(Cəl.- Xan., Gül.)
tək
|
cəm
|
i Təsdiq
|
1 ş. bax iy om
|
baxöyğ
|
II ş. baxaysən
|
baxaysüz
|
III ş. baxay
|
baxay
|
inkar
|
I ş. baxmiyəm
|
baxmöyğ
|
II ş. baxmay sen
|
baxmaysüz
|
El ş. baxmay
|
baxmay
|
(Böyük Qarakilsə rayonu Hallavar kənd şiv.)
|
I ş. alıyom
|
alıyox
|
II ş. alıyon,
|
alıyon,uz
|
111 ş. alıyo
|
alıyolar
|
I ş. goliyöm
|
gəliyök
|
II ş. gəliyön,
|
gəliyön,üz
|
III ş. gəliyö
|
gəliyöller
|
(Qaz.)
|
Təsdiq
|
I ş. aleram // aleram
|
alenx // alenx
|
II ş. alersan, // alersan,
|
alersıryz // alerstıvz
|
III ş. aler // aler
|
alellar // alellar
|
I ş. işderəm U işderəm
|
işderix' // işderix
|
II ş. işdersən, // işdersən,
|
işdersin,iz II işdersin,iz
|
III ş. işder // işder
|
işdellər // işdetler
|
I ş. quraram // quroram
|
qurönıx // qurorux
|
II ş. qurorsan, // qurorsan.
|
quröTsun,uz // qurorsun,uz
|
m ş. qurör // quror
|
quröllar // qurollar
|
I ş, bürörəm // bürörəm
|
bürorüx' // bürörüx'
|
11 ş. bürörsən, // bürörsən,
|
bürorsün,üz // bürörsün,üz
|
III ş. börör // bürör
|
büröller // büröllər
|
inkar
|
I ş. almeram
|
almenx
|
II ş. almersan,
|
almersııyz
|
III ş. alrner
|
almellar
|
I ş. işdemerəm
|
işdomerix
|
II ş. işdəmerson,
|
işdəmersin,iz
|
III ş. işdəmer
|
işdəmeller
|
I ş. qurmaram
|
qurmorux
|
II ş. qurmarsan,
|
qurmörsuntuz
|
III ş. qurmar
|
qurmöllar
|
I ş. bürümörəm
|
bürümorüx
|
II ş. bürümörsən,
|
bürütnörsün,üz
|
III ş. bürümör
|
büriimöller
|
(B., Ş., Mar., Ism,, Muğ.)
tək | cəm
Təsdiq
I ş. alıram
|
alıruğ
|
11 ş. alırsan
|
alırsuz
|
111 ş. alır
|
alıllar
|
I ş. işdiyirem // İşdirəm
|
işdiyirüg ti işdırüg ■
|
II ş. işdiyirsen // işdirsən
|
işdiyirsüz // işdirsüz
|
III ş. işdİyir // işdir
|
işdiyillər// işdıller
|
I ş. qunram
|
qunnığ // qururuğ
|
H ş. qumsan
|
qunrsuz it qurursuz
|
III ş. qunr
|
qunllar
|
I ş. büriiyirəm // büriyirem
|
bürüyürüg it büriyirüg
|
II ş. bürüyirsen it büriyirsən
|
bürüyürsüz //bürüyirsüz
|
III ş. bürüyir ti büriyir
|
bürüyüllər // büriyillər
|
|
İnkar
|
I ş. almıram
|
almıruğ
|
II ş. almırsan
|
almırsuz
|
III ş. almır
|
aimıllar
|
I ş. işdəmirəm
|
işdəmirüg
|
II ş. işdəmirsən
|
işdəmirsüz
|
III ş. işdəmir
|
işdemillər
|
I ş. qurmıram
|
qurmıruğ ti qurmuruğ
|
II ş. qurmırsan
|
qurmırsuz // qurmursuz
|
III ş. qurmır
|
qurmıllar
|
I ş. bürimirəm
|
bürümürüg ti bürimirüg
|
üş. bürimirsən
|
bürümürsüz // bürimirsüz
|
III ş. bürimir
|
bürümüllər it bürimiller
|
(Q,, B--Nov., Cor., Hök., Qob., Mər.-Quş., Nər., Qur., Nab., Ərəb., Şir.-Ağam.)
|
Təsdiq
|
I ş. al adam
|
aladuğ
|
II ş. alasan
|
alasuz
|
III ş. aladın’ // aladi // aladu
|
aladı’ // aladi // aladu(lar)
|
I ş. işdiyədəm
|
işdiyedüg (B., Mər., Şir.), işdiyəduğ (Q.)
|
II ş. işdiyəsən
|
işdiyesüz
|
III ş. işdiyədi // işdiyedü
|
işdiyədi it işdiyədü(lər)
|
I ş. quradam
|
quraduğ
|
II ş. qurasan
|
qurasuz
|
III ş, quradı’ // quradu i! quradi
|
quradı’ ti quradu(lar), quradi(ler)
|
I ş. bürüyədəm
|
bürüyədüg
|
II ş. bürüyəsən
|
bürüyəsüz
|
III ş. bürüyədü
|
bürüyədü(ler)
|
tək
a
cəm
1 ş. almıdam, alnüdəm 11 almeydəm (Q.)
lmıyaduğ (Mər., Şir.), almiyədik (B.), almıdəğ 11 almeyduğ (Q.) |
almıyadı1 (lar), almiyadu(lar), almıdı it atmeydi(lər)
rş. işdemidetn (Q., B.), işdəmiyədəm işdemiyedig (B.), işdəmiyədüg (Mər.,
I
|III ş. almıyadı' (Mər., Şir.), almiyad (B.) i almıdı // almeydi (Q.)
(Mər., Şir.)
_S.ir.i_, işdomiduğ // işdəmeyduğ (Q.)
II ş. işdəmisən (B., Q.), işdemeysən (Q.)j işdəmiyəsüz, işdemisüz 11 jşdəmeysüz
işdəmiyəsən (Mər,, Şir.)
(Q)
Tş. almiyasan, ahnısan // almisən !? atmiyasuz (Mər., Şir.), almiyosüz (B.)J I almeysən (Q.) . almisuz 11 almisüz // almeysüz (Q.)
ş. işdemiyədü (B., Mər., Şir.), işdemidi // işdomiyədü(lər) 11 İşdəmiyədi(lər), işde- işdemeydi (Q.) midi(lər)
ş. qurmıyadam (B., Mər,, Şir.), quımıdam 11 , ' '
qurmeydam (Q.) qurmıyaduğ, quımıdug 11 qurmeyduğ (Q.)|
ş. qurmıyasan(B., Mər., Şir.), qumusan^ qurmıyäsüz (Mər., Şir.), qurmiyəsüz (B.).
q
qurmeysan (Q.)
urmısuz // qurmeysuz (Q.)
III ş. qurmıyadı1 (Mer., Şir.), qurmiyədi qurmıyadı1 (lar), qurmiyədi(lər), qurmı-
(B.), qurmıdi 11 qurmeydi (Q.) I ş. bürümiyədəm, bürimidəm (Q.)
ş. bürümiyəsən, bürimisen (Q.) I
di(ler) 11 qurmeydt(lər)
bürümiyədüg, bürimiduğ (Q.) bürümiyəsüz, bürimisüz (Q.)
bürümiyədfi(lər), bürimidi(ier)
indiki zamanın bu formalarından başqa, Quba dialektində, Qax rayonu şivələrində və Bakının Hökməli, Qobu, Güzdək kənd şivələrində indiki zamanın qədim analitik şəklinə də {ala var, ala yux, ala dögü) təsadüf edilir. Quba dialektində indiki zamanın təsdiq ve inkar şəkli ala var, almıya var, ala yux şəklində işlənirsə, Bakının Qobu, Güzdək, Hökməli kənd şivələrində ala dögü şəklində bunun yalnız inkarı özünü göstərməkdədir.
Qax rayonu şivələrində indiki zamanın -a -3 var şəklindən başqa heç bir şəxs şəkilçisi qəbul etməyən -a -a varkan şəklinə də rast gəlirik.
(
Təsdiq
tək
|
cəm
|
I ş. ala varam
|
ala varuğ
|
; II ş. ala varsan
|
ala varsuz
|
III ş. ala var
|
ala var
|
I ş. gidə varam
|
gidə varuğ
|
II ş. gidə varsan
|
gidə varsuz
|
III ş. gide var gidə var
Q-) —
Dostları ilə paylaş: |
