I bob. Yog'ingarchilik turlari va ularning hosil bo'lishi

Mo''tadil kengliklarda yog'ingarchilikning kontinental turi - issiq davrda yog'ingarchilik sovuqqa qaraganda ikki-uch baravar ko'p. Materiklarning markaziy rayonlarida iqlimning kontinentalligi ortishi bilan yogʻingarchilikning umumiy miqdori kamayib, yozgi va qishki yogʻinlarning farqi ortadi.

Mo''tadil kengliklarning dengiz tipi - Yog'ingarchilik yil davomida bir tekis taqsimlanadi, kuz va qishda kichik maksimal. Ularning soni ushbu tur uchun kuzatilganidan ko'proq.


Yillik yog'ingarchilikning turlari:
1 - ekvatorial, 2 - musson, 3 - O'rta er dengizi, 4 - kontinental mo''tadil kengliklari, 5 - dengiz mo''tadil kengliklari.
Yer yuzasiga yomg'ir, qor, do'l shaklida tushadigan yoki sovuq yoki shudring shaklida jismlarga quyuqlashgan suv yog'ingarchilik deyiladi. Yog'ingarchilik issiq jabhalar yoki sovuq jabhalar bilan bog'liq yomg'irlar bilan bog'liq kuchli yog'ingarchilik bo'lishi mumkin.
Yomg'irning paydo bo'lishi bulutdagi mayda suv tomchilarining kattaroq tomchilarga qo'shilishi bilan bog'liq bo'lib, ular tortishish kuchini engib, yerga tushadi. Bulut tarkibida qattiq jismlarning kichik zarralari (chang zarralari) bo'lsa, kondensatsiya jarayoni tezroq boradi, chunki ular kondensatsiya yadrolari vazifasini bajaradi. Salbiy haroratlarda bulutdagi suv bug'ining kondensatsiyasi qor yog'ishiga olib keladi. Agar bulutning yuqori qatlamlaridan qor parchalari ko'p miqdordagi sovuq suv tomchilarini o'z ichiga olgan yuqori haroratli pastki qatlamlarga tushsa, qor parchalari suv bilan birlashadi va shaklini yo'qotadi va diametri 3 mm gacha bo'lgan qor parchalariga aylanadi.


X U L O S A.

O'rta er dengizi va mo'tadil kontinental tiplar materiklarga chuqurroq kirib borishi bilan yog'ingarchilikning umumiy miqdori kamayishi bilan tavsiflanadi.

Atmosfera yog'inlari bir qator mahalliy landshaft xususiyatlariga kuchli bog'liq bo'lgan meteorologik elementlardan biridir. Keling, qanday sharoitlar ularning tarqalishiga ta'sir qilishini kuzatishga harakat qilaylik.
Avvalo, havo haroratining qiymatini qayd etish kerak. Ekvatordan qutblarga qarab harorat pasayadi; binobarin, bug'lanishning intensivligi ham, havoning namlik sig'imi ham bir xil yo'nalishda kamayadi. Sovuq hududlarda bug'lanish kichik, sovuq havo esa o'zida ko'p suv bug'ini eritishga qodir emas; shuning uchun kondensatsiya paytida undan ko'p miqdorda yog'ingarchilikni chiqarib bo'lmaydi. Issiq hududlarda kuchli bug'lanish va havoning yuqori namlik sig'imi, suv bug'lari kondensatsiyalanganda, mo'l-ko'l yog'ingarchilikka olib keladi. Shunday qilib, muntazamlik muqarrar ravishda er yuzida namoyon bo'lishi kerak, bu issiq hududlarda yog'ingarchilikning ko'p bo'lishi, sovuq hududlarda esa kam bo'lishidan iborat. Bu qonuniyat aslida o'zini namoyon qiladi, lekin tabiatdagi boshqa hodisalar kabi murakkab va ba'zi joylarda bir qator boshqa ta'sirlar va birinchi navbatda atmosfera sirkulyatsiyasi, quruqlik va dengizning tarqalish tabiati bilan to'liq qoplanadi.
Suv bug'ining kondensatsiyasi uchun zarur bo'lgan sharoitlarni bilib, atmosfera sirkulyatsiyasi yog'ingarchilikning taqsimlanishiga qanday ta'sir qilishini taxmin qilish mumkin. Havo namlik tashuvchisi bo'lganligi sababli va uning harakati yerdagi keng hududlarni qamrab olganligi sababli, bu muqarrar ravishda havo ko'tarilishi sodir bo'lgan hududlarda (ekvatordan yuqorida, siklonlarda) haroratning taqsimlanishi natijasida yuzaga keladigan yog'ingarchilik miqdoridagi farqlarni yumshatishga olib keladi. Tog' tizmalarining shamol yonbag'irlarida) yog'ingarchilik uchun qulay muhit yaratiladi va boshqa barcha omillar bo'ysunadi. Pastga tushadigan havo harakati ustunlik qiladigan joylarda (subtropik maksimallarda, umuman antisiklonlarda, shamollar zonasida, tog'larning past yon bag'irlarida va boshqalarda) yog'ingarchilik kamroq bo'ladi.
Ma'lum bir hududda yog'ingarchilik miqdori uning dengizga yaqinligi yoki dengizdan uzoqligi bilan bog'liqligi odatda qabul qilinadi. Darhaqiqat, Yerning juda quruq hududlari okean qirg'oqlarida va aksincha, dengizdan uzoqda, ichki qismda (masalan, Amazonning yuqori oqimidagi And tog'larining sharqiy yon bag'irida) joylashganida ko'plab misollar ma'lum. ), katta miqdordagi yog'ingarchilik tushadi. Bu yerda gap dengizdan uzoqlikda emas, balki atmosferaning sirkulyatsiya tabiati va yer yuzasining tuzilishida, ya’ni havo massalarining harakatiga xalaqit beradigan tog‘ tizmalarining yo‘qligi yoki mavjudligidadir. Hindistonning janubi-g'arbiy mussoni paytida havo massalari Tar cho'lini yomg'ir bilan sug'ormasdan o'tadi, chunki tekis relef havo harakatiga to'sqinlik qilmaydi va isitiladigan cho'l havo massalariga ancha qurituvchi ta'sir ko'rsatadi.