Ikkinchi darajali bo`laklar

Izohlovchi-izohlanmish munosabati sifatlovchi- sifatlanmish munosabatiga o‘xshaydi, lekin ular qanday so‘zlar bilan ifodalanishi bilan farq qiladi. Sifatlovchi- sifatlanmish munosabatida sifatlovchi, asosan, sifat va sifatlashgan so‘zlardan ifodalanadi. Sifat+ot ko‘rinishida bo‘ladi. Solishtiring: qizil gul (sifatlovchi-sifatlanmish); professor G‘ozi Olim Yunusov (izohlovchi-izohlanmish).

Izohlovchi taxallus va o‘xshatish ma’nolarini bildirganda, izohlovchi bilan izohlanmish o‘rtasiga tire qo‘yiladi. Masalan, Erk kuychisi — Abdulhamid Cho‘lpon she’rlarini sevib o‘qiyman.
Hayotning poyonsiz ummoni ichra
Bor shunday g‘ariblar — temirlar hissiz. (A. Oripov)
Gap bo`lagi tartibi.

Gap bo`lagi tartibi ikki xil:

1. 
   Odatdagi tartib. Bunda quyidagi holat kuzatiladi: 1) ega (o`z aniqlovchisi bilan) oldin, kesim gapning oxirida keladi: Yosh havaskorlar to`plandi; 2) payt holi egadan oldin keladi: Bugun yosh havaskorlar to`plandi; 3) to`ldiruvchi o`z aniqlovchisi bilan egadan keyin keladi: Bugun yosh havaskorlar dehqonlarga katta tomosha ko`rsatdi; 4) vaziyat holi kesimdan oldin keladi: Daryo uzoqdan tovlanib ko`rinardi.
   
2. 
   O`zgargan tartib (bu i n v e r s i y a ham deyiladi)da quyidagi holat kuzatiladi: 1) ega kesimdan keyin keladi: Yashasin mustaqillik! 2) to`ldiruvchi kesimdan keyin keladi: To`xtat suvni! 3) vaziyat holi fe’l-kesimdan keyin keladi: Shamol esadi g`ir-g`ir.
   

Gap bo`lagi tartibi o`zgarishi quyidagi hollarda kuzatiladi:

1. 
   badiiy nutqda, ko`pincha, she’riyatda; Senga bo`ldim azaliy oshiq. Bunga berar o`lim xotima;
   
2. 
   hayajon kuchli bo`lganda: Oling qo`lingizni!
   
3. 
   shior va chaqiriqda: Yashasin mustaqillik!
   
4. 
   mantiqiy urg`u talabi bilan: Bordik biz. Ayting o`zingiz.