I ş. almamışam

(Qas-LSu, Zər., Lək^ Şə.-B. G.. A. G-, B. 1... BiL, Baq., OrcL, Dəs^ Kü, Cənubi Azərb.)

tək	cəm
I ş. -lyam, -iyəm, -uyam, -üyəm (Qax), -lyam, -iyəm (Ord.), -İyəm (Cənubi Azərb,, Şo.)	-ıyıx, -iya, -uyıx, -üyıx (Qax), -lyıx, -iyix (Ord.), -iytx (Cənubi Azərb., Şə.)
II ş. -iysan, -iysən, -uysan, -üysən (Qax), -iysan, -iysən (Ord.), -iysən (Cənubi Azərb., Şə.)	-iysız, -iysiz, -uystz, -üysüz (Qax), -tysız, -iysız (Ord.), -iysız (Cənubi Azərb., Şə.)
III ş. -iy, -iy, -uy, -üy (Qax), -üy, -iy (Ord.]	-ıy, -üy^lar), -iy, -üyibr) (Qax), -tyÇIar), -i}

(Bil., Ord., Cənubi Azərb.)

I ş. -eyam, -eyəm	-eyux, -eyi:c, -eyügt -eyig
II ş. -eysan, -eysən	-eysiz, -eysüz, -eysız, -eysiz
III ş. -ey	-ey(lər)
(Ayrım)
I ş. -eyrım, -eyrim, -oyrum, -öyrüm	-eynx, -eyrix, -oyrux* -öyrüx
II ş. -eysın,, -eysin,, -oysun,, -öysün.	-eysın,ız, -eysin,iz7 -ovsunuz, -öysün,üz
III ş, -ey, -oy, -öy	-ey. -oy, -öy

(Qaz.)

I ş. -eram // -eram, -erəm /f-erəm, - oram // -oram, -örəm // -örəm	-erix // -erıx, -erix //-erix, -orux // -orux, -örüx // -örüx'
II ş. er san, // -ersan„ -ersən, // -ersən,, -orsan, // -orsanu - örsən, // -orsan,	-ersm,ız // -ersınyz, -ersin,iz// -ersin,iz, -örsun,uz // -orsun,uz, -örsün,üz // -örsün,üz
III ş. -er // -er, -ör // -or, -ör ii -ör	-ellar, -ellər, -ollar, -öllər
(B., Ş., Mər., İsm., Muğ.)
I ş. -ıram, -irəm	-ıruğ, -irüg, -uruğ, -ürüg
II ş. -ırsan, -irsən	-ırsuz, -irsüzf -ursuz, -ürsüz
III ş. -ır, -ir, -ur, -ür	-dlar, -illər

(Q., B.-Nov., Cor., Hök., Qob., Güz., Mər.-Quş., Nər., Qur., Nab.,
Ərəb., Şir.-Ağam.)

I ş. -adam, -adəm

-aduğ, -ədüg (B., Mər., Şir.), -aduğ, ¹ -əduğ (Q.)

-
III ş. -adu, -ədü, -adi, -ədi
asuz, -əsuz -adu(lar), -ədü(lər)

İndiki zamanın təsrifi

(Qar., A	, G„ İr.)
Təsdiq
tək	cəm
I ş. alıram	alınx
II ş. alırsan, (Qar., A., G.)	alırsın,ız, alırsıyız (Ir.)
III ş. alır	alıllar
I ş. ışdıyırəm	işdiyirix
II ş. işdiyirsən, işdiyirsən (Ir.)	işdiyirsin,iz, işdiyirsiyiz (Ir.)
III ş. işdiyir	işdiyillər
I ş. qururam	qunırux
II ş. qurursan,, qurursan (Ir.)	qurursunuz, qurursuyu2 (İr.)
III ş. qurur	qurullar
I ş. bürüyürəm	bürüyürüx
II ş. bürüyürsən,, bürüyürsən (İr.)	bürüyürsünüz, bürüyürsüyüz (İr.)
III ş. bürüyür	bürüyüllər
İnkar
I ş. almıram	almmx
II ş. almırsan,, almırsan (Ir.)	almırsın,ız, almırsıyız (Ir.)
III ş. almır	almıllar
I ş. işdəmirəm	işdemİrix
ş. işdemirsen,, işdəmirsən (Ir.) ş. işdəmir	işdəmirsiniz, işdəmirsiyiz (İr.) işdəmlllər
1 ş, qurmuram	qurmurux
II ş. qurmursan,, qurmursan (Ir.)	qurmursunuz, qurmursuyuz (Ir.)
III ş. qurmur	qurmullar
I ş. bürümürəm	bürümürüx
II ş. bürümürsən,, bürümürsən (Ir.)	bürümürsünüz, bürümürsüyüz (İr.)
III ş. bürümür	bürümüllər

(Nax., Ord., Təb., Şə., Z.-Güy., Muğ., Z.-Qan., Qax-Alm., Qıp.)
	Təsdiq
I ş. alıram	almx
II ş. alırsan	alıısız (Nax., Ord., Təb., Z., Qax), alırsınız // alırsiız // alırsüz II alırsız (Şe.), alırsıüz (Nax.)
Ul ş. alır	alıllar
I ş. işdiyirəm	işdiyirix (Nax.), işdiyirik (Z., Qax), işdiyinx (Şə., Nax.-Neh., Ord., Təb.), işdiyinıx (Şe.)
II ş. işdiyirsən	işdiyirsiz (Nax., Z.-Qax), işdiyirsıüz (Nax.), işdiyirsıtçız II işdiyirsiız (Şe.), işdiyirsiz (Nax.-Neh., Ord., Təb.)
El ş. işdiyir	işdiyillər

cəm

q

tək

1. 
   ş. qururam
   
2. 
   ş. qurursan
   
3. 
   ş. qurur
   

ururux, qunnx (Nax.-Neh., Ord., Təb), jqunırsuz(Nax,, Z., Qax), qurursıuz (Nax.)," | qurursınız // qurursılz // qurursüz (Şə.), qurursız

I (Nax.-Neh., Ord., Təb.)

I

i bürüyürsüz (Nax., Qax), bürüyürsmz (Nax.), ş. bürüyürsən // büriyirsen büriyirsnyz // büriyirsıız // büriyirsüz (Şə.), i bürüyürsız II büriyirsız (Nax.-Neh., Ord., Təb.) ş. bürüyür // büriyir bürüyüHer II büriyiller
İnkar
I ş. almıram ; almın* (Nax., Ord., Təb., Z., Qax), almırux (Şə.)
U ş. almırsan	almırsız (Nax., Ord., Təb.), almırsıüz (Nax.), almırsınız II almırsıTz // almırsüz (Şə.), almırsınız II almırsnz // almırsız (Z., Qax)
III ş. almır	almıllar
r . , . I işdəmirix' (Nax.), işdəmirik (Z., Qax), işdomınx I ş. ışdəmırom | (Şə., Nax.-Neh., Ord., Təb), işdəmirux (Şə.)
II ş. işdomirsən	işdəmirsiz (Nax., Z., Qax), ışdəmırsıuz (Nax.), işdomirsın,ız, işdəmirsıız (Şə.), işdəmirsiz (Nax.- Neh., Ord., Təb.)
111 ş. işdəmir	işdəmillər
I ş. qurmuram	qurmumx, qıırmınx (Nax.-Neh., Ord., Təb.)
II ş, qurmursan	qurmursuz (Nax., Z., Qax), qurmursıüz (Nax.), qurmursın,ız, qnrmırsıTz // qurmursuz (Şə.), qurmursız (Nax.-Neh., Ord., Təb.),
III ş. qurmur	qurmullar
I ş. bürümürəm // bürimirəm	bürümürüx, bürimirix (Nax.), bürümürük (Z., Qax), büriminx (Nax.-Neh., Ord., Təb.), bürimirux (Şo.)
II ş. bürümürsən II bürimirsən	bürümürsüz (Nax., Z., Qax), bürümürsıüz (Nax.), bümnirsun,uz II bürimirsıiz // bürimirsüz (Şə.), bürimirsız (Nax.-Neh., Ord., Təb.)
III ş. bürümür il bürimir	bürümü İlər II bürimiller
Naxçıvan dialektinin Nehrəm kənd şivəsində indiki zamanın

I ş. bürüyürəm // büriyirəm


| bürüyürüx, bürüyirix (Nax.), bürüyürük (Z., Qax), i büriyinx (Nax.-Neh., Ord., Təb.), büriyirux (Şə.)


II şəxs tək və cəmində bəzən r səsinin düşdüyü, inkarda I şəxs tək və cəmdə ise r səsinin assimilyasiya nəticəsində n səsinə keçdiyi müşahidə olunmuşdur. Bu xüsusiyyəti (r > n) Şəki dialektinin Baş Göynük, Baş Layski, Aşağı Göynük kənd şivələrində de görə bilirik.

qurullar

(Nax.-Neh.)
tək	cəm
Təsdiq
1 ş. deyirəm	deyirix // deyinx
11 ş. deyirsən	deyisiz
III ş. deyir	deyillər
i ş. gəlirəm	gəliri x // golinx
II ş. gəlisən	gəlisiz
III ş. gəlir	gəli İlər
(Nax.-Neh., Şə.-A. G., B. G., B. L.)
İnkar
I ş. yeminəm	yeminıx
H ş. yemisən (Nax.-Neh.), yemiysan (Şə.)	yemisiz (Nax.-Neh.), yemiysın,ız (Şə.)
III ş, yemir	yemiller
r ş. yazınınam	vazmımx
II ş. yazmısan (Nax.-Neh.), yazmıysan (Şə.) yazmısız (Nax.-Neh.), yazmıysın,i2 (Şə.)
III ş. yazmır	yazmıllar

(Qax-I.Su, Zər., Lək., Şə.-B. G, A. G., B., B. L., Bil., Baq., Ord.-Dəs., Kil., Cənubi Azərb.)

üş. alıysan (Qax, Ord.), aliyson (Cənubi alıysız (Qax, Ord.), al iy sız (Cənubi

A
Azərb., Şə.)


III ş. alıy (Qax, Ord.), aliy (Cənubi Azərb., alıylar (Qax, Ord.), aliylər (Cənubi


Şə.)

I ş. işdiyrəm


İl ş. işdiysən III ş. işdiyiy // işdiy


Azərb., Şə.)


işdiyyıx işdiy sız


işdiylər


Təsdiq


I ş. alıyam (Qax, Ord.), aİiyəm (Cenubil alı yıx (Qax, Ord.), ali yıx (Cənubi.


Azərb., Şə.)


Azərb., Şə.)

1. 
   ş. bürüyüyəm // bürüyyəm (Qax), büri-
   

yiyəm // büriyyəm (Cənubi Azərb., Şə.

Ord.)

2. 
   ş. bürüyüysen (Qax), büriyiysən İİ bürüyüysüz (Qax), büriyiysız // büriysız:
   

bürüyüyix, büriyiyıx (Qax, Ord.)


büriysen (Cənubi Azərb., Şə., Ord.) III ş. büruyüy (Qax), büriyiy (Cənubi Azərb., Şə., Ord.)


(Cənubi Azərb., Şə., Ord.)


bürüyüylər, büriyiy ler

zərb., Şə.)

tək	cəm
I ş. almıyıam // almıyyam (Qax, Ord.), almiyyəm (Cənubi Azərb., Şə.)	almıyıx (Qax, Ord.), almiyıx (Cənubi Azərb., Şə.)
II ş. almıysan (Qax, Ord.), almiysen (Cənubi Azərb., Şə.)	almıysız (Qax, Ord.), almiysiz (Cənubi Azərb., Şə.)
III ş, almıy (Qax, Ord.), almiy (Cənubi Azərb., Şə.)	almıylar (Qax, Ord.), almiylər (Cənubi Azərb., Şə.)
1 ş. işdemiyyəm	işdəmiyyıx
II ş. işdəmiysən	işdəmiysız
III ş. işdəmiyiy // işdəmiy	işdəmiy! or
I ş. qurmıyyam (Qax, Ord.), qurmiy- yem (Cənubi Azərb., Şə.)	qunmyyıx (Qax, Ord.), qurmiyyıx (Cənubi Azərb., Şə.)
II ş. qurmıysan (Qax, Ord.), qurmiy- sən (Cənubi Azərb., Şə.)	qurmıysız (Qax, Ord.), qurmiysİz (Cənubi Azərb., Şə.)
III ş. qurnuy (Qax, Ord.), qurmiy (Cənubi Azərb., Şə.)	qurmıylar (Qax, Ord.), qurmiylər (Cənubi Aəzrb., Şə.)
I ş. bürümüyyəm (Qax), bürimiyyəm (Cənubi Azərb., Şə., Ord.)	bürümiyyıx (Qax), bürimiyyıx (Cənubi Azərb., Şə., Ord.)
II ş. bürümüysen (Qax), bürimiysen (Cənubi Azərb., Şə., Ord.)	bürümüysüz (Qax-Zər., Lək.), büri- miysiz (Cənubi Azərb., Şə., Ord.)
III ş. btirümüy (Qax), bürümiy (Cənubi Azərb., Şə., Ord.)	bürümüylər, bürimiyler
(Bil., Ord.-Kil., Cənnbi Azərb.)
I ş. aleyam	aleyıx
II ş. aleysan	aleysız
III ş. aley	aley(lar)
I ş. gedeyəm	gedeyik (BİL), gedeyıx (Örd., Cənubi Azərb.)
II ş. gedeysən	gedeysiz
III ş. gedey	gedey(Iər)
(Ayrım)
I ş. yazeynm	yazeynx
II ş. yazcysın,	yazey sın, ız
III ş. yazey	yazey(lər)
I ş. quroyrucı	quroyrux
II ş. quroysun,	quroysurmz
III ş. quroy	; quroy (lar)
I ş. göröyrüm	| göröyrüx'
II ş. göröysün,	göröysiuvüz
III ş. göröy	göröy(lər)