2.4.2. Böyük mə
kt
əb yaşı dövründə
idrak prosesl
ə
rinin v
ə
qabiliyy
ə
tl
ə
rin
psixodiaqnostikası
1.
Xüsusi qabiliyyə
tl
ərin diaqnostikası
Linqvistik v
ə
riyazi t
ə
f
əkkürün inkişaf sə
viyy
əsini yoxlamaq üçün test
(
Ayzenk testinin modifikasiyası)
Ayzenk testi bütövlü
kd
ə
8 subtestd
ə
n, y
ə
ni testl
ə
r qrupundan ibar
ə
tdir.
Onlardan
beşi
insanın
ümumi
intellektual
inkişaf
sə
viy
ə
sinin
qiym
ə
tl
ə
ndirilm
əsi (ümumi qabiliyyə
tl
ər), üçü isə
xüsusi qabiliyyə
tl
ə
rin-
linqvistik v
ə
riyazi qabiliyy
ə
tl
ə
rin qiym
ə
tl
ə
ndirilm
əsi üçün nə
z
ə
rd
ə
tutulmuşdur
ki, bunlar da mühə
ndis
ə
m
ə
yi, b
ə
dii t
ə
sviri f
ə
aliyy
ə
t v
ə
dig
ə
r f
ə
aliyy
ət növlə
rini
ə
hat
ə
edir. H
ə
r bir subtest
ə
t
ə
dric
ən mürə
kk
ə
bl
əşə
n m
ə
s
ə
l
ə
l
ər seriyası
daxildir ki, bu testin yerin
ə
yetirilm
ə
sin
ə
bütövlükdə
30 d
ə
qiq
ə
vaxt ayrılır.
Bel
ə
likl
ə
, 8 subtestin yerin
ə
yetirilm
əsi üçün 4 saat lazım gə
lir.
Ayzenk testi il
ə
tanışlıq mə
qs
ə
dil
ə
iki subtest nümunə
sini t
ə
qdim edirik.
Onlardan biri linqvistik, dig
ə
ri is
ə
riyazi qabiliyy
ə
tl
ə
ri qiym
ə
tl
ə
ndirm
ək imkanı
verir.
198
T
ə
l i m a t
Qeyd olunduğu kimi, hə
r bir subtestin yerin
ə
yetirilm
əsi üçün 30 də
qiq
ə
a
yrılır. Bu vaxt vaxt ə
rzind
ə
mümükün qə
d
ər çox mə
s
ə
l
ə
h
ə
ll etm
ək lazımdır.
Müvafiq qabiliyyə
tl
ərin inkişaf sə
viyy
ə
sinin qiym
ə
tl
ə
ndirilm
əsi ayrılmış va
xt
daxilind
ə
düzgün həll edilmiş mə
s
ə
l
ə
l
ə
r
ə
uyğun hesablanır. Nə
tic
ə
normativ
göstə
risil
ə
rl
ə
müqayisə
olunur.
Ə
g
ə
r siz m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
rd
ə
n h
ər hansı birini hə
ll ed
ə
bilmirsinizs
ə
, onu
buraxıb, başqasının hə
llin
ə
keçə
bil
ərsiniz. Ayrılmış vaxt ə
rzind
ə
yalnız
düzgün həll edilmiş mə
s
ə
l
ə
l
ərin ümumi sayına qiymə
t verilir.
H
ə
r bir subtestd
ə
ki m
ə
s
ə
l
ə
l
ərin sayı elədir ki, ayrılmış 30 də
qiq
ə
ə
rzind
ə
onların hamısını hə
ll etm
ə
k olar. Siz onlardan n
ə
q
ə
d
ər çox hə
ll ets
ə
niz, daha
yaxşıdır, deməli, ümumi qiymət yüksə
k olacaq.
Sözlü subtest
1. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
4 h
ərfli söz qoyun ki, mötə
riz
ə
xaricind
ə
ki h
ə
r iki
sözə
aid olsun.
yanar(….) döyüntüsü
2.. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
3 h
ərfli söz qoyun ki, birinci sözün sonu ikinci
sözün başlanğıcı olsun.
qo(
…)kot
3. Anaqrammanı hə
ll edin v
ə
m
ə
naca k
ənar sözü ayırın:
KOXYEK
SNĠNET
XATLI
LUFOBT
4. Sadalanan bütün sözlər üçün ümumi şəkilçini tapın:
KƏ
DƏ
MƏ
(…)
ÇƏ
ƏVƏ
BĠR
199
5. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, mötə
riz
ə
xaricind
əki sözün mənasını
versin:
qızıl(…..) ovu
6. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, birinci sözün sonu ikinci sözün
başlanğıcı olsun:
bal (...) bel
7. Anaqrammanı hə
ll edin v
ə
artıq sözü tə
crid edin:
NBƏEYZ
ĠMƏHAL
LƏNAĠ
NAHAZġ
8. Aşağıdakı 3 söz üçün ümumi başlanğıc olan sözü tapın:
altı
(….) qabı
üstə
9. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
h
ə
rfl
ər yazın ki, birincinin sonu, ikinc
inin
ə
vv
ə
li
olsun:
x
əl (…) ə
n
10. Anaqrammadakı kənar sözü xaric edin.
ORTÇ
AĠDRO
FAQRELTE
ANÜDGL
11. Aşağıdakı 3 söz üçün ümumı başlanğıc tapın:
bulaq
(…)
t
ə
p
ə
d
ə
l
ə
n
200
12. Aşağıdakı 3 söz üçün ümumi olan başlanğıc tapın:
gül
(. . .)
ə
v
ə
z
t
ə
miz
13. El
ə
söz tapın ki, birincinin sonu ikincinin ə
vv
ə
li yerind
ə
işlə
nsin:
ş
ah(. . .)ka
14. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, birinci sonu ikincinin başlanğıcı
olsun:
dahi (. . . . . . . .) ömrü
15. Anaqrammadakı artıq sözü xaric edin:
AOBLY
TORFAK
ĠƏRZTƏ
NOÇSA
YPAĠX
16. Aşağıdakı sözlər üçün imumi şəkilçini tapın:
B
Q
Y
S
(. .)
D
R
ST
K
N
17. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, birinci sözün sonu ikincinin ə
vv
ə
li
olsun:
t
əmiz (. . . .) axını
18. Artıq sözü kənarlaşdırın:
LSTU
ĠZRƏNG
201
Ə
ALL
BNġƏÖVƏ
BNAZQA
19. Sadalanan bütün sözlər üçün ümumi şəkilçini tapın:
ZĠR
ƏM
KƏL
L
T (..)
Ç
ÜR
YEM
DĠR
DĠL
ƏL
BĠL
ĠN
20. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, mötə
riz
ə
k
ənarındakı sözlə
r
ə
d
ə
aid olsun:
ekvator (. . . . .) funksiya
21. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, birincinin sonluğu ikincinin ə
vv
ə
li
yerind
ə
işlə
nsin:
d
ə
f(. . .)
ə
v
ə
z
22. Artıq sözü xaric edin:
XUOND
BYLAO
MSRIASAQ
LƏZƏLZƏ
23. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, mötə
riz
ə
k
ənarındakı sözlə
r
ə
d
ə
aid edilsin q
ızıl
(. . . .) qurĢağı
202
24. Bütün sözlər üçün ümumi olan şəkilçini tapın:
DA
MĠS
EL
(. . .)
U
TU
ġAH
ME
25. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, birincinin sonu ikincinin başlanğıcı
kimi işlə
nsin:
sa(. . .)don
26. Ar
tıq sözü kənarlaşdırın:
ZMATE
RAJPĠ
AQOVL
RTAFƏ
27. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, mötə
riz
ə
xaricind
əki sözlə
r
ə
d
ə
aid
olsun:
Güllü (. . . . .)saray
28. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, birincinin sonu ikincinin başlanğıcı
olsun:
t
ə
r (. . . .) lik
29. Artıq sözü kənarlaşdırın:
SLOO
OKOTĠ
OOTRONQ
REBLAQD
30. Aşağıdakı bütün sözlər üçün imumi şəkilçini tapın:
203
SƏ
ÇƏ
XA
FƏ
Ə
(. . .)
GƏ
Ġ
YE
BĠ
31. Aşağıdakı bütün sözlər üçün ümumi şəkilçini tapın:
SA
ZA
A
YA
EL
(. . .)
LĠ
GÜ
LƏ
32. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, mötə
riz
ə
xaricind
əki sözlə
r
ə
d
ə
aid
olsun:
Qara (. . . . .)külə
yi
33. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, birinci sözün sonu ikincinin
başlanğıcı olsun:
iy(. .) r
ə
34. K
ənar sözü xaric edin:
FELĠND
RAQAĞ
RUATC
204
DAĞƏNƏCLA
35. Aşağıdakı bütün sözlər üçün ümumi şəkilçi tapın:
B
KR
D
N
K
L
(. .)
M
UR
X
Z
ġ
36. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, birincinin sonu ikincinin başlanğıcı
olsun:
bağ(. . .)ka
37. K
ənar sözü xaric edin:
NYENYEġT
FUĠZÜL
MANĠZĠ
QAĠFV
TĠƏXA
38. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, mötə
riz
ə
xaricind
əki sözlə
r
ə
d
ə
aid
olsun:
Ġgid (. . . . . ) andı
39. Aşağıdakı bütün sözlər üçün ümumi şəkilçi tapın:
AÇ
ġĠK
T
BAH
AN
(. .)
DĠV
HAM
XUM
205
40. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, mötə
riz
ə
xaricind
əki sözlə
r
ə
d
ə
aid
olsun:
Xam (. . . .) fondu
41. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, birincinin sonu ikincinin başlanğıcı
olsun:
gül(. . .)lik
42. K
ənar sözü tə
crid edin:
LĠORZTEVE
ƏPƏKƏKN
ÇÜMRƏKHÖ
AQNACĞADA
43. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz qoyun ki, mötə
riz
ə
xaricind
ə
ki
sözlə
r
ə
d
ə
aid
olsun:
Z
ə
rif (. . . . .) r
əssamı
44. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, birincinin sonu ikincinin ə
vv
ə
li
yerind
ə
işlə
nsin.
Çə
(. . .) g
ə
n
ə
45. Aşağıdakı bütün sözlər ücün ümumi şəkilçi tapın.
S
TUR
YAM
(. .)
XƏR
AĞ
B
UM
46. K
ənar sözü tə
crid edin.
TARQA
RHAMAġ
ZRÇƏG
NDANAKOA
47. Aşağıdakı bütün sözlər üçün ümumi şəkilçini tapın:
206
YA
E
O
TA
(. . .)
QU
P
Ġ
48. Nöqtə
l
ə
rin yerin
ə
el
ə
söz yazın ki, birincinin sonu ikincinin ə
vv
ə
li olsun.
iq(. . .)ta
49. Aşağıdakı bütün sözlər üçün ümumi şəkilçi tapın:
KƏ
Ə
DƏL
ÇƏL
(. . .)
MƏ
KÜ
BĠ
50. K
ənar sözü tə
crid edin:
KPĠRAKS
HAYNER
RAFƏNƏZ
PIRAZY
YÜġÜD
Ədə
di subtest
1. Ədədi sıranı davam etdirin:
18 20 24 32 ?
2.Çatışmayan ə
d
ədi yazın:
3. Ədədi sıranı davam etdirin:
212 179 146 113 ?
4 ?
6 18
9 13
207
4.Çatışmayan ə
d
ə
di yaz
ın :
5.Ədədi sıranı davam etdirin:
6 8 10 11 14 14 ?
6. Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
17 (112)
39
28 ( ) 49
7. Buraxılmış rə
q
ə
mi yerin
ə
qoyun:
3 9 3
5 7 1
7 1 ?
8. Ədə
d
i sırasını davam etdirin:
7 13 24 45 ?
9. Buraxılmış ə
d
ədi tapın:
34 (333)
567
345 ( )
678
10. Buraxılmış ə
d
ədi tapın:
4
5
7
11 19 ?
2
3
5
6
3
3
3
2
?
7
208
11. Çatışmayan rə
q
ə
mi yerin
ə
qoyun:
12.
Ədədi sıranı
davam etdirin:
6
7
9
13 21 ?
13.
Buraxılmış kiçik ə
d
ədi tapın:
4
8
6
6
2
4
8
6
?
14.
Ədədi sıranı davam etdirin:
68 48 40 36 34 ?
15.
Çatışmayan ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
16. Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
718 (28) 582
474 ( ) 226
17. Ədədi sıranı davam etdirin:
15 13 12 11 9 9 ?
18. Buraxılmış ə
d
ədi tapın:
9
4 1
6 6 2
2
6
5
4
1
8
?
9
8
1
2
7
5
4
6
?
8
2
5
3
4
209
1 9 ?
19.
Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun :
11 12 14 ? 26 42
20. B
uraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun :
8 5 2
4 2 0
9 6 ?
21.
Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun :
22. Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun :
341 (250)
466
282 ( )
398
23. Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
24.Buraxılmış ə
d
ədi tapın :
12 (336) 14
15 ( ) 16
25. Buraxılmış ə
d
ədi tapın :
4
7 6
8 4 8
6 5 ?
26. Ədədi sıranı davam etdirin :
7
14
10
12
14
9
?
27. Çatışmayan ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
?
5
7
10
9
14
1
?
13
7
3
210
4 ?
8 5 2 1 11 6 3 5
28. Buraxılmış ə
d
ədi tapın:
17 (102)
12
14 ( )
11
29. Ədədi sıranı davam etdirin:
172 84
40
18
?
30. Ədədi sıranı davam etdirin:
1 5 13 29 ?
31. Çatışmayan ə
d
ədi yazın:
32. Ç
at
ış
mayan
ə
d
ə
di tap
ı
n:
33. Ə
d
ə
di s
ı
ran
ı
davam etdirin:
0
3
8
15
?
34. Burax
ı
lm
ış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
1
3
2
?
3
7
35. Burax
ı
lm
ış ə
d
ə
di tap
ı
n:
447
(366)
264
262
( )
521
5
5
2
3
4
7
9
?
22
10
4
?
211
36.Ç
at
ış
mayan
ə
d
ə
di yaz
ı
n:
37. Ədədi sıranı davam etdirin:
4
7
9
11
14
15
19
?
38. Çatışmayan ə
d
ədi tapın:
39. Buraxılmış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
3
7
16
6
13
28
9
19
?
40. Çatışmayan ə
d
ədi tapın:
41. Burax
ı
lm
ış ə
d
ə
di yerin
ə
qoyun:
2
4
5
8
9
3
14
19
9
13
?
?
Dostları ilə paylaş: |