I bob. Zamonaviy metodlardan foydalanish uchun zamonaviy texnologiyalar

2. «Zukkolar» guruhiga

72-28= 100-26 = 80-(50-14) = 72+18 =

3.«quvnoqlar » guruhiga

48-27= 100-18= 100-(35+23) = 26+44 =

Guruhlarning ishlari hay’at a’zolari tomonidan baholanadi va e’lon

qilinadi.
2-shart bajarilguncha o‘quvchilar ilm, kitob haqida she’rlardan
namunalar aytishadi.
3-shart: Masalalar yechish.
1. «Bilimdonlar» guruhiga
Birinchi likobchada 15 ta, ikkinchi likobchada undan 8 ta kam nok
bor. Ikkala likobchadagi noklar nechta?
2. «Zukkolar» zuruhiga
Birinchi qopda 18 kg, ikkinchisida esa undan 7 kg ortiq sabzi bor.
Ikkala qopda necha kilogramm sabzi bor?
3. «Oitvnoqlar» vuruhiva
«Tiko» avtomobilida 29 litr, «Neksiya» avtomobilida undan 39 litr
ortiq benzin bor. Ikkala mashinada necha litr benzin bor?
3-shart qanday bajarilgani hay’at a’zolari tomonidan baholanadi va
e’lon qilinadi.
Qizlar ijrosida raqs ijro etiladi.
234-shart: Savollarga og‘zaki javob berish.
Har bir guruhga 4 tadan savol beriladi.
1. «Bilimdonlar» zuruhiza
1. 60 soni 20 sonidan nechta ortiq?
2. 20 sm —... dm teng?
3. birinchi kesmaning uzunligi 7 sm, ikkinchi kesma undan 11 sm
uzun. Ikkinchi kesmaning uzunligini toping.
4. 100 sonidan oldin qaysi son keladi?
2. «Zukkolar» euruhiza
1. 80 soni 154 sonidan nechta ortiq?
2.40 sm necha dm ga teng?
3. birinchi kesma 9 sm , ikkinchi kesmaning uzunligi undan 8 sm
qisqa. Ikkinchi kesmaning uzunligini ayting?
4. 99 sonidan keyin qaysi son keladi?
3. «Ouvnoqlar» zuruhiga
1. 15 soni 70 sonidan nechta kam?
2.70 sm necha dm ga teng?
3. Uchta sonning yig'indisi 80 ga teng. Birinchi va ikkinchi
qo‘shiluvchi 20 ga teng boisa, uchinchi sonni toping?
4. 89 sonidan oldin qaysi son keladi?
Vatan haqida qo‘shiq kuylanadi.
Hay’at a’zolari mazkur shart bo‘yicha ham ballami e’lon qiladilar.
5-shart. Boshqotirmani yeching.
Har bir guruhga 1 tadan boshqotirma beriladi.
«Bilimdonlar'» gurnhiga:





Boshqotirma javoblari hay’at a’zolari tomonidan tekshinladi va
ballari e’lon qilinadi.

Oxirgi shart. Sardorlar bellashuvi.

Bellashuv sharti bilan tanishtiriladi. Ular berilgan shakllardan
foydalanib, uycha yasashlari kerak.

Qaysi guruhning sardori birinchi bo‘lib uychani yasab bo‘lsa, u
g‘olib hisoblanadi.
25Oxirgi shart ham hay’at a’zolari tomonidan baholanadi va natijalar
eion qilinadi. Barcha shartlar bo‘yicha ham guruhlaming to‘plagan
umumiy ballari jamlanib, eion qilinadi. Eng ko‘p bail to‘plagan guruh
aniqlanib, bayroqchalar bilan taqdirlanadi. G‘olib guruh sardori esa
«Oltin toj» sohibiga aylanadi va qarsaklar bilan olqishlanadi.

2.2. BoshIang‘ich sinf matematika darslarida kompyuter

imkoniyatlaridan foydalanish
So‘nggi yillarda kompyuterlar va axborot texnologiyalari hayo
timizga dadil kirib kelmoqda.
Kompyuter — bugungi kunda axborotlami olish va qayta
ishlashning muhim vositasi boiib, uning tezkorligi tasawumi loi
qoldiradi. Shuning uchun ham bu vositalaming o‘quv jarayoniga joriy
etilishini hozirgi davrda tabiiy hol deb qarash joiz boiadi.
Didaktik darslik bo‘yicha qoilanayotgan kompyuter jarayonlarini
ma’lum tizimga solishiga urinib ko‘raylik.
1. Multimediya texnologiyalar tufayli o‘quvchilarda qiziqish va
manfaatdorlik tug‘diradi.
2. Fikrlash faoliyatini faollashtirib, o'tilgan materialni samarali
o‘zlashtirish imkonini beradi.
3. Amalda namoyish etilishi qiyin boigan jarayonlami
modellashtirish va ko'rsata olish imkonini beratft.
4. Materialni o'rganish sur’ati bilan bir qatorda uni tushunish,
anglash o‘qitishni yakka-yakka (individual) shaklda o‘tkazish imkonini
beradi.
Na faqat sirtqi tizimda, balki, betobligi yoki boshqa obyektiv
sabablar darslarda ishtirok eta olmagan o‘quvchilar bilan uzoq
masofadan turib mashg‘ulot o‘tkazish imkonini beradi.
0 ‘quvchilarga ma’ruza va referatlar tayyorlash jarayonida
INTERNET orqali materiallarni mustaqil ravishda izlab topish va
foydalanishga imkon yaratadi.
6. Mashg‘ulotlaming samaradorligi haqida mashg‘ulotni to‘plash
hamda qayta ishlash tezligini keskin oshiradi.
Matematika darslarida o‘quvchilami fikrlash qobilyatini shakl
lantirish maqsadida kompyuterdan foydalanish masalasiga to'xtalib
o‘tamiz.
0 ‘qituvchi o‘z mashg‘uloti davomida o‘quvchilarga ma’lum
hajmdagi mashg‘ulotlami beribgina qolmay, ularda turli vositalardan,
jumladan, kompyuterdan foydalanib, mustaqil ravishda boshqa
ma’lumotlami izlab topishga ishtiyoq tug‘dirishni shakllantirishga
erishishi lozim.
0 ‘quvchilarning mustaqil ravishda bilishga harakati yaxshi tashkil
etilgan bo‘Isa, mashg‘ulot shuncha samarali va sifatli o‘tadi.
Kompyuter o‘quvchilami mustaqil ish olib borish imkoniyatim
oshiradi, o‘qituvchi esa o‘tilgan materialni o‘zlashtirish jarayonini turli
shakllarda nazorat qilishi mumkin.
Moliyaviy o‘qitishda atoqli metodist P.M.Erdinovning «didaktik
birliklami yiriklashtirish» (DBI) (ukrupleniye didakticheskix yedinist
UDE) metodik sistemasi juda qulay. Chunki bunday usulda o‘qitganda
30% vaqt tejaladi va o‘quvchi yangi mavzuni ongli ravishda mantiqiy
bogianishda o‘rganadi.
Endi boshlang‘ich sinf matematikasini takomillashtirishda DBI
metodikasini qo‘llashni bir necha misolda ko‘rib chiqamiz.
1. Birinchi sinfda qo‘shish amalining o‘rin almashtirish xossasini
o‘rgatishda:

2. Analogik ravishda ko‘paytirish jadvali o‘rganiladi:
6+6+64^ = 24, 6 -4 = 24, 4 - 6 = 24, 24 : 6 = 4, 24 : 4 = 6,

3. O ic h o v birliklam i o ‘rganishda:

0 ‘zbekiston Respublikasi ta’lim tizimida kadrlar tayyorlash Milliy
dasturidagi maqsad va vazifalarga muvofiq islohotlar amalga
oshirilmoqda. Ana shulardan biri yangi pedagogik jarayonlami va jahon
pedagogika fanidagi yangi yo‘nalishlami o‘zlashtirishdan iborat.
Pedagogik texnologiya pedagogikaning evolyustion taraqqiyo
tining natijasi sifatida, psixologiya, kombinatorika, mantiq va boshqa
qator fikrlar yutuqlariga tayanadi.
28Hozirgi vaqtda pedagogik jarayonlami tatbiq qilish yo‘nalishlarga
ega.
Masalan: «asosiy miqdorlami o‘rganish metodikasi» mavzusida
har qanday (uzunlik, yuza, vaqt, massa, hajm) miqdorlami o‘rganishning
umumiy metodik sxemasi tavsiya etilgan.
Bu metodik sxemani qo‘llash o‘quvchilarga ushbu miqdorlardan
xohlaganini o‘rganish metodikasini ishlab chiqish imkonini beradi.
Miqdorlami o‘rganishning metodik sxemasi:
1. Bolalaming mazkur miqdor haqidagi tasawurini aniqlash.
(bolalamingtajribasiga murojaat qilish)
2. 0 ‘xshash miqdorlami solishtirish (ko‘z bilan, ushlab ko'rish,
ustma-ust tushirish, har xil o‘Ichamlardan foydalanish yo‘llari bilan)
3. Mazkur miqdoming o'icham birligi va o‘lchov asboblari bilan
tanishish.
4. O'ichash malakasi va ko‘nikmalarini shakllantirish.
5. Bir xil o‘lchamlarda ifodalangan o‘xshash miqdorlami qo‘shish
va ayirish (masalalar yechish bilan ham).
6. Nomerlashni doiraviy o‘rganish bilan bog‘Iiq holda
miqdorlaming yangi birliklari bilan tanishuv, bir xil miqdorlami boshqa
miqdorlarga aylantirish va aksincha.
7. Ikki nomli birliklar bilan ifodalangan miqdorlami qo'shish va
ayirish.
8. Miqdorlami songa ko‘paytirish va bo‘lish.

XULOSA
Fanlaming elektron variantlarini yaratish masalasi, o‘quv jara

yoniga axborot texnologiyalarini joriy etish va zamonaviy dasturiy
ta’minotlar yaratish masalasi bugungi kunda dolzarb masalalardan biri
hisoblanadi.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablari boshlang‘ich sinf (3-sinf)
matematika darslari uchun elektron ishlanmalar yaratish metodikasi,
darslarda axborot texnologiyalaridan foydalanish va shu asosida darslar
o‘tish metodikasi ishlab chiqilgan. Yaratilgan elektron ishlanmada
sarvaraq, mundarija, o‘quv materiallarini bayon qilish sahifalari mayjud
bo‘lib, bilimlami nazorat qilish uchun test va topshiriqlar ham ishlab
chiqilgan. Elektron ishlanmaning asosiy bo'limi matn, grafik, animatsiya
va test dasturlarini o*z ichiga oigan.
FO Y D A LA N ILG A N A DABIYO TLAR:
1. O'zbekiston Respublikasi «Ta’lim to‘g‘risida»gi qonuni.
Barkamol avlod - 0 ‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. T: Sharq,
1998. — B.20 — 29.
2. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2004 yil 21 maydagi
«2004-2009 yillarda maktab taiimini rivojlantirish Davlat umummilliy
dasturi to‘g‘risida»gi 3431-PF Farmoni.
3. Mamlakatimizni modemizasiya qilish va kuchli fuqarolik
jamiyati barpo etish , ustuvor maqsadimizdir. Prezident Islom
Karimovning 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik
palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi ma’ruzasi. // Xalq so‘zi,
2010 yil 28 yanvar.
4. Mamlakatimizda demokratik islohotlami yanada chuqurlashtirish
va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. 0 ‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2010 yil 12 noyabrdagi Oliy Majlis
Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi so‘zlagan
ma’ruzasi // www. oress-service.uz
5. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008
29 feVraldagi
PQ-805-son Qarori. «Yoshlar yili» Davlat dasturi t o ^ r i s ; ^
6. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 у ц 27 yanvardagi
PQ-1271-son Qarori. «Barkamol avlod yili» Davlat d a s t ^ to ‘g‘risida.
7. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Barkamol avl0cl _ O ‘zbekiston
taraqqiyotining poydevori. T: Sharq, 1997 y.
8. Bikbayeva N.U., Yangabayeva E. Matematilça 3_s¡nf uchun
darslik. Toshkent. 0 ‘qituvchi, 2008, 208 bet.