I bo’lim. Konserva korxonalari jihozlari

 
 
N-21 nasosning tavsifnomasi: 
Ishlab chiqarish quvvati l/soat
5000-10000
Maksimal bosimi 20m Porshenning 
, Pa
76,5
So’ruvchi vag xaydash shtutserlarning diametri, mm 
55
Elektrodvigatelning aylanish soni, ayl./min.
1420 
Elektrdvigatel kuvvati, kVt 
1,7
Gabaritlari, mm: 
uzunligi 
1550
balandligi
930
kengligi 
590
Og’irligi, kg
225
Taralarni yetkazib beruvchi transPort vositalari. 
Bu guruxga Plastinkali transPorter kiradi. 
PLASTINKALI TRANSPORTER 
Uning ishlatilishi quyidagicha: Bo’sh va to’ldirilgan idishlarni, hajmiy 
og’irlikdagi yuklarni uzatish uchun ishlatiladi (10-rasm).

---

32 
10-rasm. TransPortyor uzatmasi quvvatini hisoblash uchun sxema. 
Texnik tavsifnomasi: 
Ishlab chiqarish quvvati, b/sek
100-200
Elektrodvigatel quvvati,kVt 
0,6
Harakat tezligi, m/sek 
0,28 
Gabaritlari, mm 
2580x510x360-1235 
MATNLARNI O’ZLASHTIRISHDAGI MUHIM TAYANCH SO’Z VA 
IBORALAR: 
- asosiy texnologik qurilma; yordamchi texnologik qurilma; 
- transPort qurilmalar; o’zatish; tashish; 
- yuklar; lenta; rolik; suv; jelob; 
- gorizontal yo’nalish; vertikal yo’nalish; 
- qiya yo’nalish. 
MATNLARNI YORITISH SAVOLLARI: 
1.Konservalash korxonalari uskunalarining sinflarga bo’linishi. 
2. 
Elevatorlarning vazifasi, ko’rinishi va ishlash PrintsiPi. 
3. Qaysi qurilma xom-ashyoni gorizontal yo’nalishida uzatish uchun 
ishlatiladi? 
4. Qaysi qurilma xom-ashyoni yuqoriga uzatish uchun ishlatiladi? 
5.SHnekli transPorterning vazifasi, tuzilishi va ishlash tartibi. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
1. 
M.YA. Dikis, A.N. Malskiy. 
Texnologicheskoe oborudovanie konservnqx zavodov. - M: Pio’ePromizdat, 
1961. 
2. 
E.S. Gorenkov, B.L. Bibergal. 
Oborudovanie konservnogo Proizvodstva. - M.: AgroPromizdat, 1989. 
7 - ma’ruza 
Mavzu: USKUNA VA TARALARNI YUVUVCHI
VOSITALAR 
Matnlarni yoritish rejasi: 
1. 
YUvuvchi vositalarni sinflanishi. 
2. 
Uskuna va taralarni yuvuvchi moshinalar. 

---

33 
3. 
YUvuvchi qurilmalarsiz yuvish usullari. 
Xom ashyolardan tayyor mahsulotlarni olishda avval ular yuviladi, so’ngra 
ularni qabuldan ajratib, mayda bo’laklarga bo’lish uchun kesiladi va issiqlik 
ta’sirida qayta ishlanadi. Xomashyo va idishlar yuvishdan asosiy maqsad xar xil 
ifloslardan tozalashdir. CHunki ular mikroflora rivojlanishiga yo’l ochadi. Bu 
jarayonlarni olib borish uchun turli hildagi qurilmalar ishlatiladi. 
Meva va sabzavotlarni hamda rezavor mevalarni tuProq qoldiqlarini, zaharli 
silikatlarni tozalash uchun ularni qayta ishlash jarayonida yuviladi. Ularning 
turlariga qarab turli xildagi yuvuchi kurilmalar ishlatiladi.
YUvuvchi mashinalar ikki xil bo’ladi: 
1. Meva va sabzavotlarni yuvuvchi mashinalar. 
2. Idishlarni yuvuvchi mashinalar. 
Idishlarni yuvuvchi mashinalar meva-sabzavotlarni yuvuvchi mashinalarga 
nisbatan konstruktiv, eksPluatatsiya jixatdan ancha murakkab bo’lib, bundan 
tashqari banka va butqlkalarni yuvayotgan vaqtda, banka va butqlkalar uzatuvchi 
vositalar yordamida tik holatda berilishi kerak, aksincha holatda berilmasa tunuka 
bankalar Pachoqlanishi, butqlkalar esa sinishi mumkin.
TSilindrsimon temir bankalarni yuvish uchun gravitatsion mashinalar 
ishlatiladi. Ishlab chiqarish quvvati - 120 banka/min, suvning harorati - 80-90
0
S .
Gabaritlari : uzunligi - 2000mm, kengligi - 1270 mm, balandligi - 1375 mm. 
Idishlarni yuvuvchi mashinalar konstruktsiyasiga qarab zanjirli va zanjirsiz 
bo’ladi. Ular chiziqli ko’P yarusli, barabanli va aylanma xarakat qiluvchi yuvuvchi 
mashinalarga bo’linadi. Idishlarni yuvish uchun ishlab chiqarish quvvati katta 
bo’lgan chiziqli ko’P yarusli yuvuvchi mashinalar keng miqyosda ishlatiladi. 
Texnologik belgilanish bo’yicha yuvuvchi mashinalar butilka va banka yuvuvchi 
mashinalarga bo’linadi. Bankalar yuvuvchi mashinalar mayda bankalarni (0,2 dan 
1 l gacha) va katta shisha idishlarni (3 dan 10 l gacha) yuvish uchun ishlatilinadi. 
Bu jihozni ishlatganda mehnat unumdorligi 20 barobar oshadi, ishchilar kuchi 
kamayadi, yuvish sifati oshadi, idish sinishi kamayadi. 
USKUNALAR YUVISH UCHUN VOSITALAR 
Oziq-ovqat mashinalari va aPParatlarini sanitar tozalash 2 bosqichdan 
iborat. 1 - bosqich - mexanik yuvish. 2 - bosqich - biologik tozalash. Mexanik 
yuvishdan maqsad - iflosni yo’qotish. Biologik tozalashdan maqsad - 
mikroorganizmlarni yo’qotish. 
Bu uskunaning umumiy ko’rinishi rasmda ko’rsatilgan (11-rasm). 

---

34 
11-rasm. Uskunani yuvish mashinasi. 
1-ishqor eritmasi uchun idish; 2-bug’li ejektor; 3-egiluvchan quvur; 4-
Purkagich. 
IDISH YUVISH JIHOZI 
Bu SP-72 tiPidagi jihoz shisha idishlarni yuvish uchun ishlatiladi (12-rasm).
12-rasm. SP-72 tiPidagi idish yuvish jihozi.
1-
kiritish transPorteri; 2- chiqarish transPortyori; 3 – korPus; 4 – quti; 5 – 
truba; 6 - valni tortish uchun yulduzcha; 7, 12, 13 – yo’naltirgichlar; nazorat 
uskunalari; 8 – etiketka yig’uvchi qism; 9 – trubalar; 10- lotok; 11 – banka olib 
ketuvchi; 14 – chiqarish mexanizmi; 15 – yuklash mexanizmi; 16 – akkumulyator. 
Ishlash tartibi. 
Idishlar 40-45
0
S suv yoki ishqor eritmasiga to’ldirilgan vannaga kelib 
tushadi. Birinchi vannadan ikkinchisiga utib borib, idishlardagi suv to’kiladi va 
bug’ bilan 60-65
0
S qizdiriladi. Ikkinchi vannada 3% miqdorida 80-85
0
S qizdirilgan 
ishqor eritmasida yuviladi. Idishlar uskunaning yuqori qismiga ko’tariladi. Bu 
yerda ishqorli eritma yordamida 0,25 MPa bosimda shPritslanadi. So’ngra shu 
qismda 80-85
0
S issiq suv bilan shPritslanadi va bug’lanadi. Toza 85-90
0
S issitilgan 

---

35 
suv bilan shPritslanib 110-115
0
S bug’ bilan sterilizatsiyalanadi va uskunadan 
chiqib ketadi. 
MATNLARNI O’ZLASHTIRISHDAGI MUHIM TAYANCH SO’Z VA 
IBORALAR: 
- yuvish; ifloslardan tozalash; 
- ishqor eritmasi; shisha bankalar; shPritslash; 
- bug’; harorat; zanjir. 
MATNLARNI YORITISH SAVOLLARI: 
1. 
YUvuvchi mashinalarning sinflanishi. 
2. 
Uskuna yuvuvchi vositaning vazifasi, tuzilishi va ishlash tartibi. 
3. 
SHisha bankalarni yuvuvchi moshinasining tuzilishi va ishlash tartibi. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
1. 
M.YA. Dikis, A.N. Malskiy. Texnologicheskoe oborudovanie konservnqx 
zavodov. - M: Pio’ePromizdat, 1961. 
2. 
E.S. Gorenkov, B.L. Bibergal. Oborudovanie konservnogo Proizvodstva. 
- M.: AgroPromizdat, 1989. 
3. 
E.D. Sitnikov, V.A. Kachanov. Oborudovanie konservnqx zavodov. - M.: 
Legkaya i Pio’evaya Promqshlennost, 1981 
8 - ma’ruza 
Mavzu: XOM ASHYONI YUVUVCHI MASHINALAR 
Matnlarni yoritish rejasi: 
1. 
Xom ashyoni yuvuvchi mashinalarning sinflanishi. 
2. 
Xom ashyo xiliga qarab yuvish mashinasini tanlash 
3. 
YUvish jarayonini umumiy texnologik jarayondagi o’rnini belgilash. 
Xom ashyolardan tayyor mahsulotlarni olishda avval ular yuviladi, so’ngra 
ularni qabuldan ajratib, mayda bo’laklarga bo’lish uchun kesiladi va issiqlik 
ta’sirida qayta ishlanadi. Xomashyo va idishlar yuvishdan asosiy maqsad xar xil 
ifloslardan tozalashdir. CHunki ular mikroflora rivojlanishiga yo’l ochadi. Bu 
jarayonlarni olib borish uchun turli hildagi qurilmalar ishlatiladi. 
Meva va sabzavotlarni hamda rezavor mevalarni tuProq qoldiqlarini, zaharli 
silikatlarni tozalash uchun ularni qayta ishlash jarayonida yuviladi. Ularning 
turlariga qarab turli xildagi yuvuchi kurilmalar ishlatiladi.
Berilayotgan suvning miqdori qancha ko’P bo’lsa, ular shuncha yaxshi 
yuviladi,ammo suvning sarfi 1 kg mahsulotga 1 litr oshishi kerak emas. 
Konserva korxonasiga kelayotgan xomashyolar ikki kategoriyaga ajratiladi: 
1 kategoriya. YUmshoq konsistentsiyali xomashyolar: o’rik, olcha, olxo’ri 
vag boshqalar. 

---

36 
2 kategoriya. Qattiq konsistentsiyali xomashyolar: bodring, kabachki, sabzi, 
kartoshka. 
1 kategoriya xomashyolari yengil rejimda ishlaydigan mashinalarda 
yuviladi. 
2 kategoriya xomashyolari qattiq rejimda ishlaydigan mashinalarda yuviladi. 
VENTILYATORLI YUVISH MASHINASI 
Meva va sabzavotlarini yuvish uchun bu markadagi yuvish mashinalari 
ishlatiladi. Bu mashina texnologik qatorda yumshoq va kattik konsistentsiyadagi 
meva va sabzavotlarni yuvish uchun ishlatiladi. Bu mashina vannadan, 
transPorterdan, sochib beruvchi kurilmadan, xavo beruvchi teshikli trubadan, 
uzatuvchi kurilmadan, Po’lat karkasdan tuzilgan bo’ladi. 
Mashinaning umumiy ko’rinishi 13-rasmda ko’rsatilgan. 
13-rasm. Ventilyatorli yuvish mashinasi. 
Ishlash tartibi. 
Xom-ashyo qiyalangan Panjaraga kelib tushadi. SHu Payt nay va barboter 
orqali havo uzatiladi. Vannadagi suv «qaynab chiqadi» va bir biriga ishqalanadi. 
YUvilgan xom-ashyo chayilib chiqish yo’li orqali keyingi texnologik jarayonga 
uzatiladi.
Vannaning Pastki qismidan lyuk orqali iflosliklar chiqarib tashlanadi. 
KomPressor maydonchada joylashgan. 
Texnik tavsifnomasi. 
Ishlab chiqarish kuvvati,m/s 
3000 
Suv harajati, m
3
/s
3 
Energiya kuvvati, kVt: 
transPorter
1,1 
komPressor
3 
Gabaritlar, mm 
3790x1130x1840 
Og’irligi, kg
824 
Ventilyatorli yuvuvchi mashinalarni ishlab chiqarish quvvati umumiy lentali 
transPorterlar uchun berilgan ishlab chiqari quvvatini aniqlash tenglamasa orqali 
toPiladi. 
Q = 3600 b h 
ϕ
V j 

---

37 
b- lentaning kengligi,m 
h- xomashyoning qatlamaning balandligi,m 
ϕ
- lentani to’lish koeffitsienti,
ϕ
= 0,6
÷
0,7 
V- lentaning xarakat tezligi, m/s V=0,12-0,16 m/s 
j- hajmiy og’irligi, kg/m
3
BARABANLI YUVISH MASHINASI 
Bunday yuvuvchi mashina qattiq konsistentsiyali sabzavotlarni yuvish 
uchun ishlatiladi (olma, kartoshka, sabzi va boshqalar). 
Barabanli yuvish mashinasining umumiy ko’rinishi 14-rasmda ko’rsatilgan. 
14-rasm. A9-KM-2 tiPidagi barabanli yuvish mashinasi: 
1-baraban; 2-stanina vannasi bilan; 3-uzatma; 4-lotok; 5-chayish moslamasi.