«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

Menejmentdagi ikkinchi inqilobning
mohiyati shundan iboratki, u oliy 
boshqaruv hulqini vujudga keltirdi, inson munosabatlarini tashkil etish va nazorat
qilish rasmiy tizimlari paydo bo’ldi. 
Xammurapi o’limidan ming yil o’tgach, Vavilon o’zining menejment
amaliyotining rivojlanish markazi ekanligini yana esga soladi. Xukmdor 
Navuxodonosor II (er. av. 603-562) tekstil mahsulotlar va don omborlarida ishlab
chiqarish nazorati tizimining muallifi bo’ldi. U omborlarga har hafta keladigan 
mato va don sifatini aniqlash uchun ranglardan foydalandi. 
Navuxodonosor II ning yutuqlari 
uchinchi boshqaruv inqilobini
xarakterlaydi. Agar birinchisi, diniy-tijorat, ikkinchisi oliy-ma’muriy bo’lgan 
bo’lsa, uchinchi ishlab chiqarish-qurilish bo’ldi. 
Ko’p sonli boshqaruv yangilanishlarini Qadimgi Rimda, ayniqsa Diokletian 
(243-316y) hududiy boshqaruv tizimida, shuningdek, O’rta asrlarda Rim katolik 
cherkovini tuzilishida ko’rish mumkin. Uni hozirda ham
 
g’arb dunyosining eng 
mutlaq shakllangan tashkiloti deb hisoblashadi. Uning hissasi, menejmentning 

---

377 
personalni boshqarish, hokimiyat va avtoritet tizimi, funktsiyalarning 
maxsuslashuvi kabi sohalarida juda kattadir. 
Navuxodonosor II 
To’rtinchi boshqaruv inqilobi
, XVII-XVIII asrlardagi sanoat inqilobi 
davriga deyarli mos keladi. U Yevropa kapitalizmi rivojlanishini rag’batlantiradi 
va ijtimoiy boshqaruvning nazariya va amaliyotiga menejmentdagi avvalgi 
inqiloblardan ko’ra kuchliroq ta’sir eta oladi. 
Sanoat fabrika tizimi chegaralaridan o’sib ketayotganda zamonaviy 
aktsiyadorlik kapitali tizimi shakllanayotgan edi. Kapital egalari iqtisodiy faoliyat 
sifatidagi biznes mashg’ulotidan tobora uzoqlashib borar edilar, natijada yagona 
boshqaruvchi-xo’jayin o’rniga bir necha yollanma menejerlar paydo bo’ldi. 
Mulkning yangi tizimi sanoat rivojlanishini tezlashtirdi va boshqaruvni ishlab 
chiqarish va kapitaldan ajralishi boshqaruvning alohida usuliga olib keldi. 
Keyinchalik esa ma’muriyat va menejmentni mustaqil ijtimoiy-iqtisodiy kuchga 
aylanishini to’xtatib qo’ydi.
Kapitalistlar sinfidan ajralgan mutaxassis menejerlar sinfi paydo bo’lishi 
bilan, jamiyatda yangi radikal to’ntarish haqida imkoniyat tug’ildi. Buni beshinchi