Icf azeri version 02 07 2008

FBT
lav l r
183
Raúl Jarquin 
Norman Lanzas 
José R. Leiva 
Rafaela Marenco 
Ma. Alejandra 
Martínez 
Marlon Méndez 
Mercedes Mendoza 
Ma. José Moreno 
Alejandra Narváez 
Amilkar Obando 
Dulce Ma. Olivas 
Rosa E. Orellana 
Yelba Rosa Orozco 
Mirian Ortiz Alvarado 
Amanda Pastrana 
Marbely Picado 
Susana Rappaciolli 
Esterlina Reyes 
Franklin Rivera 
Leda Ma. Rodríguez 
Humberto Román 
Yemira Sequeira 
Ivonne Tijerino 
Ena Liz Torrez 
Rene Urbina 
Luis Velásquez 
Norveç 
Kjetil Bjorlo 
Torbjorg Hostad 
Kjersti Vik 
Nina Vollestad 
Margret Grotle 
Soukup 
Sigrid Ostensjo 
Birl mi
r b
mirliyi 
Sheika Jamila Bint Al-Qassimi 
Pakistan 
S. Khan 
Malik H. Mubbashar 
Khalid Saeed 
Peru
Maria Esther Araujo Bazon 
Carlos Bejar Vargas 
Carmen Cifuentes Granados 
Roxana Cock Huaman 
Lily Pinguz Vergara 
Andriana Rebaza Flores 
Nelly Roncal Velazco 
Fernando Urcia Fernández 
Rosa Zavallos Piedra 
Koreya Respublikası
Ack-Seop Lee 
Rusiya 
Vladimir N. Blondin 
Aleksey A. Galianov 
Zoya D. Golubeva 
I.Y. Gurovich 
Mikhail V. Korobov 
Alexander V. Kvashin 
Pavel A. Makkaveysky 
Sergey A. Matveev 
N. Mazaeva 
Vladimir K. Ovtcharov 
S.V. Polubinskaya 
Anna G. Ryabokon 
Vladimir Y. Ryasnyanky 
Alexander V. Shabrov 
Georgy D. Shostka 
Svetlana I. Stolyarova 
Sergei Tsirkin 
Yuri M. Xomarov 
Alexander Y. Zemtchekov 
Rumıniya 
Radu Vrasti 
Salvador 
Jorge Alberto Alcarón 
Patricia Tovar de Canizalez 
Slovakiya 
Andreeja Fatur-Videtec 
Böyük Britaniya Birl mi
Krallı ı v
imali  rlandiya  
Simone Aspis 
Allan Colver  
Edna Conlan 
John E. Cooper 
A. John Fox 
Nick Glozier 
Ann Harding 
Rachel Hurst 
Rachel Jenkins 
Howard Meltzer 
Jane Millar 
Peter Mittler 
Martin Prince 
Angela Roberts 
G. Stewart 
Wendy Thome 
Andrew Walker 
Brian Williams 
Amerika Birl mi
tatları
Harvey Abrams 
Myron J. Adams 
Michelle Adler 
Sergio A. Aguilor- 
Gaxiola 
Barbara Altman 
Alicia Amate 
William Anthony 
Susan Spear Basset 
Frederica Barrows 
Mark Battista 
Robert Battjes 
Barbara Beck 
Karin Behe 
Cynthia D. Belar 
J.G. Benedict 
Stanley Berent 
Linas Bieliauskas 
Karen Blair 
F. Bloch 
Felicia Hill Briggs 
Edward P. Burke 
Larry Burt  

---

Ôóíêñèîíàëëûã,
ßëèëëèê âÿ 
Ñàüëàìëûüûí
Áåéíÿëõàëã
Òÿñíèôàòû
Öìóìäöíéà Ñÿùèééÿ Òÿøêèëàòû
Úåíåâðÿ

---

Öìóìäöíéà Ñÿùèééÿ Òÿøêèëàòû
Úåíåâðÿ
Ôóíêñèîíàëëûã,
ßëèëëèê âÿ 
Ñàüëàìëûüûí
Áåéíÿëõàëã
Òÿñíèôàòû

---

ÜST-nin kitabxana xidm ti, n rl rin kataloqla dırılması
Funksionallıq, h yat f aliyy tinin m hdudiyy ti v  sa lamlıq beyn lxalq t snifatı
1. nsan inki afı 2. Orqanizmin qurulu u 3. Sa lamlıq statusu 
4.
lilliyin qiym tl ndirilm si 5. Sosial-iqtisadi amill r 6. S b b 7. T snifat
© World Health Organization, 2001  
© Ümumdünya S hiyy  T kilatı, 2008 
Mü llif Hüquqları Ümumdünya Konvensiyasının 2 saylı Protokolunun  sasnam l rin  müvafiq 
olaraq Ümumdünya S hiyy  T kilatının n rl ri üz rind ki mü llif hüquqları saxlanılır. Bütün 
hüquqlar qorunur. 
Ümumdünya S hiyy  T kilatının Katibliyi t r find n istifad  edilmi  adlar v  t qdim edilmi
materiallar h r hansı bir ölk nin, razinin,
h rin v  ya vilay tin hüquqi statusuna v  ya onların
hakimiyy tin , v  ya hüdud v  ya s rh dl rinin t yin edilm sin  yön lmi   h r hansı bir fikri 
özünd
ks el tdirmir. 
B zi t klitatların v  ya m hsul istehlakçılarının adının ç kilm si onların Ümumdünya S hiyy
T kilatı t r find n kitabda qeyd edilm y nl rl  müqayis d   d st kl ndiyi v  ya m sl h t
görüldüyü anlamına g lmir. S hv v  buraxılmalar istisna edilir, patentl dirilmi   m hsulların
adları ba  h rfl  qeyd edilib. 

---

Münd ricat
Ön söz 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  3 
FBT-nin m qs dl ri 
 
 
 
 
 
 
 
  5 
FBT-nin xüsusiyy tl ri   
 
 
 
 
 
 
  7 
FBT t rkibinin t sviri 
        
10 
Funksionallıq v  h yat f aliyy tinin m hdudla masının modeli  
 
 17 
FBT-d n istifad    
 
 
 
 
 
 
 
 20 
Orqanizmin 
funksiyaları 
        
25 
Orqanizmin 
strukturları 
        
63 
F allıq v  i tirak   
 
 
 
 
 
 
 
 73 
traf mühit amill ri 
 
 
 
 
 
 
 
106 
lav l r 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
132 

---

FBT
Giri
3
1. Ön söz 
Hazırkı n r Funksionallıq, sa lamlıq v   h yat f aliyy ti m hdudiyy tinin beyn lxalq 
t snifatından (qısaca olaraq FBT
1
) ibar tdir. FBT-nin  sas ba lıca m qs di – sa lamlıq
göst ricil rinin v  sa lamlıqla ba lı olan göst ricil rin ç rçiv sinin t yin edilm si v  vahid 
standart
kl  salınmı  standart dill   t svirini t min etm kdir.  FBT sa lamlıq v  sa lamlıqla
ba lı olan rifahın (t hsil v
m k kimi) bir sıra t rkib hiss l rin  d qiqlik g tirir. Bel likl , FBT-
nin t rkibind  olan domenl r
2
 sa lamlıq domenl ri v  ya sa lamlıqla ba lı domenl r kimi baxıla
bil r. Bu domenl r orqanizm, f rd v   c miyy t mövqel rin  istinad edil r k 2  sas siyahının
köm yi il   t svir edilmi dir: 1) orqanizmin funksiyası v  qurulu u (B - Body), 2) aktivlik (A - 
Activity) v  i tirak (P - Participation)
3
. T snifat kimi FBT sa lamlı ında mü yy n d yi ikl r ba
vermi  f rdin (misal üçün x st l nmi  v  ya sa lamlıq problemi olan f rdin n  etdiyini v  ya n
etm k iqtidarında oldu unu göst rir) müxt lif domenl rini sistematik qrupla dırır. Funksionallıq
orqanizm funksiyalarının müsb t v  ya m nfi aspektl rinin, aktivlik v  i tirakının ks etdirilm si
üçün ümumi bir termindir. H yat f aliyy tinin m hdudiyy ti termini is  bütün pozuntuların,
aktivliyin m hdudiyy tinin v   i tirak imkanlarının m hdudiyy tini özünd
ks etdirir. Bundan 
lav , FBT bütün bu kateqoriyalarla qar ılıqlı laq d  olan  traf mühit amill rinin siyahısını da 
özünd   c ml mi dir. Bu yolla, istifad çiy
m li olaraq f aliyy t profilini v   f rdin h yat
f aliyy tinin müxt lif domenl r ç rçiv sind  t svir etm k imkanı verir. 
FBT Ümumdünya S hiyy   T kilatı (ÜST) t r find n
sası qoyulmu  müxt lif sa lamlıq
aspektl rin   t tbiq edil  bil c k beyn lxalq t snifatlar “ail ”-sin  daxildir. ÜST-nın beyn lxalq 
t snifat “ail ”-si sa lamlıqla laq li olan (misal üçün tibbi köm y  müraci t üçün funksionallı ın
v   h yat f aliyy tinin m hdudla dırılması diaqnozu) geni
hat li informasiyaların
kodla dırılmasının ümumi qaydalarını t min edir, sa lamlıqla v  s hiyy  il
laq li probleml rin 
bütün dünya üzr  elmin bütün sah l rind  standartla dırılmı  ümumi dild n istifad  edilm sin
imkan yaradır.
ÜST-nın beyn lxalq t snifatlarında sa lamlı ın d yi ilm si (x st lik, pozuntu, travma v  s.) 
vv lc d n XBT-10
4
kimi t snif olunub (abbreviatura “X st likl rin beyn lxalq t snifatı, 10-cu 
baxı ”) v  onun etioloji qurulu unu t yin edir. Sa lamlı ın d yi ilm si il  ba lı olan 
funksionallıq v   h yat f aliyy tinin m hdudiyy ti FBT-da t snif olunur. Bu yolla XBT-10 v
1
Bu m tn h yat f aliyy ti v  ictimai çatı mamazlıqla m hdudla mı  pozuntuların beyn lxalq t snifatının (PBT) yenid n baxı ını
ifad  edir.  lk d f  1980-ci ild  Beyn lxalq S hiyy  T kilatı t r find n t dqiqat m qs di il  n r edilmi dir. Son 5 ild  h r t r fli
sınaq v  beyn lxalq konsultasiyalardan sonra hazırlanmı  v  22 may 2001-ci ild  ÜST-nın 54-cü sessiyasında t sdiq edilmi dir
(q tnam  WHA54.21). 
2
Domen – bir-biril  ba lı olan praktik v
h miyy tli toplunun fizioloji funksiyalar, anatomik qurulu lar, f aliyy t, h yat 
f aliyy tinin m s l  v
hat  dair si baxımından yı ımıdır.
3
“Pozuntu, h yat f aliyy tinin m hdudlu u v  “ictimai çatı mamazlıq” - Bu terminl r vv l istifad  olunmu  terminl rl
v z
olunur v  t snifatın imkan dair sini geni l ndir r k müsb t aspekti t svir etm y  imkan yaradır. Bu yeni terminl r “giri ”
bölm sind  t yin olunub v  t snifatlar bölm sind  t fsilatı il  göst rilib. Qeyd etm k lazımdır ki, daimi günd lik istifad d
d yi dikl ri üçün onlar xüsusi  h miyy t  malikdirl r. 
4
X st likl rin v  sa lamlıqla ba lı probleml rin beyn lxalq statistika t snifatı, X baxılı . Cild 1-3, Cenevr , ÜST, 1992-94 

---