часть
1
«
Научный импульс
»
Мая
, 2023
61
Identifikatsiya va autentifikatsiya tizimlarida foydalanuvchilarning identifikatori,
parollar, biometrik ma'lumotlar, elektronik sertifikatlar kabi usullar ishlatiladi. Bu usullar
tizimlar orasidagi ma'lumot almashishni xavfsiz va ishonchli qilishda yordam beradi.
Boshqa kiber xavfsizlik muammolarini oldini olish uchun identifikatsiya va
autentifikatsiya tizimlari ikkilanuvchi autentifikatsiya, fido2 protokollari, kripto kaltaklar
kabi yuqori darajadagi xavfsizlikning muhim tamoyillarini ham o'z ichiga oladi.
Shuningdek, identifikatsiya va autentifikatsiya tizimlarining afzalliklari daromad,
ishonch, xavfsizlik, foydalanuvchilarning sahifalarga va tizimlarga oson kirishini ta'minlash,
foydalanuvchilar va tizimlar orasidagi ma'lumot almashishni to'g'ri va xavfsiz qilish
imkoniyatini beradi.
Shu bilan birga, identifikatsiya va autentifikatsiya tizimlarining kamchiliklari ham
mavjud. Misol uchun, parollar yodlash muammolari, biometrik ma'lumotlarni falsifikatsiya
qilish imkoniyati, sertifikatlar va kalit so'zlar yoki kalitlar yoki ularning boshqa xavfsizlik
muammolari bo'lishi mumkin.
Xulosa qilish uchun, identifikatsiya va autentifikatsiya tizimlari tizimlarning
xavfsizligini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Ular foydalanuvchilar uchun oson,
ishonchli va foydali tizimga kirish imkonini ta'minlaydi. Shuningdek, ular ma'lumot
almashishda xavfsizlik va maxfiylikni ta'minlashga yordam beradi. Bu tizimlar
kiberxavfsizlikning muhim asoslari hisoblanadi.
XULOSA Identifikatsiya va autentifikatsiya, kiberxavfsizlikning muhim tushunchalari bo'lib,
tizimlarda va foydalanuvchilar orasidagi ma'lumot almashishda va kirishlarda xavfsizlikni
ta'minlashda ahamiyatga ega.
Identifikatsiya, foydalanuvchini, tizimni yoki xizmatni unikal ravishda tanlash
jarayonidir. Bu, bir foydalanuvchining tizimga kirishda o'zining identifikatorini yoki
usernameni ko'rsatish orqali amalga oshiriladi. Identifikatsiya jarayoni tizim tomonidan
identifikator bilan bog'liq ma'lumotlar bazasida qidiruvni bajaradi va foydalanuvchining
kimligini aniqlayadi. Bu usul yordamida foydalanuvchilar bir-biridan ajralib turadigan
ma'lumotlarga kirish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Autentifikatsiya esa foydalanuvchi tomonidan bildirilgan ma'lumotlarni tekshirish va
tasdiqlash jarayonidir. Ushbu jarayonda foydalanuvchi o'zining identifikatorini kiritadi va
uni tasdiqlash uchun autentifikatsiya usullaridan foydalaniladi, masalan, parol, biometrik
ma'lumotlar yoki elektronik sertifikatlar. Autentifikatsiya jarayoni foydalanuvchining
kimligini tasdiqlash va tasdiqlangan foydalanuvchining tizimga kirishga ruhsat berishni
ta'minlaydi.
Identifikatsiya va autentifikatsiya tizimlarining afzalliklari o'zlariga xos bo'lib,
foydalanuvchilar va tizimlar uchun quyidagi imkoniyatlarni beradi:
1. Xavfsizlik: Identifikatsiya va autentifikatsiya usullari tizimlardagi ma'lumot
almashishni xavfsiz va ishonchli qilishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu usullar yordamida