Ilm-fan va ta’lim

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.
S.X.Jalilova va b.”Kasb psixologiyasi” oʻ.q. Toshkent 2010 
2.
Gangus, V.G. "Xushmuomalalik ABC" - M.: ROSMEN, - 1996 yil 
3.
Романчук О.И. Синдром дефицита внимания и гиперактивности у 
детей / Пер. с украинского. — М.: Генезис, 2010 

---

“Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali
2181-4325 
| 
https://ilmfanvatalim.uz/
 
| 
№ 6
~ 175 ~ 
PSIXOLOGIYA FANINI O’QITISHDA DIDAKTIK YO’NALISHLAR 
DIDAKTIK YO’NALISHDA TA’LIM TEXNALOGIYASINI QO’LLASH 
 
Nurımbetova Jazira Djalilxan qizi 
Osiyo Xalqaro Universiteti Pedagogika va psixologiya” mutaxassisligi bo’yicha
M2-PP-22 guruh magistranti 
 
Annotatsiya:
Maqolada Didaktik o’yinlar texnologiyalari o’quvchi-talaba 
faoliyatini faollashtirish va jadallashtirishga asoslangan. Ular o’quvchi-talaba 
shaxsidagi ijodiy imkoniyatlarni ro’yobga chiqaradi va rivojlantirishning amaoiy 
echimlarini aniqlash va amalga oshirishda kata ahamiyatga ega. 
Kalit so’zlar:
Mantiqiy fikrlash , kuzatish, solishtirish, xulosa chiqarish, mustaqil 
qaror qabul qilish. 
KIRISH 
Ta’lim-tarbiya jarayonida asosan o’quvchi-talabalarda ta’lim olish motivlarini, 
ularning turli yo’nalishdagi qobiliyat va qiziqishlarini oshiradigan, biror kasbga 
moyilliklarini ko’rsatadigan didaktik o’yinlardan foydalaniladi. Didaktik o’yinlar 
nazariy, amaliy, jismoniy, roli, ishchanlik va boshqa yo’nalishlar bo’yicha turlarga 
ajratiladi. Hozirda kompyuter vositasidagi didaktik o’yinlar alohida ahamiyatga ega. 
Didaktik o’yinlar o’quvchi-talabalarda tahlil qilish, mantiqiy fikrlash, tadqiq qilish, 
hisoblash, o’lchash, yasash, sanash, kuzatish, solishtirish, xulosa chiqarish, mustaqil 
qaror qabul qilish, guruh yoki jamoa tarkibida ishlash, axloq-odob o’rgvtish, nutq 
o’stirish, til o’rgatish, yangi bilimlar o’rgatish va boshqa faoliyat turlarini rivoj-
lantirishga yo’naltirilgan o’yinlarga ajratiladi. Didaktik o’yinlardan alohida 
foydalanish orqali boshqa usullar yordamida erishish qiyin bo’lgan ta’lim-tarbiyaviy 
maqsadlarni amalga oshirish ko’zda tutiladi. Turli o’quv fanlariga oid didaktik o’yinlar 
mavjud bo’lib, ular shu fanlarni sifatli o’rgatish maqsadlariga xizmat qiladi. 
USULLAR 
Didaktik o’yinlardan alohida foydalanish orqali boshqa usullar yordamida 
erishish qiyin bo’lgan ta’lim-tarbiyaviy maqsadlarni amalga oshirish ko’zda tutiladi. 
“Baliq ovi” o’yini- O’quvchilarning har biri kichik varaqchalarga o’zlariga 
qiziqarli bo’lgan bittadan savol ѐzadilar. Uni buklab skrepka bilan 44 mahkamlaydilar, 
o’qituvchi uni maxsus qutiga yig’ib oladi hamda savollarni aralashtirib yuboradi. 
O’quvchilar magnit-qarmoq bilan bittadan savolni tortib, unga javob beradilar. 
Qarmoq -ipga bog’langan magnit bo’lib, qog’ozga qistirilgan skrepka magnitga 
ѐpishib chiqadi. SHu tariqa guruhning barcha a’zolaridan galmagal o’zlari-ovlagan 
baliq-savollariga javob berish talab etiladi. Savol-javobning bu usuli o’quvchilardagi 

---

“Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali
2181-4325 
| 
https://ilmfanvatalim.uz/
 
| 
№ 6
~ 176 ~ 
qiziqishni oshiradi, tezkorlikga o’rgatadi. Didaktik uyinlarni tashkil etish prinsiplari 
Ishlab chiqarishdagi real vaziyatni modelini ko’chirish va ishlab chiqarish 
dinamikasini xisobga olish. Ishlab chikarish jaraѐni rivojlanish , doimiy o’zgarish 
xarakteriga ega ekanligini yaxshi bilamiz. Ana shu o’zgaruvchanlik va dinamik 
rivojlanish ishbilarmon o’yinlarni tashkil etish jaraѐnida albatta xisobga olinishi talab 
etiladi. Kasbiy faoliyatni mazmunini va shaklini hisobga olish. Oliy ta’limning eng 
asosiy vazifalaridan biri yukori malakali kadrlarni etkazishdir. Biz ana shu vazifani 
bajarish uchun xar bir ixtisoslik buyicha uziga xos bulgan ishbilarmon uyinlarni ishlab 
chikishimiz zarur 
«Sud» darsi - o’quvchi-talabalar bilan dars mavzusiga mos «sud» jarayonini 
tashkil etish orqali yangi mavzuni tushuntirish darsi. 
“Uchta gap” o’yini. O’qituvchi qisqa matnni yoki hikoyani o’qib beradi (quyida 
berilgan). Talabalar tomonidan ushbu matn yo hikoyani diqqat bilan uning mazmunini 
uchta oddiy gap bilan bayon qilishlari kerak. Matn yo hikoyaning mazmunini aniq 
hamda qisqa bayon qilgan talaba g’olib bo’ladi 
«Mu’jizalar maydoni» darsi - o’quvchi-talabalar bilan o’tkaziladigan qiziqarli 
o’yin bo’lib, turli savollarga belgilangan vaqt davomida turli javoblar topish va 
g’oliblarni rag’batlantirish orqali o’quvchi-talabalarda fikrlash, topqirlik, ziyraklik va 
bilimlarini kengaytirib borish sifatlarini shakllantiradi 
Tadqiqot va Natijalar. 
Didaktik o’yinlarni tanlashda ishtirokchilarning yoshi, bilimi va tarbiyalanganlik 
darajasi xisobga olinadi. Xar bir didaktik o’yin mashg’ulotlariga o’ziga xos xavfsizlik 
talablari qo’yiladi. Bu xavfsizlik talablariga to’liq rioya qilinishi xar bir 
tashkilotchining doimiy e’tiborida bo’lishi lozim. Bundan tashqari xar bir didaktik 
o’yin uchun sarflanadigan vaqt miqdorini turli belgilash va unga rioya qilishning o’ziga 
xos asoslarini bilish va darsning maqsadiga muvofiq qo’llash talab qilinadi. Fanni 
o’qitishni tashkil qilishda foydalaniladigan pedagogik usullar, didaktik o’yinli ta’lim 
texnologiyalari va interfaol ta’lim usullari tanlandi va mazmuni ochib 
berildi.Tanlangan mavzular bo’yicha didaktik o’yinli texnologiyalari va interfaol 
ta’lim usullari asosida dars o’tish metodikasi ishlab chiqildi. 
XULOSA 
Mavzularni keng yoritish maqsadida bir qator didaktik o’yinli texnologiyalari va 
innovatsion ta’lim usullar: «Mu’jizalar maydoni» ”, “. Rolli ” va «Sud» darsi, “Baliq 
ovi”,” “Uchta gap” o’yinlari “Kichik guruxlarda ishlash”, “REZYUME” 
texnologiyalaridan foydalanildi.Tanlab olingan mavzular bo’yicha innovatsion ta’lim 
texnologiyalariga tegishli bir qator interfaol usullardan foydalanish natijasida 
“Psixologiya” faning amaliy ahamiyati yanada keng va chuqurroq ochib berildi. 9. 
Ushbu mavzularni o’qitishda didaktik o’yinli texnologiyalari va innovatsion ta’lim 
texnologiyalarining bir qator interfaol usullardan foydalanish ushbu fanning ma’ruza 

---

“Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali
2181-4325 
| 
https://ilmfanvatalim.uz/
 
| 
№ 6
~ 177 ~ 
va amaliy mashg’ulotlarini o’qitishning samaradorligini oshirishga olib keladi. 10. 
Pedagogika. Psixologiya” fanidan talabalar bilim, ko’nikma va malakalarini baholash 
tizimi takomillashtirild 
TAVSIYALAR 
O’qituvchi-pedagog avval talabalarni individual (yakka tartibdagi), so’ngra 
guruhli o’yinlarga tayyorlashi va uni o’tkazishi, o’yin muvaffaqiyatli chiqqandan so’ng 
esa, ularni ommaviy o’yinlarga tayyorlashi lozim. Chunki talabalar didaktik o’yinli 
mashg’ulotlarda faol ishtirok etishlari uchun zaruriy bilim, ko’nikma va malakalarga 
ega bo’lishlari, bundan tashqari, guruh-jamoasi o’rtasida hamkorlik, o’zaro yordam 
vujudga kelishi lozim.