Himoyaga ruxsat etiladi

II bob. “O’zbekiston Temir Yo’llari” AJ loyihalarni boshqarishni iqtisodiy baholashning amaliy tahlili
2.1. O’zbekiston Temir Yo’llari” AJga zamonaviy iqtisodiyotda investitsiyaning ta'siri.

1994- yil 7-noyabrdan "O'zbekiston temir yo'llari" AJ tashkil topgan paytidan boshlab - 20 yildan ortiq vaqt mobaynida O'zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini shakllantirish va rivojlantirishning eng muhim tarkibiy bo'g'ini bo'lib kelgan. Rivojlanish, barqarorlik, innovatsion texnologiyalarni joriy etish, "O'zbekiston temir yo'llari" AJ korxonalarining iqtisodiy va sanoat o'sish sur'atlarining jadal o'sib borishi O'zbekiston Respublikasining transport sanoatini va butun iqtisodiyotini rivojlantirish uchun qulay sharoit yaratmoqda.

O'zining butun faoliyati davomida temir yo'l transporti O'zbekiston Respublikasi xalq xo'jaligining boshqa tarmoqlari bilan chambarchas bog'liq holda ishlaydi. Uning asosiy vazifalaridan biri o'z vaqtida yuk va yo'lovchi tashishni ta'minlashda iste'molchilarning ehtiyojlarini qondirishdir. Ushbu yo'nalishdagi ishlar har xil yo'nalishlarda olib boriladi va O'zbekiston Respublikasi temir yo'l tarmog'ining maksimal xavfsizligi va o'tkazuvchanligini ta'minlashga qaratilgan.

Yuk va yo'lovchilar oqimini shakllantirish, temir yo'llarni ekspluatatsiya qilish xarajatlarini optimallashtirish, poyezdlar harakati xavfsizligini ta'minlash xalqaro shartnomalar doirasida xorijiy sheriklar bilan yaqin hamkorlikda amalga oshiriladi.

O'zbekiston Respublikasi Markaziy Osiyoda strategik geografik pozitsiyani egallab, mintaqaning geosiyosiy rivojlanish markazi ekanligini hisobga olsak, qit'aning Shimoliy va Janubiy, Sharqiy va G'arbiy qismlarini birlashtirgan asosiy tranzit yo'laklari O'zbekiston Respublikasi hududidan o'tadi. Bu aksiyadorlik jamiyatining rivojlanishini rejalashtirish va qo'shimcha o'rganish va optimallashtirishga muhtoj bo'lgan muammolarni aniqlashda aniqlovchi omillardan biridir.

Optimal ravishda shakllangan va amalga oshirilgan transport siyosati, shuningdek, ushbu sohaga investitsiyalarni jalb qilishga yo'naltirilgan temir yo'l transporti sohasida ilgari imzolangan xalqaro shartnomalarga muvofiq davlat va iste'molchilar ehtiyojlarini hisobga olgan holda ishlab chiqilgan AJni rivojlantirish strategiyasi va shunga muvofiq davlat iqtisodiyotida bevosita kelajak uchun davlatning barqaror ijtimoiy-iqtisodiy siyosatini ta'minlashda asosiy rollardan birini o'ynaydi.

AJlarni rivojlantirishning istiqbolli rejalarini ishlab chiqishda "oqsab qolgan joylarni" aniqlash uchun sohaning holati atroflicha o'rganildi. Mamlakat va sohaning yanada ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi uchun tuzatish zarur bo'lgan asosiy yo'nalishlar quyidagilardir:

- temir yo'l transportining asosiy vositalarini yangilash zarurati;

- temir yo'l uskunalarining texnik va texnologik darajasini oshirish;

- temir yo'l transporti infratuzilmasini bir xil rivojlantirish, temir yo'l liniyalarining o'tkazuvchanligi va o'tkazuvchanligini oshirish zarurati;

- temir yo'l transporti sohasiga investitsiyalarni jalb qilish va tranzit yuk tashish hajmini ko'paytirish uchun sharoit yaratish zarurligi;

- temir yo'l transporti faoliyati xavfsizligini oshirish zarurati;

- elektrlashtirilgan chiziqlar uzunligini oshirish zarurati;

- mamlakat iqtisodiyotining tayyor mahsulot, xomashyo va materiallarni o'z vaqtida etkazib berishdagi ehtiyojlarini qondirilishini ta'minlash uchun temir yo'l liniyalarining yangi uchastkalarini qurish zarurati;

- temir yo'l transportining jozibadorligi va qulayligini oshirish, shuningdek, sayyohlarga xizmat ko'rsatish sohasini rivojlantirish uchun respublika poligonida belgilangan harakat tezligini oshirish zarurati;

- yangi transport koridorlarini rivojlantirish va yaratish bo'yicha loyihalarni amalga oshirish uchun sarmoyalarni jalb qilish bilan mamlakatimiz temir yo'llarining jozibadorligini oshirish zarurligi;

- jamiyatning jadal rivojlanishini ta'minlash, innovatsion texnologiyalarni joriy etish va uning texnik darajasini oshirish, ushbu sohadagi hamkorlikni kengaytirish uchun tadqiqot va ilmiy ishlanmalarga ehtiyoj;

- yuqori va yuqori tezlikda yo'lovchilarga xizmat ko'rsatishni rivojlantirish;

- texnik jihatdan tartibga solish, yo'l harakati xavfsizligi va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida muvofiqlashtirilgan siyosatni shakllantirish;

- transport, ekspeditorlik va boshqa logistika xizmatlari bozorini shakllantirish va rivojlantirish;

- transport koridorlari tizimini rivojlantirish uchun multimodal transport-logistika markazlari tizimini rivojlantirish;

- temir yo'l davlatlararo chegara o'tish joylarini rivojlantirish, ularning texnik jihozlarini ko'paytirish va operatsion ish uchun ishlash texnologiyasini takomillashtirish;

- me'yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish, davlatlararo standartlarni muvofiqlashtirish bo'yicha ishlarni davom ettirish va temir yo'l transporti, infratuzilma ob'ektlari sohasida muvofiqlikni baholash tizimi bo'yicha ishlarni davom ettirish zarurligi;

- mehnat unumdorligini oshirish, bajarilayotgan ishlarni mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish darajasi.