Hissiy toliqish sindromi va uning omillarini nazariy metodologik asoslari

---

“Talqin va tadqiqotlar” Respublika ilmiy-uslubiy jurnali №8 
98 
HISSIY TOLIQISH SINDROMI VA UNING OMILLARINI NAZARIY 
METODOLOGIK ASOSLARI 
 
Samatova Sanobar Nazarovna 
Respublika o‘rta tibbiyot va farmaseftika xodimlar malakasini oshirish va 
ixtisoslashtirish markazi Jizzax filiali o‘quv uslubiy bo‘lim uslubchisi 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7295295
 
Annotatsiya: 
Inson idrok etish, xotirlash, xayol surish va fikrlash jarayonida 
faqat voqelikni bilib qolmay, balki hayotdagi u yoki bu narsalarga munosabat 
bildiradi, unda ularga nisbatan ijobiy yoki salbiy his-tuyg‘u uygonadi. 
Mamnun 
bo‘lish, 
suyunish, 
g‘azablanish 
kabilar 
his-tuyg‘ularning 
kurinishlaridir. His-tuyg‘ular kishining o‘z hayotida nimalar yuz berayotganiga, 
nimalarni bilib olayotganiga yoki nima bilan mashg‘ul bo‘layotganiga nisbatan 
o‘zicha turli xil shaklda bildiradigan ichki munosabatidir. His-tuyg‘ular o‘zining 
kechishiga ko‘ra o‘zgarib turadigan psixik jarayondir, umuman olganda inson omili 
bu-inson hayoti va inson psixikasidir, Ushbu maqolada muhim ahamiyat kasb etuvchi 
tomoni insonni psixologik,ijtimoiy va tibbiyot tomonidan o‘rganish, uning 
ehtiyojlarini qondirishdan iboratdir. 
Tayanch so‘z, iboralar:
His-tuyg‘ular, hissiy toliqish sindromi, psixik jarayon, 
tibbiyot, ehtiyoj, stress, emotsiya. 
 
Insonni o‘rganish va uning his-tuyg‘ularni boshdan kechirishning turli shakllari- 
emotsiya, affekt, kayfiyat, kuchli hayajonlanish (stress), ehtiros ko‘rinishlariga ega 
bo‘ladi. His-tuyg‘ular shaxsning emotsional sohasini tashkil etadi. 
Kishida 
his-tuyg‘ular 
uning 
extiyojlari 
qondirilishi 
jarayoni 
qanday 
kechayotganligi belgisi sifatida namoyon bo‘ladi. 
Barcha kasalliklar psixik jarayonlarda o‘z aksini topadi, emotsional holatlar, his-
tuyg‘ularning kechishi ham miya faoliyatining natijasini tashkil qiladi. Emotsiyaning 
paydo bo‘lishi tashqi olamda ro‘y beradigan o‘zgarishlardan boshlanadi. Bu 
o‘zgarishlar kishi hayoti va faoliyatining jonlanishiga yoki pasayishiga, bir xil 
ehtiyojlarning paydo bo‘lishiga yoki yo‘qolishiga, kishi organizmi ichida yuz 
beradigan jarayonlardagi o‘zgarishlarga olib boradi. His-tuyg‘ular kechishiga oid 
fiziologik jarayonlar ham murakkab shartsiz va shartli reflekslar bilan bog‘liqdir. 
Inson organizmidagi fizologik o‘zgarishlar “Hissiyot” (“emotsiya”)va “his-
tuyg‘u” degan so‘zlar ko‘pincha sinonimlar sifatida qo‘llaniladi. Torroq ma’noda 
olganda, bu qandaydir biroz doimiyroq his-tuyg‘ularning bevosita va vaqtincha 
boshdan kechirilishdan iboratdir. “Emotsiya” so‘zi ruhiy hayajonlanish, ruhiy 

---