uyım
. arxa sıra. ard. arxa. mütəaqib.
utlatmaq
ka
:
udlatmaq
ka
. uydurmaq. arxasına düşürmək.
utluq
ka
:
udluq
ka
.
uyluq
. sığır kimi heyvanların axırda yattığı yer.
utma
: ötüş
ka
. ütüş. utuş. ütmə. oyunda, yarışda utmaq, aparmaq.
utmaq
ka
:
<>
ötmək
.
1
.
aparmaq. sındırmaq. -
andağ əri kim ötər.
2
.
ozmaq.
osmaq. ötmək. uzmaq
ka
. keçmək. başqasından iləri keçmək. -
onun atı ozdi.
3
.
sınqırmaq. sınrmaq. içəmək.
4
.
oyunda yutmaq.
oyunda ütmək.
5
.
sındırmaq. yenmək.
- andax əri kim utar: kim
yenər, sındırar.
utran
: ozan. uzan. aparan. qalib.
utraĢmaq
: uzraĢmaq. üzrəĢmək.
itiləşmək
. - gəngəşli bilik utraĢur, gəngəşsiz
bilik opraşur.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
924
http://WWW.TURUZ.COM
utru
:
utru
ka
1.
o yana.
- otru utru: bu yan o yan.
2.
yuxarı. dik. dikə.
-
utru dur: qalx. dik dur. - utru durub, yağdı ona, kiş ox, çığılvar,
dedim asığ əməs, sən daxı yalvar.
3.
ütrü. otra. otru. (
<
üz
) üzrü.
üzə. önə. qarşı.
- ilan yarpuzdan qaçar, hara gedsən, yarpuz ütrü
çıxar.
utrulanmaq
ka
:
1.
üzə qalxmaq. udaqlanmaq.
2.
üz üzə gəlmək.
3
.
üzüz üzə,
ut uta gəlmək. qarşılanmaq.
utrunmaq
ka
: otrunmaq. dayatmaq. qarşı qoymaq istəmək.
yönəlmək.
utruĢmaq
ka
:
<
>
ütrüĢmək
.
utsuqmaq
ka
: utulmaq. utuzmaq.
- sınamasa arsıqar, saqınmasa utsıqar:
dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar. -
sınamasa, ər
sınar, sağınmasa utsuqar.
utturmaq: yalfatmaq. yalqatmaq
ka.
yalatmaq. yutturmaq.
utu
:
udu
ka
.
utu
ka
uzu
ka
.
uyu
.
uyım
. (
uymaq. yumulmaq
).
1.
art. arxa. dal.
- sən kimin uyu gedirsin: sən kimin dalısıcan
gedirsən. - mənim uyu gələn yoxdu: dalmdan. - bu çay uyu gedin.
2.
mürid. şayırd
.
peyrov
. - mən sizə uyu.
3.
üyə. üzv.
- bu qujum
uyuları: bu təşgilat üzüvlər.
dalba dal. arxası sıra. mütəaqlp.
arqasında. üzündən. dolayı.
4.
təpə.
- qum uyu: qum təpə.
5
.
uyqu.
6
.
qum yığını.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
925
http://WWW.TURUZ.NET
utuq
:
1.
yutuq. ütük. tamahkar. acgöz.
2.
ötük. ozuq
ka
. uzuq. iti olub
qabaqlayan.
- ozuq
utuqluq
ka
:
uduqluq
ka
. uyuqluq. qafillik.
utulamaq
ka
:
uyulamaq
ka
. uymaq. dalsıcan gedmək.
- ökli olan (ağlı olan) kötü
yolu uyulamaz.
utulmaq: utsuqmaq
ka
. utuzmaq.
- sınamasa arsıqar, saqınmasa utsıqar:
dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar.
utum
: damcı. toncu. donuc. danuc. tançu
ka
. tıqım. tıxım. luqmə. tikə.
dürmək. qalbuz
ka
.
utum
:
udum
. öpüm
ka
. yeyim. içim.
- bir utum çaxır: bir udum çaxır.
utun
:
1.
utanqaç. həyalı.
(# ötün: utanmaz).
1.
dözün. dözümlü. sərin.
səbirli. yumşaq. qotuq. qoyuq. mütəvazi.
- utun birlə vuruş, ötün
birlə dirəşmə: həyalı kişiylə söz çıxsa, yol tapılar, həyasızla
sözləşsən, qavqa yapılar.
utunc
ka
: utanc. utanmalı. uyaladiqan
6
.
- utunc iş.
utun
ka
:
1.
dəğərsiz. alçaq.
2.
güstax.
uturmaq
ka
:
udurmaq
ka
. üzürmək. səçip ayırmaq. adırmaq. ədirmək.
ödürmək. ödürmək. üdürmək.
utuĢ
:
uduĢ
. ötüş
ka
. ütüş. ütmə. utma. oyunda, yarışda utmaq,
aparmaq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
926
http://WWW.TURUZ.COM
utuĢmaq
ka
: mərcləşmək. bağlaşmaq. yarışmaq. qumar oynamaq. -
onunla
utuĢma.
utuĢmaq
ka
: uduşmaq
ka
. udışmaq. uyuşmaq. uyuşmaq. qatılaçmaq.
utuĢmaq
ka
:
uduĢmaq
ka
. udışmaq. uyuşmaq. uyuşmaq. qatılaçmaq.
pıxtalanmaq.
utuz
ka
:
uduz
ka
. uyuş.
utuzlamaq
ka:
uduzlamaq
ka
. uyuzuna dərman, əlac yapmaq.
utuzluq
ka
:
uduzluq
ka
. uyuzlu
utuzmaq: utsuqmaq
ka
. utulmaq.
- sınamasa arsıqar, saqınmasa utsıqar:
dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar.
uva
:
uva
ka.
uva
ka
.
ava ava. həvə həvə.
1
.
çağıran, danışan kişiyə
yanıt üçün "
nə
buyuruyorsun
?" " eşidirəm" "bə'li" deməkdir.
2
.
içinə şəkər ufalanan bir çeşit yemək -
uvmaq
ka
: övmək
ka
. ovmaq. uvmaq. oğalamaq. ovalamaq. ufalamaq.
uvĢalmaq: üşəlmək
ka.
ufalanmaq. uşalmaq.
uvĢatmaq: üşətmək
ka.
ufalatmaq. uşatmaq.
uvĢatmaq
ka
: ufalatmaq. uşalamaq. uşatmaq. üşələmək.
uvulmaq
ka
: ufalanmaq. əzilmək·.
uvunmaq
ka
: kəndi kəndinə ufalamaq.
uvurqarmaq
ka
: utandırmaq.
uvuĢ
ka
: ufalanmış nəsnə.
- uvuĢ etmək
ka:
ufalanmış əkmək.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
927
http://WWW.TURUZ.NET
uvuĢmaq
ka
: ufalaşmaq.
uvutqarmaq
ka
: utandırmaq. usandırmaq.
- uvutqarma məni.
uvutlanmaq
: ufut bolmaq
ka
. utanmaq.
uvutlanmaq
ka
: utandırılmaq. usandırılmaq.
- uvutlandırma məni.
uy
:
uy
ka.
uz
.
1.
uyun
.
uzun. davamı olan.
- yollar uyu:
yollar uzunu, davamı. - uyu yollar: izli yollar, uzun yollar.
1
.
arxa. dal.
dalı.
dalba dal. - yığlab, uyu artadım: ağlayıb dalınca qaldım,
aldırıldım. - nələr uyu: şeylər, mallar dalsıca. - mənə uyu: mənim
dalımca. mənə yan, mənə tərəf. - çığrı uyu təzkinür. -
uyu bardım
öküş ivdim: dalıca geddim, çox tələsdim.
uya
:
uya
ka.
1
.
hısım. qardəş.
- uya qab: həmzad. taydaş.
2
.
quş yuvası.
3
.
uyqa. uyaq. həya. şərm.
uyaq
ka
:
1
.
uya. uyqa. həya. şərm.
1
.
uysal. usal
ka.
uyaladiqan
6
: utunc
ka
. utanc. utanmalı.
- utunc iş.
uyalamaq
ka
: yuva yapmaq.
uyalıĢ
6
: utatnma. turquq
ka
. həyâ. şərm.
uyalmaq
ka
: çəkinmək. utanmaq.
uyan
:
1
.
uyat. ısıq. isik. həyalı.
2
.
uyqa. peyrov. müqəllid.
3
. - uyan
!
:
uylan. tabe' ol.
uyanıqlıq: sağlı
ka
.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
928
http://WWW.TURUZ.COM
uyaslıq
: uyatsılıq
ka
. uyatsqıl. uysal. utanan. utanqaç. həyalı.
uyasuq
: usayuq. uysal. qafil.
uyat
: uyan. ısıq. isik. həyalı.
uyatmaq
ka
: utanmaq. uyadmaq. -
o məndən uyatti.
uyatsılıq
ka
:
uyatsqıl
. uyaslıq. uysal. utanan. utanqaç. həyalı.
uyatsqıl : uyatsılıq
ka
. uyaslıq. uysal. utanan. utanqaç. həyalı.
uyaz
: utananan. həyalı.
uyazımaq
ka
: utanmaq. xəcalət çəkmək. -
ağız yeyir, göz uyazır.
uyazmaq:
oyazmaq
. utanmaq.
- ağız yeyir, göz uyazır: utanır.
uydurmaq: utlatmaq
ka
: udlatmaq
ka
. arxasına düşürmək.
uyxu
: - yuxu davası: uyuq ot.
uyıq ər
: yuxlayan kişi·i.
uyıqlamaq: uyuqlamaq.
uyım
: utım
ka.
udım. arxa sıra. ard. arxa. mütəaqib.
uyınmaq : sönmək. (# odunmaq: odlanmaq).
- uyunub odlanmaq: sönüb
yanmaq.
uyıtqan : çox yatan, uyan. həp uyan. uya yazan.
uyıtma
: pənir.
uykusuz: usuz
ka
. yuxusuz. yuxlu.
uyqa
:
1
.
uya. uyaq. həya. şərm.
2
.
uyan. peyrov. müqəllid.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
929
http://WWW.TURUZ.NET
uyqarmaq :
oyqarmaq
( y <> z )
ozqarmaq
.
uzqarmaq
.
1.
düşünmək
.
anlamaq.
- o məni geyin oyqardı: o məni sonra başa düşdü
.
- işləmək biləkdən,
oyqarmaq bilikdən.
2.
uyqurmaq.
oyardırmaq.
- gün çıxana
uqurməni: oyat məni.
uyqun
:
1
.
ərkün. yarkün. münasib.
2
.
oyqun
.
imkan. fırsat. uğur
.
uyqur tatı: türk gavırı. türklərlə yaşıyan fars.
uyqurmaq
: ( y <> z )
uzqurmaq
ka
. oyandırmaq.
- məni uzqur: oyad.
uyqusuz: usuz
ka
.
uylan
: uyan. tabe' ol.
uylaĢ
: təqlid.
uylaĢmaq
ka
:
1
.
uymaq. dalıcan düşmək.
1
.
birbiri ardınca yürümək.
uylatmaq: öyrətmək. göndərmək. tabe' edmək.
uyluq
ka
:
1
.
hünər. sənət.
2
.
təqlid olunan kimsə.
3
.
dayaq. hər nəyin
dayancaq yeri.
4
.
otluq
ka.
oyluq. qol qəmiğinin qalın yeri.
uyluq
ka
:
udluq
ka
.
utluq
. sığır kimi heyvanların axırda yattığı yer.
uymaq
ka
:
uyulamaq
ka.
1
.
uylaşmaq. dalıcan düşmək.
2
.
birinə bağlı
olmaq.
3
.
oymaq. üyə. üzv. mürid.
3.
umub dalıca düşmək.
-
mən sizi uyuladım: mən sizə uydum.
uymaqlanmaq:
oymaqlanmaq
: üyələnmək. qollanmaq. gəlişib çoxalmaq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
930
http://WWW.TURUZ.COM
uysal
:
usal
ka
.
1.
qafil. qəfil. iş bilməyən.
2.
uyaq. üzü yola. söz
dinləyən. sözə baxan. yumşaq.
3.
mədəni. ədəbli.
4
.
uyasuq.
usayuq. qafil.
5
.
utanqaç. uyatsılıq. uyatsqıl
ka
. uyaslıq. utanan.
həyalı.
uytun
: turab. yardımcı. yarav (
>
yavər
). mavin.
uyu
ka
:
1.
arxa. dalı. -
uyu varmaq: izləmək. dalsıcan gedmək.
2.
mürüd.
müqtədi. müqəllid. peyrov.
3.
yum. yığın. təpə.
- qum uyu.
3
.
üzücə
.
dalıca. sarı. arxasıca. -
ərən qamuğ, artadı nələr uyu:
hammı mal dalıca geddi.
4
.
ılış. iliş. həmrah. -
bir özü iki ılışı, uyuĢü,
yoldaşı.
uyuq
ka
: qafil.
- uyuqluq
ka
: qafillik.
- uyuq ot: yuxu davası. uyutan ot.
- uyuq usuq: bilən bilməyən.
uyuqluq
ka
: kəmərli.
uyuqmaq
ka
: ardına düşmək. qovalamaq.
uyulamaq
ka
:
uyulamaq
ka
.
1.
uymaq. dalsıcan gedmək.
- ökli olan (ağlı olan)
kötü yolu uyulamaz.
2.
uymaq
. umub dalıca düşmək.
- mən sizi
uyuladım: mən sizə uydum.
uyumaq : utımaq. udımaq.
uyumsuz: bacarıqsız. yöntəmsiz. uquvsuz.
uyur
: uyuz
ka.
yuxulu.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
931
http://WWW.TURUZ.NET
uyuĢ
: tutaş. tutac. tutuş
ka
. cürlaş. təvafüq.
uyuĢ
: utuz
ka.
uduz
ka
.
uyuĢmaq: utuşmaq
ka
. uduşmaq
ka
. udışmaq. uyuşmaq. qatılaçmaq.
pıxtalanmaq.
uyuĢmaq: utuşmaq
ka
. uduşmaq
ka
. udışmaq. uyuşmaq. qatılaçmaq.
pıxtalanmaq.
uyuĢmaq
ka
:
1
.
yoğruşmaq. (
maya
) tutmaq. dolmaşmaq. bitmək.
- yoğurt
uyuĢdu: yoğruşdu.
2
.
sarqmaq
ka.
3
.
yuğlaşmaq. qatılaşmaq.
pıxtılaşmaq. uduşmaq.
4
.
qurlanmaq
ka
. bərkimək. tutmaq.
-
yoğurt qurlandı.
5
.
yığmaq.
- unu qaba uyuĢ.
(#
oyuĢmaq
:
açmaq
)
uyuĢmazlıq
: ixtlaf. döğüş. qaçış
ka
.
uyut
ka
: uqut. oğut. uğut. utanma. həya.
uyutluq
ka
:
uyqulut
. uvqutlu. utanan. utanqaç. məhcub.
uyutma
ka
:
pənir. yaş pəynir. təzə peynir. -
o uyutma uyutdu: o pənir çaldı.
uyutmaq: yatqurmaq
ka.
yatırmaq.
uyutmaq
ka
:
- o uyutma
ka
uyutdu: o pənir çaldı. - odu uyut: odu keçit, söndür.
uyutmaq
ka
:
1
.
qatılaştırmaq. qatıtmaq.
2
.
peynir yapmaq. yoğurmaq.
3
.
söndürmək.
uyuz
ka
: uyur. yuxulu.
uyuzlu
: utuzluq
ka.
uduzluq
ka
.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
932
http://WWW.TURUZ.COM
uz
:
uz
ka.
usda. çəpər. mahir.
- uz kiĢi: əli uz, əli işə yaraşıqlı, udumlu
kişi.
-
uz olsun düz olsun: bacarıqlı, doğru adam. - uzlu, düzlü, duzlu:
çıxarlı, doğru, dadlı. - uz oğlan.
-
uz dilli. yorıq
ka.
uza
:
uza
ka
uzaq. uzanmış keçmiş zaman. ötük. ütük.
- uzağı bilgə
ancaq aymış: o ötük bilgin böylə demiş. - ərdi uza ərənlər: yetdi ötük
ərmişlər.
uzağı
ka
: keçmiş. ötən.
- uzağı biliklər: ötən bilginlər.
uzaq
:
uzaq
ka
1.
uzun. əsgi. -
uzaq iş: uzayan bitməyən iş. - uzaq
barmaq: uzaq gedmək. yubanmaq.
2.
bevax. gec.
- uzaq qaldıq:
gec qaldıq. - uzaqdı, dur ged: bevaxdı. - uzaqmadan gəldim. - uzaq
gilıçmə: gec inkişaf. .
3.
nəhayət. uzağı: nəhayətdə.
- uzağı nə
olacaq: nəhayətdə nə olacaq.
4
.
ıra. yıra. ıraq.
5
.
ayır. qıraq.
uzaqlaĢmaq: yırqamaq. yıramaq .
uzaqlaĢtırmaq: yıratmaq
ka
. ıratmaq. ıraqlaşdırmaq.
uzaqlat
: gidər.
uzaqlıq
: uzunluq. ıraqlıq. yıraqlıq.
uzaqlıq
ka
: yubanma. gecikmə. kütlük. işdə ağırlıq, yavaşlıq, ərincəklik.
tə'xir.
uzamaq : sobımaq
ka.
söbüləşmək. incəlmək.
uzan
:
Dostları ilə paylaş: |