Ijtimoiy-iqtisodiy fakultet iqtisodiyot va servis kafedrasi mijozlarga xizmat ko

Muzey turizmi turizmning xilma-xilligi bo’lib, o’ziga xos xususiyati 
muzeylar va ularga yondashgan hududlardan turistik potensial sifatida foydalanish. 
Muzeylar va turizmning hamkorligi tarixiy madaniyat va tabiat hududlari tizimi 
shakllanishiga asoslangan. 

---

42 
Hozirgi vaqtda O’zbekistonda 110 muzey bor. Ularning 28tasi (shu jumladan 
yirik muzeylarning filiallari ham) vazirlik ixtiyorida. Turli kolleksiyaga ega bo’lgan
muzeylarning mavjudligi O’zbekistonning ijtimoiy va madaniy rivojlanishini 
xususiyatlarini aks etdiradi. Muzeylar madaniy, tarixiy, badiiy me‟rosimiz, xalqlar
dini va e‟tiqoti, ularning an‟analari bilan tanishtirib, yoshlarimizni 
vatanparvarlikka va buyuk ajdodlarimiz bilan faxrlanishga o’rgatadi. Respublika
muzeylarining ichida 3 ta muzey-qo’riqxona: Samarqand, Buxoro, Xiva («Ichan-
Kala»); 3ta yirik badiiy muzeylari: O’zbekiston Davlat san‟at muzeyi (Toshkent 
shahari); Davlat xalq-amaliy san‟ti muzeyi, Nukus shaharidagi Saviskiy nomidagi 
Davlat san‟at muzeyi mavjud. 
O’zbekistonda yagona bo’lgan (Toshkent sh.) Tabiat muzeyi 120 yildan beri 
mavjuddir. Muzey jamgarmasida 1.5 mln. ekponatlar bor. Qadimiy muzeylardan 
biri- O’zbekiston xalqlarining tarixi muzeyi respublika tarixini o’rganish bo’yicha 
ilmiy tekshiruvlar olib boryapti. A.Navoiy nomidagi Davlat adabiyot muzeyi juda 
katta kitob va qo’lyozma jamgarmasiga ega. O’zbekiston tibbiyot muzeyi 
(Toshkent) tibbiyot bilimlari tashviqoti, ekologiya muammolari, sanitariya va 
gigiyena tarixi bilan tanishtiradi. Abu Ali ibn Sinoga bagishlangan zali bor. 
Toshkentda Olimpiya shon-sharafi muzeyi, Urush va mehnat sharafi muzeyi, 
kino san‟ati muzeyi tashkil qilingan; badiiy ko’rgazma direksiyasi, RTVS 
«O’zeksposentr», U.Tansikbayev, Tamara xonum, A.Qahhor, G‟afur G‟ulom 
muzeylari ishlaydi. Har bir viloyatda o’lka muzeylari mavjud. Angren, Sirdaryo, 
Urganchda badiiy galereyalar ochilgan. 
Andijon, Namangan va boshqa bir qator shaharlarning o’lkashunoslik 
muzeylarida hozirgacha eskirgan ekspozitsiyalar mavjud. Bundan tashqari, Qarshi, 
Urganch, Buxoro singari qadimiy tarixga ega shaharlar qanchalik ulug‟vor 
bo’lsada, ularda hozirgacha o’zlarining o’lkashunoslik muzeylari yo’qligi 
ta‟kidlandi. 
O’zbekiston madaniyati vazirligi xalqaro «Oltin meros» xayriya fondi, Badiiy 
akademiyasi bilan birgalikda muzeylarning kelajak faoliyatini yaxshilash dasturini 

---

43 
yaratdi. Respublikaning madaniy hayotidagi yutuqlarini tashviqot qilish maqsadida 
«Moziydan sado» jurnali yaratildi. Xorij tajribasidan ma‟lumki muzeylardan turizm 
faoliyatida keng foydalaniladi. Shu sababdan mavjud muzeylarimizni keng targ‟ibot
qilish orqali turizm maqsadida foydalanish hozirgi kunning dolzarb masalasidir.
Jahon tibbiy turizmini rivojlantirishga omil bag‟ishlash maqsadida Turkiya tibbiy
turizm uyushmasi, Turkiya sog‟liqni saqlash vazirligi hamda Madaniyat va
turizm vazirligining qo’llab–quvvatlashida Tibbiy turizm bo’yicha to’rtinchi 
xalqaro kongressni tashkil etdi. 
Kongerss ishida dunyoning 25dan ortiq mamlakatidan kelgan mutaxassislar 
butun dunyoda va alohida turli mintaqalarda tibbiy va davolash–sog‟lomlashtirish 
turizmini rivojlantirish tamoyillarini muhokama qildilar. 
“O’zbekturizm” MK va Sog‟liqni saqlash vazirligi vakillaridan iborat bo’lgan 
O’zbekiston delegatsiyasi tadbir doirasida respublikaning turistik salohiyati va 
sog‟liqni saqlash tizimining rivojlaninshi to’g‟risida axborot taqdim etdi. Bundan 
tashqari, Turkiya tarafi vakillari bilan tibbiy turlarni amalga oshirish borasida 
muntazam tajriba almashish to’g‟risida muzokaralar olib borildi. 
Kongress ishi davomida ta‟kidlandiki, yildan–yilga tibbiy turizm dunyoning turli 
mamlakatlaridan o’n minglab kishilarni jalb etmoqda, bunga turli kasalliklarni 
davolashda yuqori malakali yordam ko’rsatishga tayyor xalqaro tibbiy 
markazlarning ochiqligi prinsipli imkon yaratyapti. Tibbiy turizmning mashhur 
bo’layotganiga boshqa mamlakatda bir vaqtning o’zida davolanish, dam olish va 
uning o’ziga xos madaniy jihatlari bilan tanishish imkoniyati ham omil 
bag‟ishlayapti. 
Shuni aytish lozimki, O’zbekiston davolash–sog‟lomlashtirish turizmini 
rivojlantirish uchun noyob tabiiy resurslarga ega. Mamlakatda tabiatni muhofaza 
qilish to’g‟risidagi qonun hujjatlari e‟tirof etgan bir qator rekreatsiya zonalari 
(Chimiyon–Chorvoq, So’qoq, Oqsoqota–Parkent, Pargos–Oq tosh va boshqa 
zonalar) yer osti suv resurslari, shu jumladan turli kimyoviy tarkibli 60dan ortiq 
ma‟danli suv manbalari, shuningdek shifobaxsh xususiyatlarga ega bo’lgan 
musaffo tog‟ havosi mavjud hududlar oz emas. 

---

44 
O’zbekiston Respublikasi hududida turizmning maxsus turlarni rivojlantirish, 
ularni kengroq targ‟ib etish butunjahon turizm olamida yurtimizning omad sari 
tashlangan samarali qadami bo’lgan bo’lar edi. Turizmdagi maxsus turlar hozircha 
turizm 
turlari 
emas. 
Maxsus 
turlarning 
ayrim 
turlarini 
hozirdanoq 
ommaviylashtirishning katta imkoniyatlari bor. Masalan, tobora unutilib borayotgan 
dorbozlik o’yinlarini qaytadan tiklash, doimiy dorbozlik maskanlarini belgilash 
lozim. Bunday holatda turistlarni bu o’yinlarga taklif qilish vaqtlari aniq bo’ladi. 
Xuddi shuningdek, ko’pkari-uloq 2-3 oy davom etadigan, turistlarning katta 
oqimlarini o’ziga jalb qiladigan g’oyat qiziqarli turistik obyekt. Bu turni 
ommaviylashtirish uchun eng muhim muammo turistlarni kutib olish, xizmatlarni 
tashkil qilish, joylashtirish, dam olish, ovqatlantirish va tunashi sharoitlarini tashkil 
qilish ishlarining haligacha boshlanmaganligidir.