I bop. Tabiat va ekologiya

Meteorlar
Qadim zamonlardan buyon odamlar tomonidan qabul qilinadigan tabiiy hodisa meteorlar bo'lib, biz ularni osmonni kesib o'tuvchi nur kabi qabul qilamiz. Bu 100 dan materiyaning bo'laklari µm diametri 50 m gacha bo'lgan, boshqa jismlardan ajralib, kosmos bo'ylab harakatlanadigan.
Agar ular Yer atrofidan o'tayotganda uning atmosferasiga tegsa, ishqalanish ularni qizg'in qiladi va engil iz qoldiradi va agar ular Yer yuziga tushsa, ular meteoritlar deb ataladi. Diametri 50 m dan katta bo'lganda, ular kometalar deb nomlanadi va agar ular Yer bilan to'qnashsa, bu halokatli tabiiy hodisalardir.
Aylanma va tarjima harakatlari
Astronomik hodisaning yana bir misoli - bu Yerning o'z o'qi (aylanish harakati) va Quyosh atrofida ham harakatlari (tarjima). Ushbu tabiiy hodisalar o'z navbatida boshqalarni belgilaydi, masalan, kun va tunning davomiyligi, fasllar, harorat, okean oqimlari va boshqa jarayonlar.
Atmosfera hodisalari
Tabiatning bunday hodisasi atmosferada, Yer sayyorasini o'rab turgan gazsimon qatlamda sodir bo'ladi. Yog'ingarchilik (yomg'ir, qor yoki do'l) va shamol kabi barcha iqlim hodisalari, bulutlarning paydo bo'lishi, ozon qatlamidagi teshiklarning hosil bo'lishi va boshqalar kiradi.
Atmosfera hodisalarining paydo bo'lishi uchun birlashadigan bir qancha omillar mavjud, garchi asosiy sabab Yerga ta'sir qiladigan quyosh energiyasidir. Bu energiya astronomik hodisadir, chunki uni biz Quyosh deb ataydigan yulduz taqdim etadi, uning sistemasi Yerga tegishli.
Quyosh energiyasi suvning bug'lanishini keltirib chiqaradi, bu esa yomg'ir yog'ishiga imkon beradi, shuningdek shamollar tomonidan hosil bo'lgan sayyoradagi harorat farqlari
Yomg'ir
Tabiiy atmosfera hodisasining xarakterli va takrorlanuvchi namunasi gidrologik va biologik hodisalar bilan bog'liq bo'lgan yomg'irdir. Atmosferada quyuqlashgan suv suv havzalaridan va o'simliklar va hayvonlarning transpiratsiyasidan kelib chiqadi.
Suv haroratning ta'siridan bug'langanda ko'tariladi va soviganida suspenziyadagi chang zarralari atrofida kondensatsiyalanadi va cho'kadi.
Yomgʻir — bulutlardan diametri 0,5 mm dan 6–7 mm gacha boʻlgan suv tomchilari holida yogʻadigan yogʻin. Qoplama bulutli Yomgʻir hamda jala Yomgʻirga boʻlinadi (qarang Atmosfera yogʻinlari, Jala). Oʻrta Osiyoning tekislik va togʻ oldi hududlarida Yomgʻir yil davomida kuzatiladi; yomgʻirli kunlar soni qorli kunlar soniga karaganda 2–3 marta ortiq. Yomgʻir mart—aprel oylarida eng koʻp, iyul—avgustda esa eng kam yogʻadi. Oʻrta Osiyoda Yomgʻirli kunlar soni oʻrta hisobda bir yilda 30–40 kunni tashkil qiladi. Joyning balandlik ortib borishi bilan (toqqa yaqinlashgan sari) Yomgʻirli kunlar soni 50–60 kunga yetadi. Choʻl hududlarida, Fargʻona vodiysi (soyligi)ning gʻarbiy va markaziy qismida yillik Yomgʻir miqdori eng kam. Mas, Orol dengizining janubidagi baʼzi joylarda oʻrtacha yillik yogʻin miqdori 80–90 mm. Nam havo oqimi yoʻnalishiga qulay joylashgan togʻ oldi va vodiylar (2000 m bal. gacha bulgan zona)da, ayniqsa, jan.gʻarbga qaragan vodiylarda Yomgʻir katta jadallik bilan yogʻadi. Aprel va may oylarida moʻʼtadil yogʻib turadigan bulutli Yomgʻir tuprokda nam zaxirasining koʻpayishiga yordam beradi, ekinlarning yalpi koʻkarishiga qulay sharoit tugʻdiradi. Tuproq va havo temperaturasi pasaygan sharoitlarda qoplama bulutli Yomgʻir unib chiqqan ayrim ekinlar, mas, gʻoʻzada iyadiz chirishi, gommoz kasalliklarining avj olishiga sabab boʻladi. Qisqa muddatli momaqaldiroq bilan aprel–may oylarida yogʻadigan Yomgʻirlar (sutkalik yogʻin miqdori 10 mm dan ortiq) tuproq yuza qatlamini tigʻizlab, qatqaloq hosil qiladi.