1.
kupal. gobut. sasrıq. sassıq
6
. sarsıq
ka
.
1.
pis.
bəğənilməz. kifir.
yaqın
ka
:
yağnı
.
yaknı
. yaxın.
1.
şeytan.
2.
düşman.
3.
yaxın. yaxıq.
mərhəm.
- yaxın tanıĢ: qonum
ka
. yar yoldaş. qohum qonşu.
yaxınlar: qayınboyun. dünürlər. tayfauruq. tayfatırıq.
yaqınlaĢmaq:
yaxınlaĢmaq
. qavuşmaq
ka
. yaqumaq. yaxlaşmaq. yaxuşmaq.
- yağudu diləyim.
yaqınmaq
ka
: yaxınmaq. yaxınlaĢmaq. - birbirizə yağıqmayın,
yaxının.
yaqır
:
yağır. yağrı
ka
.
1.
sırt yarası.
- yağırlı at: beli yaralı at. - yağırı
sağaltmaq. iyi etmək: yaqırlamaq
ka
.
-
yağırı çoğalmaq:
yaqırlanmaq
ka
. - yağırdan qaĢınmaq: yaqırlanmaq
ka
. - yağırlı. sırtı
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
966
http://WWW.TURUZ.COM
yaralı: yaqırlıq
ka
.
2.
yağ. iç yağı. piy.
3.
yarın
ka
. kürək, bel gəmiyi.
çiğin gəmiğı.
yaqırlamaq
ka
: yağırı sağaltmaq, iyi edmək.
yaqırlanmaq
ka
:
yağırlanmaq
.
1.
kürəklənmək. bellənmək. kürəyi yağlanmaq.
2.
yağırı, kürəyi qaşınmaq.
- heyvan yağırar, yerdə ağnıyar.
3.
heyvanın kürəyi yaralanmaq, zədələnmək.
- dəvə yağırlandı.
4.
heyvanın kürək, beld yarasının düzəlməsi.
yaqırlatmaq
ka
:
yağırlatmaq
. heyvanın kürəyi yaralanmaq, zədələnmək.
-
dəvə yağırlandı.
yaqırlıq :
yağırlıq
.
1.
yağırlı. sırtı yağlı, qalın.
2.
sırtı yaralı.
yaqısmaq :
yağısmaq. yaqsımaq. yağsımaq.
yağ dadmaq. yağ dadınmaq.
yaqıĢ
ka
:
yağıĢ
. qurban. qurbanlıq.
yaqıĢmaq
ka
:
1.
yaxlaşmaqyaxına gəlmək.
- onun gəlməyi yaxıĢdı.
2.
yaxı
(
mərhəm
) yaxmaq.
3.
toxunmaq
. - elə iti danışır ki, dodaqları
yavıĢmır: birbirinə dəğmir.
yaqıtqan
ka
:
yağıtqan
ka
. yaxıtqan
.
1.
düşmanlıq edən. kinli.
- bu kişi, nə
yağıtqan.
2.
yağdıran.
1.
yaxıtqan.
yaqıtlıq : -
yağıtlıq olsa, yarıqlıq düşər.
yaqıtmaq
ka
:
yağıtmaq.
1.
tökmək.
- arpa saman yağıtqıl, olsun atı yaruqluq:
arpa saman tökginən, atı tapsın güc
quvət
.
2.
düşmanlıq edmək.
yağılamaq. yağuşmaq.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
967
http://WWW.TURUZ.NET
yaqız
:
yağız.
qızıl ilə qara arası rəng:.
yaqqu
ka
:
yağqu
ka
. yağu
ka
. yağmur. yağmırlıq.
yaqlamaq :
yağlamaq
. yovsamaq. yavsamaq
ka.
könül almaq istəmək.
yaqlanmaq
:
yağlanmaq
. yağrılanmaq
ka
. ətlənmək.
yaqlanmaq
ka
: yağlanmaq. yaqrılanmaq
ka
.
yaqlaĢmaq
:
yaxlaĢmaq
. yaqumaq. yaxuşmaq. yaxınlaşmaq.
-
yağudu diləyim.
yaqlaĢtıran:
yağlaĢtıran.
yaqutqan
ka.
yağlayan. igitqan. igidlik edən.
yaqlatmaq
ka
: yağlatmaq.
yaqlayan:
yağlayan.
yaqutqan
ka.
yağlaştıran. igitqan. igidlik edən.
yaqlı
:
yağlı
.
yaqlıq
ka
.
özlük
ka
. üzlü. özül. çivqin
ka
( # qəvqin).
yağlı.
doyurucu. bəsləyici.
yaqlıq
ka
: yağlı.
yaqma
:
yağma
ka
qarma
ka
.
- yağma edilmək: üpləlmək
ka
. üplətmək
ka
. -
yağma etmə. çalma: qapış
ka
. - yağma etmək: yağmalamaq.
zorlamaq. gücətmək
ka
. gücləmək. güclə, zorla almaq. əldən çıxarmaq.
tutmaq. özünə mal edmək. qapınmaq
ka
. üpləmək
ka
. qapmaq.
yağmalamaq. qarmalamaq
ka
. - yağma ettirmək: yolıtmaq. yoluşmaq.
yolutmaq. yulutmaq
ka
. qücətmək
ka
. - yağma ediĢmək. yağmalaşmaq.
üpləşmək
ka
. - yaqmalanmaq
ka
: yağma qılığına girmək. - yağmada
yardım edmək: qücəĢmək
ka
. - yağmalanmaq: üplənmək
ka
. -
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
968
http://WWW.TURUZ.COM
yağmalaĢmaq. yolıtmaq. yoluşmaq. yolutmaq. yulıtmaq. yulumaq.
yulutmaq: yuluşmaq
ka
. yağmalaĢmaq: qarmalaşmaq. qarmaşmaq.
birbirinə baxıb baxmadan biçip kəsip yığıb götürmək.
1.
yağmac.
çalmaş. qapış
ka
. qabış
ka
.
yaqmac
: yağma. çalmaş. qapış
ka
. qabış
ka
.
yaqmaq :
yaxmaq
.
yağmaq
.
1.
(
qıl
). ütmək
ka.
ötmək. örtəmək
ka
. odlamaq.
2.
yaxınlaşmaq. - baruğ yaxdı: gediş, hərəkət çağı çatdı.
1.
yaqlaşmaq. toxunmaq.
2.
dəğmək. sürtmək. ləms edmək.
- əl
yaxmaq: əl sürtmək.
yaqmalamaq:
yağmalamaq
. qücəmək. üplətmək
ka.
öplətmək
ka
. üzmək.
üzürmək. qarət edmək.
- altun gümüş üzürdüm. - onun malın
gücüyüb aldılar.
yaqmalaĢmaq:
yağmalaĢmaq.
yoluşmaq
ka.
yolışmaq.
yaqmalatmaq:
yağmalatmaq
. yolutmaq
ka.
yaqmaĢmaq:
yağmaĢmaq.
qücəşmək
ka.
soyuşmaq.
yaqmır:
yağmır
. (
yağmurluq
). yalma
ka
. kaftan. kəftə.
- irkin yağmır: arasız
yağış.
yaqmırlıq:
yağmırlıq
. yaqu
ka
. yağqu
ka
. yağmur.
yaqmur : -
yağmurluq
: kədüq
ka
. yağqu. yağu
ka
. -
yağmurluq yapmaq üçün
ayrılmış, hazırlanmış keçə: geyüklük geyiz
ka
. - yağmurluq yiyəsi:
kədüklük
ka
. - yağmuru çox olan yer: yağmurçıl
ka
. - yağmurun
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
969
http://WWW.TURUZ.NET
sağnaq halında yağmasından çıxan səs. hərhanki bir axarın çıxardığı
səs . çar çar: Ģar Ģar
ka
.
yaqmur
:
yağmur
yamqur
ka.
yaqnı
:
yağın
.
yağnı
.
yaknı
.
1.
şeytan.
2.
düşman.
yaqrı
: yarqı
ka
.
yağır. yağ. iç yağı. piy.
- kəriş yağrı, oğula qalar: atın
kürək yarası oğula andıra qalır.
yaqrıqan : yağıran. yağran. yağlatıb yumşatan.
yaqrılanmaq
ka
:
yağrılanmaq
ka
yağlanmaq. ətlənmək.
yaqrımaq :
yağrımaq
ka
yağır olmaq. yağrınlamaq. yarğnına, sırta vurmaq.
yaqrıtmaq
ka
:
yağrıtmaq
.
yarqıtmaq
. heyvan yağırın, kürəyin yaralamaq,
zədələmək.
- ol dəvəni yağrıttı.
yaqru
:
yağru
ka
. yağur. yoğur. yaxlıq. yağılıq. yağday. dövrə bər.
çevrə. mihit.
- buna yağru yürimə: onun döğrə bərinə dolanma.
yaqsımaq :
yağsımaq. yağısmaq
. yağ dadmaq. yağ dadınmaq.
- yağru yağı,
yağısmaz: piy yağı, yağ (kərə) dadı verməz.
yaqsınmaq
ka:
yaxsınmaq
ka
. (
yak. yaq: tən. bədən gövdə).
paltarı əğininə
(
sırtına
) almaq, çiğninə salmaq. bürünmək. çərşovlanmaq. -
eşik soyuqdu, bir şal yaxsın çıx. - çoban kaftanın geyməz, yaxsınar.
yaqĢı
:
yaxĢı
.
1.
mehriban. məhəbbətli.
1.
iyi.
- yaxĢı iş.
yaqĢıca
:
yaxĢıca
.
büsbütün. iyi. iyicə. çinğ
ka
.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
970
http://WWW.TURUZ.COM
yaqĢıqlı
:
yaxĢıqlı
.
ayqu. əyku. eyqu. əzqu. iyi. gözəl.
yaqĢılıq
:
yaxĢılıq
.
iyilik.
yaqtı
: yaxınlaşdı. -
barquz yaqtı: gedməyiz yaxınlaşdı.
yaqturmaq:
1.
toxundurmaq. yaxınlatmaq.
- onu mənə yaxutma: yaxınlatma.
2.
(
od
.
yaxı
) yaxtırmaq.
3.
saxlatmaq. yatturmaq
ka
. yittirmək
ka
.
qeyb ettirmək.
yaqu
ka
:
yağqu
ka
.
yağmur. yağmırlıq.
yaquq
:
yağuq
. yaxın. qonum. qohum. tanış.
- yağuq ulamaq: görüş,
seləyərham edmək. - yaq yaquq: yap yaxın.
.
- yağuq ulamaq: sileyi
rəhm edmək.
yaquqluq: yağuq ulamaq işi. qonum, qohuma yoluğmaq işi. görüş.
seləyərham.
yaqumaq :
yağumaq
. yaxlaşmaq. yaxuşmaq. yaxınlaşmaq.
- yağudu
diləyim. - bəy gəlməyi yağudi: bəyin girişi yaxlaşdı.
yaqumaq
ka
: yakumaq. yaquşmaq
ka
. birbirinə yaxlaşmaq.
yaqurmaq :
yağurmaq
ka.
1.
ah çəkmək. sıx sıx solumaq. yüksək bir
solumaya tutulmaq.
1.
yaxlaştırmaq.
yaquĢmaq
ka
: yakumaq. birbirinə yaxlaşmaq.
yaquĢmaq
ka
: yağılmaq. yağılıq edmək. yaqılamaq. yaxıtmaq. düşmanlıq
edmək.
yaqut
:
yağut
. edqü. comərt.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
971
http://WWW.TURUZ.NET
yaqutqan
ka
: yağlaştıran. yağlayan. igitqan. igidlik edən.
yaqutluq:
yağut
. edqulük. comərtlik.
yaqutmaq : (
<
yax
).
yaxarmaq
. yaxutmaq. yaxdurmaq. yaxlaşdırmaq.
yaxılatmaq. yoxunlatmaq.
yal
:
yal
ka
yalıq. at yələsi. -
yal tükü: sırt
ka.
qalın qıl.
yalabıtmaq: yalratmaq
ka
. parlatmaq. yalrıtmaq.
yalaçı
ka
:
1.
qaraçı. iftiraçı. itham edən. şərr.
- yalaçı bəylər. - yalaçı qadın.
2.
- yalaçı yoğa
ka
: incə, kəvrək əkmək.
yalafar
ka
: insanlar arasında elçi. xaqanın, devlətin əlçisi. tanrı elçisinə
yalavac deyilir.
yala
ka
:
1.
töhmət. ittham. iftira. köksüz. havayı.
- yala sözlər.
2.
incə.
yala yuğa: yala yufa: nazik, incə, xasa çörək.
3.
nazlı. - yala qıız.
4.
dəğmə düşər kişi.
- nə yala kişisən oğul.
5.
zayıf.
- yala yağı:
zayıf düşman.
yalaq
: yalağ. boş.
yalalmaq
ka
: töhmətlənmək.
yalalmaq
ka
:
yalanmaq
ka
.
töhmətlənmək. itham edilmək.
yalamaq
ka
:
1.
töhmətləmək. yamamaq
. -
quru yala yaladılar. - oğruluq
yaladılar.
2.
yalqamaq
ka.
yalvarmaq.
yalaman: kərkük. gərilmiş. açıq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
972
http://WWW.TURUZ.COM
yalan
: ikit
ka
(
ikili, ki üzlü söyləyən
). alsıq. arsıq. aldaq. tovlaq. duzaq.
tələ. arğuc
ka
. aldatan.
- arğuc ajun. yalancı, aldatıcı dünya.
yalançı
: ütrük
ka.
hiləci. kələkbaz. ütücü adam.
yalanmaq
ka
:
yalalmaq
ka.
1.
töhmətlənmək. itham edilmək.
2.
yalqanmaq
ka:
yalaĢmaq: yalqaşmaq
ka
.
yalatmaq: yalfatmaq
ka
. yalqatmaq. yalqatmaq
ka.
yutturmaq. utturmaq.
yalfatmaq.
yalavac
ka
: elçi. pəyqəmbər.
yalbı
:
yalpı
.
1.
ka
.
yassı, enli, gen olan nərsə, tabax. məjmeyi.
2.
təxdə.
- yalpıdaĢ: taxdadaş. təxdəsəng.
yaldıramaq
: yoldıramaq. yoldramaq
ka
. parlamaq.
yaldıruq: bəzəkli şığallı. pozlu süslü. parlaq.
- yaldıruq əşlər.
yaldramaq:
yaldrımaq
ka
.
yaldruq
: yoldruq
ka.
parlaq. süslü.
yalfatmaq: yalqatmaq
ka.
yalatmaq. utturmaq. yutturmaq.
yalxalanmaq:
yayqalmaq
ka
.
yayxalanmaq
. çalqanrnaq. hər şeyə qönlü
məyil göstərmək həvəslənmək, hövüklənmək.
yalıq
: yalığ
.
1.
qayış.
- yalığı köklət: qayışı bərkit.
2.
pipik. xoruzun tacı.
ibik. pipiyi.
3.
yıl
. at yələsi. yal.
3.
yəhər qaşı.
- öndüni yalıq, geyin
yalıq: ön qaş, arxa qaş.
4.
yanaq. hər nəyin üzü dikəsi, ucu.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
973
http://WWW.TURUZ.NET
yalıq yılıq: insan heyvan.
yalıqlanmaq: horoz ıbiqlənmək. at yələlənmək. yallanmaq.
yalım
:
1.
təxdə.
2.
sarp, dik, yalçın. -
yalım qaya: {
1.
sarp dağın ətəği.
2.
təxdəsəng}
.
3.
odğuc. oduc. alov.
yalıman
:
yelimən
ka.
dağınıq biçimdə yapılan çapul. yalıb yoluq dağıdıb.
dağınıq şəkildə yapılan çapul.
yalım
ka
: siriş. çiriş. yapışqan. çəsb.
- yarıq yalım: balıq çirişi.
yalım
ka
: yəlim. yapışqan. çəsb. tutuş
ka
. tutqal. kəndisiylə tük.
yalın
:
yalım
. alov. odğuc . oduc.
yalınçqa
ka
: yılınçqa. yavan. dadı, duzu, yağı olmayan yemək. -
yalındaq
ka
: çıplaq.
yalınq
:
yalınğ
. çıplaq. qından çıxmış.
yalınquq :
yalınğuq
ka
.
yalqınquq
.
1.
yalqun. insan.
2.
adəm. həzrəti adəm.
- yalınquq oğlı yoqazur, əyku adı qalır.
yalınqus
ka
:
yalnğus
ka
. yalnız. kimsəsiz.
- yalınqus qaz ötməz.
yalınmaq
ka
:
1.
soğunmaq
ka.
soğqunmaq
.
soyunmaq. silkinmək. lütlənmək.
2.
yalmaq
ka.
yanmaq. göynəmək. alovlanmaq.
yalıĢmaq
ka
: töhmətləmək. itham edmək.
yalıt
ka
: təxdə. enli, hamar, bütün olan nərsə.
- yalıt qaya: səxrə.
yalıtqa
ka
: alay. şuxluq.
- yalıtqa qılmaq
ka
: alay edmək. lağa qoymaq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
974
http://WWW.TURUZ.COM
yalıv
: yalvı
ka.
yalva. yada. büyü. cadu. gözü bağlılıq. sehir.
yalqa
: gədik.
- qara mun gəlməyincə, qara yalqaya qaçma.
yalqaq
: yoxacıq, dəriciq, qabıq. qandır
ka
. zar. pöz. car. çar.
yalqamaq
ka
: yalamaq. yalvamaq.
yalqandurmaq
ka
:
yalğandurmaq
ka.
yalanlamaq. təkzibləmək.
yalqan
ka
: yalan.
yalqanmaq
ka:
yalanmaq.
yalqaĢmaq
ka
: yalaşmaq.
yalqatmaq : yalfatmaq
ka
. yalatmaq.
yalqatmaq
ka:
yalatmaq. yutturmaq. utturmaq. yalfatmaq.
yalqıl
ka
: yələsi ağ. ağ yələli.
yalqın
:
yalnıq
ka
.
1.
kişi. insan. bəşər. adam.
- yalqın oğlu: bəni adəm. -
öt keçər kişi duymaz, yalqın oğlu mənqu qalmaz.
Dostları ilə paylaş: |