İdman təbabəTİ VƏ GİGİyena

Cədvəl № 17. MÜXTƏLİF NÖV FƏALİYYƏT NƏTİCƏSİNDƏ

SƏRF OLUNAN ENERJİNİN MİQDARI

FƏALİYYƏT NÖVÜ	1 kq kütləyə 1dəqiqədə itirilən enerji (kilokalori ilə)
1	2
Gimnastika hərəkəti Sərbəst hərəkətlər Alətlərdə hərəkətlər Boks : Kölgə ilə döyüş İplə tullanma Kisəyə zərbələr vurma Döyüş zamanı Güləş Avarçəkmə Velosiped sürmə Stolüstü tennis Qılınc oynatma At sürmə Üzgüçülük Güllə atma Turizm Qaçış: 8 km/saat 15 km/saat Yeriş: 6 km/saat 8 km/saat Yuxu Şəxsi gigiyena Soyunub geyinmə Ümumi fiziki hərəkətlər Yemək hazırlama Qab yuma Geyimlərin təmizlənməsi Piyada yol getmə Nəqliyyatda getmə Dərs keçmə Paltar yuma Oxu və yazı Çimmək İstirahət: Ayaqüstə Oturaq Uzanmış vəziyyətdə (yuxusuz) Kompüterdə çap etmə Zehni əmək Nəqliyyatda oturaq vəziyyətdə hərəkət Ağac doğrama Yer qazma İşlər: Bənna Dərzi Çəkməçi Traktor və kombayn sürmə Dülgər və dəmirçi Oturmuş vəziyyətdə qida qəbulu Yatağın yığışdırılması	0,238 0,0845 0,1280 0,1733 0,1033 0,1125 0,1733 0,1866 0,1100 0,1285 0,0770 0,1333 0,0766 0,1700 0,0891 0,071 0,1548 0,1875 0,0714 0,1548 0,0155 0,0329 0,0128 0,0648 0,024 0,034 0,049 0,006 0,0267 0,03 0,051 0,025 0,057 0,0264 0,0229 0,0183 0,0333 0,0250 0,0267 0,114 0,115 0,0952 0,0321 0,0424 0,039 0,0571 0,0236 0,0329

19.1. QİDANIN KEYFİYYƏTCƏ TƏRKİBİNİN

GİGİYENİK SƏCİYYƏLƏNMƏSİ
Tam keyfiyyətli qida maddələrinin tərkibində kifayət qədər zülallar, yağlar, karbohidratlar, vitaminlər, mineral maddələr və su olmalıdır. Əsas məsələ ondadır ki, bu maddələr miqdarından əlavə, orqanizm üçün lazımi olan nisbətdə olmalıdır. Kalorinin kifayət qədər olmasına baxmayaraq, həmin maddələrin birinin çox, digərinin az olması orqanizmin sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilir.

19.2. ZÜLALLAR

Zülallar qidanın orqanizmə lazım olan ən mühüm tərkib hissəsidir. Normal sidik və öddən başqa zülallar bütün toxumaların, hüceyrələrin, mayelərin tərkibinə daxildir. Zülallar yeni toxumaların qurulmasında, dəyişən toxumaların bərpa olunmasında, hormonların, fermentlərin sintez olunmasında iştirak edən əsas struktur elementidir. İnsan orqanizmində zülal ehtiyat halında toplanmadığına görə ona olan təlabat yalnız gündəlik qəbul edilən heyvan və bitki mənşəli qidalarla ödənilir.

Orqanizmdə zülalların çatışmaması qaraciyərin funksiyasına mənfi təsir göstərir, qan yaranmasını və endokrin vəzilərin funksiyasını pozur, boy artımına və cinsi inkişafa mənfi təsir edir, fermentlərin, antitellərin, fizioloji aktiv maddələrin sintezini pozur, sinir sisteminin normal fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir.

Zülalların tərkibi amin turşularından ibarətdir. Elmə 80-nə qədər amin turşusu məlumdur. Qidalanmada 22-25 amin turşusu böyük əhəmiyyət kəsb edir. Amin turşularının iki növü var: