funksional transpozitsiya hodisasi deb ataymiz
1
. Umumiy tilshunoslikka oid
manbalarda transpozitsiya keng va tor ma’nolarga ega bo‘lgan termin ekanligi
qayd etiladi. Keng ma’noda transpozitsiya ma’lum bir til formasining boshqa
formaga ko‘chirilishi asosida namoyon bo‘ladi. Masalan, zamon, shazs-son,
mayl shakllarining hamda so‘z ma’nosining metaforik, metonimik ko‘chirilishi
kabilar shular jumlasidandir. Tor ma’noda esa, transpozitsiya so‘zlarning
turkumdan turkumga ko‘chishiga daxldor hodisalarni o‘zida aks ettiradi.Shunga
ko‘ra uning ikki turi: 1) to‘liqsiz yoki sintaktik transpozitsiya; 2) to‘liq yoki
morfologik transpozitsiya farqlanadi
2
.
Funksional transpozitsiya hodisasini har qanday morfologik kategoriyaga
xos so‘zlar misolida ham kuzatish mumkin:
1. Muncha shirin bu bola! (O‘.Hoshimov. Duyoning ishlari).
어쩜 이렇게 귀여운 아이가 있을까!
2. Aytishga oson. Hammasi ishlik odamlar (O‘.Usmonov. Sirli sohil).
말하기는 쉽다. 그 사람들은 바쁘다.
이렇게 황홀한 설렁탕은 내 생전 처음 먹어보네 그려. (박인식, tv동화 행복한
세상
, 78 bet)
Dostları ilə paylaş: |