“Ilm fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida” mavzusidagi 9
“Ilm-fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida” mavzusidagi 9-sonli respublika ilmiy konferensiyasi 133
ishlab chiqarish va texnikada amaliy qo‘llanishini o‘quv ko‘rgazmali qo‘llanmalardan
keng foydalanib tushuntiriladi.
O‘qituvchi quyish yoki mexanik ishlov berish usulida tayyorlangan silliq shaklli
detallarni o‘quvchilarga ko‘rsatib, sirtlar orasidagi ravon o‘tish qanday amalga
oshirilishini, buni chizmada qanday qilib grafik tasvirlash kerakligini tushuntiradi.
Prokladka, flanets, shayba, disk kabi sirtida aylana bo‘ylab teshik va o‘yiqlar bir tekis
joylashgan detallar chizmasini bajarishda oldin o‘qituvchi o‘quvchilarga shunga
o‘xshash detal yoki uning modelini ko‘rsatishi kerak. Sinf doskasida o‘quvchilarga
tutashmalar bajarish usullari amaliy chizib ko‘rsatiladi.
Hozirgi zamon mashina va jihozlar ishlab chiqarish texnologiyalarini
chizmalarni o‘qishni bilmasdan turib egallab bo‘lmaydi. Chunki har bir
mutaxassis va yuqori malakali ishchi texnika yordamida turli buyumlar va
ularning detallarini yasash hamda nazorat qilishda ishtirok etadi.
Barcha muhandislar o‘z g‘oyalari va fikrlarini ifodalashda faqat
chizmalardan
foydalanishadi.
Shu
boisdan
bunday
chizmalar
hujjat
hisoblanadi va jahonda ishlab chiqariladigan barcha sanoat mahsulotlari
hamda uy-ro‘zg‘or buyumlari faqat chizmalar asosida tayyorlanadi.
Narsaning aniq shakli va o‘lchamlarini to‘liq ifodalaydigan va buyumni
nazorat qila oladigan tekislikdagi tasvir
chizma deyiladi. Chizma esa
texnikaning tilidir.
Adabiyotlar: 1.
Mirziyoyev Sh.M. Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom
ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. T. O‘zbekiston. 2017. 592 b.
2.
M.Aminov, H.Boboyev va b. O‘zbekiston milliy ensklopediyasi. T.:
“O‘zbekiston milliy ensklopediyasi” davlat milliy nashriyoti 2000. -736 b.
3.
J. Yodgorov va boshqalar. Geometrik va proeksion chizmachilik. T.
“Yangi asr avlodi” 2008 yil. 143 b.
4.
Rahmonov Chizmachilik 8-sinf o‘quv darsligi. “O‘qituvchi” nashriyot
matbaa ijodiy uyi. Toshkent – 2010 yil.
5.
E.I.Ro‘ziyev,
A.I.Ashirboyev
Muhandislik
grafikasini
o‘qitish
metodikasi T. “Yangi asr avlodi” - 2010 yil. 246 b.
