərləri, Bakı,  Yazıçı,  1988.
6. 
,A jir“,  1323,  12mordad.
7. 
Almas İldırımın seçilmiş şerləri, Tehran,  „Əndişeyi-no“,  1992.
8. 
„Ana dili“, Bonn,  Kültür yaymlan,  1985-86.
9. 
Anar.  Sizi deyib gəlmişəm,  Bakı,  Azəməşr,  1984.
10. 
Ar,ini  T.  D ifa iy y ə,,Azərbaycan" ruznaməsi nəşriyyəsi, Bakı,  1961.
11. 
Aşıq Abbas Tufarqanlı,  Abbas və  Gülgəz, Təbriz,  „Yaran",  1990.
12. 
Aşıq Abbas Tufarqanlı,  Seçilmiş əsərləri, II cilddə, Təbriz.
13. 
Aşıq Ələskəx, Bakı, Yazıçı,  1988.
14. 
Aşıq Ələskər,  2 cilddə,  c.ll, Təbriz,  1992.
15. 
Aşıq Əziz  Şahııa/i  Bu torpaqlıyam,  Təbriz,  „Mina“,  1990.
16. 
Aşıq Hüseyn  Cavan.  Quşlar oyanır, Təbriz,  „Şanlr‘,  1999.
17. 
Aşıq Qurbani və  Pari xanım, Təbriz,  „Yaran",  1990.
18. 
Aşıq Veysəl  Qoşmalar, Təbriz,  „Sərçcşmə",  1988.
19. 
Aşı mollanın, başı mollanın (Ə.Hüseynzadə), Bakı, Yazıçı.  1983.
20. 
Atalar  sözü (toplayan:  Əbülqasım Hüseynzadə), Bakı,  Yazıçı,  1985.
21. 
Atalar sözləri,  Azərbaycan Ədəbiyyat  Cəmiyyətinin  ləlifi,  1926.
22. 
Atəşbak N.F.
23. 
.Avaye-Ərdəbil",  1998.
24. 
Avqat Ə.Torzibaşı.  Kərkük havalan, Bağdad, „Rabitə" yay ın evi.  1961.
25. 
Avqat Э.Т.  Kərkük şairləri,  I Cild, Bağdad, „Zaman",  1963.
26. 
Avqat Ə.T.  Kərkük əskilər sözü, Bağdad,  1962.
27. 
Aydın F.  Qızıl dağı, Bonn, „Ana dili",  1985.
28. 
Ayvazov H.S.  Nədən bu hala qaldıq? İsveç,  2000.
29. 
Azərazər İnqilab qartalı, Bakı,  1989.
30. 
.Azərbaycan" ruznaməsi,  1324, №39.
31. 
.Azərbaycan" ruznaməsi nəşriyyəsi,  1982,  №2.
32. 
Azərbaycan aşıqlan və el şairləri, iki  cilddə, II cild, Bakı, Elm.  1984.
33. 
Azərbaycan 
bayatıları(tərtib  edənlər: 
E.Məmmədl:, 
B. Abdulla,
Q.Babazadə), Bakı, Elm,  1984.
34. 
Azərbaycan dastanları, V  cilddə, Bakı, Elm,  1969.
35. 
Azərbaycan  ədəbiyyatı  inciləri-dastanlar,  Bakı, „Yazıçı",  1987.
36. 
Azərbaycan filologiyası  məsələləri, II buraxılış, Bakı, Elm,  1984.
524
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
5.3.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60. 
61. 
62.
63.
64.
65.
66
.
67.
68
.
69.
70.
71.
‘Beftrıtz
İm kjiajbvhn
Azərbaycan folklonı antologiyası, c.4, Şəki folklom, Bakı, „Səda", 2000. 
Azərbaycan  folkloru  antologiyası,  c.5,  Qarabağ  folkloru,  Bakı. 
„Səda",2000.
Azərbaycan  folklom  antologiyası,  c.3.  Göyçə  folkloru,  Bala.  „Səda" 
nəşriyyatı,  2000.
Azərbaycan  folkloru,  Yekanat  məntəqəsi  monoqrafiyası  əsasında. 
Tehran,  „Tabım",  1379.
Azərbaycan  folklorundan  nümunələr,  II  cilddə,  (toplayan:  S.Cavid), 
Tehran,  „Fərzanə",  1979.
Azərbaycan kitabı və kitabxanası, 2 cilddə, Bakı,  Elm,  1982. 
Azərbaycan klassik ədəbiyyatı kitabxanası,  I cild,  Bakı, 
Elm.
  1982. 
Azərbaycan  mahnı və qəzəlləri, Təbriz,  “Yaran”,  1993.
Azərbaycan nağılları, 5 cilidə, Bakı.  Azərbaycan EA nəşriyyatı,  1960-1965. 
Azəıbaycan  nağılları,  Bakı,  Azərbaycan Dövlət  Nəşriyyatı.  1982. 
Azərbaycan nağıllan,  Bakı,  Yazıçı,  1985.
Azərbaycan poeziya almanaxı,  Bakı,  Yazıçı,  1984.
Azərbaycan şifahi  xalq  ədəbiyyatı.  Bayatılar  Vankover,  2001. 
Azərbaycan  şifahi  xalq  ədəbiyyatına  dair  tədqiqlər,  IV  cild,  Bakı. 
Elm,  1973
Azərbaycan  şifahi  xalq  ədəbiyyatına  dair  tədqiqlər,  VI  cild.  Bakı. 
Elm,  1981.
Azərbaycan  Yazıçılar  Birliyinin  onuncu  qurultayının  materialları. 
Bakı,  1997.
Azəri  S.  Povestlər,  Bakı,  Gəndik,  1996.
Azəroğhı  B.  Elə oğnl  istəyir vətən!  Bakı,  1961.
Azəroğlu B.  Xatirələr,  Köln, 2002.
Babayi  A.  Gəlirəm, Zəngan,  1998.
Barışmaz Udıımlu dirək, Təbriz,  „Şəfəq",  1988.
Bariz E.  El dayağına salam, Təbriz,  „Ümmide-Yəzdani",  1967. 
Bayatılar,  Bakı,  Elm,  1977.
Bayatı bayat olmaz, Təbriz,  1979.
„Bayquş", ədəbi-mədəni dərgi,  Köln,  1993.
Bayramov  B.  Karvan yolu,  Bakı, Yazıçı,  1986.
Basavət P.  Bağlı qapı, Təbriz, „Aşina",  1997.
Behzadi  B. Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, Təbriz,  1997. 
„Beyrəqi-ədalət",  1917, №1.
Bəndəroğlu Ə,  Çığlıq  və  yara, Bağdad,  Kültür yaymları dizisı,  1979, 
Bərgüşad C.  Bozatın belində,  Bakı,  Gənclik,  1970.
Birinci  Şalı Abbasın yaşayışı,  Təbriz.
Biriya M.  Ürəksözlon,  Təbriz,  „Ərk",  1997 
Bulud Qaraçorlu S.  Dədəmin kitabı, Təbriz.
Bürhanəddin Q.  Əsərləri, Bakı,  1988.
525

Heftruz  Jfaftji
72. 
Cabbarlı C.  Əsərləri,  IV cilddə.  II cild, Bakı,  Yazıçı,  1983.
73. 
Cabbarlı  C. Mənim tanrım gözəllik, Bakı, 2000.
74. 
Cavad Ə.  Sən ağlama, m ən ağlaram, Bakı, Yazıçı,  1991.
75. 
Cavid H.  Əsərləri,  I-IV cild,  Bakı, Yazıçı,  1982-85.
76. 
Cavid S.  Ömür kitabı, Bakı,  2004.
77. 
Cəhani  S.N.Təbriz  üfüqlərində,  Təbriz,  „Azərbaycan11  ruznaməsi 
nəşnyyəsi,
  1987.
78. 
Cəmil A.  El üçün ağlayan gözüm,  Bakı, Azəməşr,  1997.
79. 
Cəmşidi  Şəfəq, Təbriz,  1986.
80. 
Cənubi  Azərbaycan  ədəbiyyatı  antologiyası,  IV  cilddə,  Bakı,  Elm, 
1983-1988.
81. 
Cənubi Azərbaycan yazıçılarının ədəbi məclisi, Təbriz,  1945.
82. 
Cənubi  Azərbaycan  yazıçılarının  ədəbi  məcmuəsi,  Bakı,  „Azərbay­
can1' ruznaməsinin nəşriyyəsi,  1960.
83. 
Cənub ulduzları, Bakı, Yazıçı,  1984.
84. 
Çağdaş Azərbaycan povesti, Bakı,  Yazıçı,  1993.
85. 
Çapuşli Ə. Ədəbiyyati-ammeyi Eərgəz,  Məşhəd,  „Soxənqostər“, 2000.
86. 
Çavuşəkbəri R. Dumanlı dağ,  1993.
87. 
Çaylı S.  Dəlikli daş, Təbriz, Əxtər, 2004.
88. 
Çaylı S.  Öncülüm, Təbriz,  „Əxtər“, 2003.
89. 
Çaylı  S.  Umay, Təbriz,  „Əxtər“,  1983
90. 
Çətinqaya N. İqdır tarixi, İstanbul, Türk Dünyası Araşdırmaları Vaqfı,  1996.
91. 
Dadaşov A.  Madaqaskar,  Bakı, Nurlan, 2002.
92. 
Dağlı  S.  M əşəl yanır,  Bakı,  Yazıçı,  1985.
93. 
Dastane-dustan,  (yazan:  M.Səfvət),  Təbriz.
94. 
Davəran N.  Mavi duyğu,  Təbriz, Dünya,  1994.
95. 
Deyhim M  Təzkirətül-şüərayi Azərbaycan, IV cilddə, Təbriz,  1988-1990.
96. 
„Dədə Qorqud11, Tehran,  1979.
97. 
Dollu  Mustafa, Təbriz,  Əxtər,  2001.
98. 
Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası, Bakı,  Gənclik,  1983.
99. 
Elçi  A.  İldırımlar gecəsi,  Ərdəbil,  ,A zər Savalan",  1998.
100.  ElçibəyƏ.  Bütöv Azərbaycan yolunda,  Bakı,  „Əcdad“,  1997.
101. 
Elçin.  Bülbülün nağılı,  Bakı,  Yazıçı,  1983.
102.  Elçin Ş.  Xalq ədəbiyyatına giriş,  Ankara,  1981.
103. 
El düzgüləri, elat söyləmələri, Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı,  1993.
104.  El məhəbbəti,  ,Azərbaycan“ məcəlləsi №16,  1969.
105.  Eloğİu S.  Zəngəzur hadisələri, Bakı,  Azəməşr,  1992
106.  Ədəbiyyat ocağı,  I cild, Təbriz  „Nobel",  1985.
107.  Əfəndiyev P. Azərbaycan şifaf i xalq ədəbiyyatı,  Bakı,  Maarif,  1981.
108.  Əfsanələr, Bakı, Gənclik,  1986.
109.  Əlibəyov C.  Lal haraylar, Bakı, Azəməşr,  1985.
110.  Əlioğlu Ç.  Gicgaha sıxılan güllə, Bala,  Gənclik,  1996.
526
Heftruz  täqq i
Tm^dafimCm
111.  Əlioğlu Ç. Turus canavarı,  Bakı, „Çinar", 2001.
112.  Əliyev V.  Hürriyyət fədaisi,  Bakı, Ctean, 2000.
113.  Ərdəbili A.  Qanlı səhər, Ərdəbil,  1994.
114.  Ərğəvan  M.  Üvertüra,  Stokholm,  2000.
115.  Ərk, Xal,  1976.
116.  Nəğm əli dastanlar(Ə.Əhəri), Təbriz,  1989.
117.  Əsli  və  Kərəm, Tehran,  Atropat,  1983.
118.  Əylisli  Ə.  Seçilmiş  əsərləri,  II  cild,  Bakı,  Azərbaycan  Dövlət 
Nəşriyyatı,  1987.
119.  Füzuli  M.  Leyli və  Məcnun,  Bakı,  Uşaqgəncnəşr,  1958.
120.  Füzuli  M.  Leyli  və  Məcnun, Bakı,  Azəməşr,  1999.
121. 
„Füyuzat" məcmuəsi,  1907, №32.
122.  Güneyli  H.M. Güney mədəniyyəl  ocağı,  I  cild, Təbriz,  „Eldar",  1994.
123.  Günəş,  II  məcmuə,  Tehrandakı  Azərbaycan 
Şairlər  Yazıçılar 
Cəmiyyətinin həmkarlığı ilə, „Kııruş" yayın evi,  1982.
124.  Günəşi  içənlərin  türküsü, Bakı,  Azəməşr, 2002.
125.  Gölpınarlı Ə.  Dləvi-bəktaşı nəfəsləri,  İstanbul,  1963.
126.  Hacıbəyli  C.  Qarabağın  dialekt  və  folkloru(Qafqaz  Azərbaycanı) 
Bakı,  1999.
127.  Hacıbəyov  Ü.  Əsərləri,  10 cilddə,  I cild,  Bakı,  AEA  nəşriyyatı,  1964.
128.  Hacıyev D. Azərbaycan  ədəbiyyatında tarixi dram,  Bakı,  Yazıçı,  1983.
129.  Haqverdiyev  O.  Seçilmiş  əsərləri,  I-II  cild,  Bakı,  Azərbaycan  Dövlət 
Nəşriyyatı,  1956.
130.  Heyət  C. Türklərin  tarix və  fərhənginə bir baxış, Tehran,  1986.
131.  Həkimov M.Xalqımızm deyimləri  və duyumları,  Bakı,  Maarif,  1986.
132. 
Həqiqi C. Qəzəllər, rübailər,  Ba o, Yazıçı,  1988.
133. 
Hoqqi  B.  Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı  arxivi  (çap olunmamışdır).
134. 
Həqqi  B.  Türk ədəbiyyatı,  I  c.  Aşıq  Şəmşir və  San  Aşıq haqqında  bir 
neçə  söz, Təbriz,  „Behruz",  1979.
135. 
Həqqi B. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı- Atalar sözləri, Köln,  1989.
136.  Həqqi  B.  Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı,  Köln,  1990.
137.  Həqqi  B.  ,.Köroğlu“-tarixi-mifo]oji  gerçəklik,  Bakı,  Nurlan, 2003.
138.  Həqqi  B.  Milli hökumətin fədaisi  Səfərxan, Bakı, Nurlan.  2001.
139.  Həqqi  B.  Tapmacalar,  bilməcələr,  Köln, 2000.
140.  Həqqi  B.  Türk ədəbiyyatı- Atalaı  sözlərinin  kökləri,  Köln,  1998.
141.  „Hürriyyət"  1919, №33.
142.  Hüseynov İ.  İdeal, Bakı, Yazıçı,  986.
143. 
Hüseynov İ.  Məşhər, Bakı,  1988.
144.  Hüseynov  İ.  Seçilmiş  əsərləri.  I  cild,  Bakı,  Azərbaycan  Dövlət 
Nəşriyyatı,  1988.
145.  Hüseynov R.  Vaxtdan uca, Bakı, „İşıq",  1987.
146.  Xaqani  Ş.  Seçilmiş əsərləri, Bakı,  „Azərbaycan" nəşriyyatı,  1956.
527

• * * ■ * > * *
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160. 
161. 
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168,
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180. 
181. 
182.
183.
184.
185.
Xal xali  M.  Sələbiyyə,  Tehran,  „Əlhoda“, 2000.
Xalqın söz xəzinəsi, Bakı, Maarif,  1985.
X ə ndan C.  Uğur yolu, Bakı,  Azəməşr,  1987.
Xətayi  Ş.İ. 
Şerlər, Bakı, Yazıçı,  1988.
Xəyal  S.  Mirzə Əbdülxaliq Yusif,  Bakı,  2000.
Xəzri N.  Şerlər, Tehran,  1989.
Xiyabanı  Ş.M.  Azerbaycan  və  Azərbaycan  demokratik  qüvvələri, 
Balcı,  „Azərbaycan" ruznaməsi,  1961.
Xiyavi  N.  Kölgədəki  səs, Təbriz,  1997.
Xiyavi  N.  Mənim şerim, Təbriz,  1996.
İbrahimov M.  Seçi lmiş əsərləri,  Bakı,  Yazıçı,  1982.
İnci dilim (M.Zehtabi(, Təbriz,  2002.
İraq- kərkükbayatılan, Bakı,  1984.
İslami A.  El dayağına salam, Təbriz,  1967.
İşıq Sönməz,  Gülər, Ankara,  Şəfəq,  1993.
21  Azər,  №9,  2003.
Kaşğari M.  Divani -lüğətit türk, Ankara,  C.III,  1987.
Kəndli Q. Xaqani  Şirvani(həyatı,  dövrü və mühiti),  Bakı,  Elm,  1988. 
Kəndli Q.  Seyid Cəfər Pişəvəri,  Bakı,  1961.
Kəngərli  A.  Azərbaycan  romantiklərinin  yaradıcılığında  türkçülük, 
Bakı,  Elm,  2002.
Kəngərli  A.  İsmayıl  bəy Qasprinski, Bakı.  Nurlan,  2004.
Kərim Ə.  Qayıt, Bakı, „Yazıçı“,  1983.
Kərimi  M.  Divane-xatirate-rəngarəng, Təbriz,  „F'iri“,  1998.
Kərim Şireyi  Nəsrəddin şalı sarayının ləlxəyi,  Tehran,  1968.
Kəsrəvi  S.Ə.  Mənim  həyatım  və  10  il  ədliyyədə,  „Hümade- 
azadeqan“1969.
Kərkük Havalan, Bağdad,  1961.
Kitabi-cümə,  1979, №1.
Kitabi-Dədo Qorqud, Bakı, Yazıçı,  1988.
Koroğlu,  Bakı,  Gəndik,  1982.
Köçərli  F.  Azərbaycan ədəbiyyatı,  Bakı, Elm,  1981.
Külliyyate-  Şərəfi  Təbrizi, Təbriz,  1366.
Qaflantı,  Ömür aynası,  Təbriz,  Mina,  1990.
Qanlı çiçəklər, Təbriz,  1990.
Qaracaoğlan.  Yaşamı,  sanatı, şiirleri, Ankara,  1994.
QaraçayH.  Beçələr banlayanda,  Köln,  1999.
Qara məcmuə, Tehran,  2001.
Qaravəllilər, nağıllar (toplayan: M.Tantəkin) Bakı,  Yazıçı,  1988.
Qasir M.  Şerlər, Bakı, Yazıçı,  1988.
Qəlbinur P.  Ağlıma gələnlər başıma gəldi, Bakı, Ozan,  2003.
„Qızıl pero" dərgisi, Bakı, 2003, №2.
528
Hefmız
Tub
irfjjfcym hri
186. 
Qızların nağılları,  Təbriz,  „Yaran",  1991.
187.  Qoca F.  Yollar ayrıcında, Bakı,  Gənclik,  1985.
188.  Quluzadə Ə.  Alay komandiri,  Bakı, „Ozan",  1999.
189. 
Qurvə  türklərinin  söz  xə
2
,inəsi ( çap olunmamışdır-B.H.).
190.  Ləman F., İlyas qızı  S.  Folklor fədaisi, Bakı, Zaman,  1999.
191.  Mohde-azadi,  1997, Təbriz.
192. 
Məhərrəməli  Şemideııin  həyat vo yaradıcılığı,  Almaniya,  1994.
193. 
MəlikpurM.R.  Şehli səhər, Təbriz, „Əndişeyi-nou",  1998.
194. 
Məlikpur R.M.  Ulduzlu dəniz, Təbriz,  1993.
195. 
Məmmədquluzadə C. Seçilmiş əsərləri, I-Vl cild, Bakı, Azəməşr,  1985.
196.  Məmmədquluzadə  C.  Seçilmiş əsərləri, Bakı, Azəməşr,  1967.
197. 
Məmmədquluzadə  H.  Cəlil  Məmmədquluzadə  haqqında  xatirələrim, 
Bakı,  Azərbaycan  Dövlət Nəşriyyatı,  1967.
198.
  Məmmədli 
İ. 
İki könül, bir arzu,  Təbriz, 
„Zeynəb",  2000.
199. 
Məmmədov Ə.  Şah İsmayıl  Xətayi,  Bakı, Yazıçı,  1988.
200. 
Məhəmməd Sani,  Həyat  sınaqları, Təbriz,  2002.
201.  Məmmədzadə H.  Oğurlanmış abidə,  Bakı,  Yazıçı,  1984.
202.  Məmmədlidən şerlər,  Həyal sınaqdır, Təbriz,  1990.
203.  Mənzuri  N.  Qaraçuxa, Təbriz,  1994.
204. 
Mənzuri  N.  Son nağıl, son əfsanə, Tehran,  „Fərzanə",  1990.
205. 
Mənzuriye Xamene O.  Məzəli əhvalat, Təbriz,  1987.