yap
:
yap
ka.
1.
yapıq, quruq qurulmuş, çevrələnmiş, girdə nərsə. açıq.
doğru. çin. - yapraq:
<
yap + raq: nərsənin düz olduğuna, vurqu,
tə'kid simgəsi):
2.
çin çin. lap doğru.
3.
meydan. çəkinmədən,
açığına işə danışığa, açıq olan nə, ərsə.
4.
hilə. al.
- yap yup:
gizli püslü.
- yap yup qılmaq
ka
:
1
. kələk qılmaq. al edmək.
2
. yubılamaq.
yuplamaq. burbatmaq
ka
. geciktirmək.
- yap yup
ka
: yapıq yupuq. gizli mizli. hilə. al.
yap
: yup
ka.
hilə. al.
yapa
:
yaba
ka
. yumşaq, əprik olan, yaş, ıslaq olan.
yapaqulaq
ka
: quburğa
ka
. bağırqa. boğurqa. bayquş. üki. ühi.
yapan
: yapqar. gizlətən. sınqar. sindirən.
yapanğ
ka
: qumluq. bataq. yerimyi çətin olan yer.
yapçan
ka
: yavçan
ka
. yavşan.
yapçınmaq: yavçunmaq
ka.
yapçunmaq. yapıştırılmaq. yapşunmaq.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
985
http://WWW.TURUZ.NET
yapçırmaq: yavçurmaq
ka.
yapıştımaq. yapçurmaq. yapşurmaq. yapşırmaq.
yapçunmaq
ka
:
<>
yapçınmaq
. yavçunmaq
ka.
yapçınmaq. yapıştırılmaq.
yapşunmaq.
yapçurmaq:
1.
təpçürmək. yapşurmaq. yavçurmaq. yapıştırmaq. vəsl
edmək. rəbt edmək.
- oxa yun yapçur.
2.
yavçurmaq
ka.
yapıştımaq. yapçırmaq. yapşurmaq. yapşırmaq.
yapı
:
1.
yabı
ka.
örtük.
2.
qılma
ka.
yapma.
yapıqlı
: yaprıq. yapıqlıq
ka.
qapalı. qapanmış.
yapıqlıq
ka
: yapıqlı. yaprıq. qapalı. qapanmış.
yapılaq
:
( l <> t )
yapıtaq
.
yabıtaq
ka
(yapı: qurum. taxım + laq: sız).
yapıtsız.
çıplaq. əğərsiz. əkərsiz. yəhərsiz.
- o atı yapıtaq mindi.
yapılmaq: etilmək
ka.
edilmək. düzəlmək. hazırlanmaq.
yapın
: yapqar. iş bilən. işin püfün qılığın bilən. uzman.
- qılını bilən
qızıl geyər, yapının bilən yaşıl geyər: xoşa gəlmək istəyən qırmızı
geyər, iş yapmaq istəyən yaşıl geyər. (qızıl iş can aparır, yaşıl iş
aparır)
yapınmaq
ka
: örtünmək. qapanmaq.
yapır
ka
:
yapur
. 1.
yumşaq. düz. saf. hamar.
1.
əğri. sallaq.
- yaprı qulaq:
əğri, sallaq qulaq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
986
http://WWW.TURUZ.COM
yapırmaq:
yapurmaq.
1.
yumşatmaq. hamarlamaq. -
yer yapurdı.
1.
gizlətmək. örtmək.
- o sözün yapurdu.
yapıĢ
: qılış. qılqu
ka.
qılqı. qılı. adət.
yapıĢan
: ısın. ısı. xoş. gözəl.
yapıĢdırmaq: tapşırmaq
ka.
təpcərmək.
yapıĢıq
: arqaş. davamlı.
yapıĢqan: qatut
ka.
çiriş. siriş. yalım
ka.
yəlim. çəsb. tutuş
ka
.
yapıĢmaq: yılpışmaq
ka.
ılpışmaq. yaprulmaq
ka
. yıpranmaq. bağlanmaq.
ilgişmək. sırılmaq
ka
. bulaşmaq.
- nə mənə yılpışırsan.
yapıĢtımaq: yavçurmaq
ka.
yapçırmaq. yapçurmaq. yapşurmaq. yapşırmaq.
yapıĢtırılmaq : yapçınmaq. yapşunmaq. yavçunmaq
ka.
yapçınmaq.
yapçunmaq. yapşurmaq. yav çunmaq.
yapıtaq
:
yabıtaq
ka
.
( t <> l )
yapılaq
.
(yapı: qurum. taxım + laq: sız). yabıtaq
.
yapıtlaq
. 1.
yapıtsız. çıplaq. əğərsiz. əkərsiz. yəhərsiz. yəhərsiz
- o atı yapıtaq mindi.
1.
çıplaq. əğərsiz. əkərsiz. yəhərsiz.
- o atı
yapıtaq mindi.
yapqaq
ka
:
yapğaq
ka.
duzaq.
yapqar
:
1.
yapan. gizlətən. sınqar. sindirən.
2.
yapın. iş bilən. işin püfün
qılığın bilən.
yapqç
:
yapquç
. heyvan sürməkdə kullanılan dəğnək.
yapquç
ka
:
yapuç
. heyvan sürməkdə kullanılan dəğnək.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
987
http://WWW.TURUZ.NET
yapqut
ka
: döşək. yün, qıl doldurulmuş mindər.
yaplamaq
ka
:
yuplamaq
. kələk gəlmək. al edmək. burbatmaq.
yap yup qılmaq. yubatmaq. yubılamaq.
yapma
: qılma
ka.
yapı.
yapmaq
ka
:
1.
yapurtmaq
ka.
gizlətmək. örtmək. qapamaq. qurmaq. yapmaq.
2.
pişirmək.
- çörək yapmaq.
yapraq
:
<
yap + raq: nərsənin düz olduğuna, vurqu, tə'kid simgəsi):
1.
çin
çin. lap doğru.
2.
meydan. çəkinmədən, açığına işə danışığa,
açıq olan nə, ərsə.
3.
dirçəliş. gəlişmə. cücərmə. inkişaf. gizli.
sini. yapruq. yapruş saf. düz. tənik.
yapraq
: yapurqaq
ka
(
aqac. bitgi. varaq).
yapramaq : yavramaq
ka
. dikrək, sərt, qatı olmaq. tıqdamaq. tıqramaq.
bərkimək
yapratmaq
ka
: dikmək. dikətmək. şüşətmək.
- at qulağın yapratdı.
yaprı
ka
: düz. ənli (yer). sarqıq (qulaq).
yaprıq
: yapıqlı. yapıqlıq
ka.
qapalı. qapanmış.
yapru
: yama. rufu.
yapruq
: yapraq. yapruş. saf. düz. tənik.
yaprulmaq
ka
: yapışmaq. yıpranmaq. bağlanmaq.
yapruĢ
: yapraq. yapruq. saf. düz. tənik.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
988
http://WWW.TURUZ.COM
yapruĢmaq
ka:
düzləşmək. hamarlanmaq.
yapsamaq
ka
: (
örtmək
.
qapamaq
.
yapmaq
) istəmək.
- qarlap acun
yapsamaq.
yapĢırmaq: yavçurmaq
ka.
yapıştımaq. yapçırmaq. yapçurmaq. yapşurmaq.
yapĢunmaq
ka
: yavçunmaq
ka.
yapçınmaq. yapçunmaq. yapıştırılmaq.
yapıştırılmaq. yapçınmaq. yapşurmaq.
yapĢurmaq: yavçurmaq
ka.
yapıştımaq. yapçırmaq. yapçurmaq. yapşırmaq.
yaptac
ka
: (
<
yapturmaq qapatmaq).
yağmur. kəpənək. kəpə.
yaptırmaq: qılturmaq
ka
.
yapulmaq : yavulmaq
ka.
olquşmaq. yetişmək.
- bəğni yavuldu: boza, şərab
yetişdi.
yapur
: yapır
ka.
yumşaq. düz. saf. hamar.
yapurqaq
ka
: yapraq (
aqac. bitgi. varaq).
yapurqan
ka
: yaşurqan. qizləyən. saxlayan. örtülü, gizli qoyan.
(# yarupqan:
açan. saçan).
yapurmaq :
yapırmaq
.
1.
yapurtmaq. parlatmaq.
2.
süpürtmək. gizləmək.
3.
yumşatmaq. hamarlamaq. -
yer yapurdı.
1.
gizlətmək. örtmək.
-
o sözün yapurdu.
yapurtmaq
ka
:
1.
yapmaq. gizlətmək.
- sözüvü yapurtma. - bizi görüb yapındı.
2.
safatmaq. düzləmək. hamartmaq.
- yeri yapurt. - paltar
qırışların yapurt.
3.
yapışdırmaq.
- bu tikələri yapurt.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
989
http://WWW.TURUZ.NET
yapuĢqaq
ka
:
1.
tikənli bir ot. pıtraq.
2.
hər söylənən işə qarışan
kimsə. fizul. imalə.
yapuĢqan
ka
:
1
. yapışqan. yapışan.
2
. fizul. hər nəyə burnun soxan.
yapuĢmaq
ka
: yapışmaq.
yar
:
yar
ka.
1.
bozaq.
- onun yarı axdı.
2.
lüab.
3.
car. cay. yarıq. ara.
çağ. zaman.
4.
yaran. yarqan. çuxurdan.
5.
yarı. kar. ası. asıq.
fayda. - yarmaz: yaramaz: faydasız.
6.
yatut. yətut
ka
. yetut.
yədək. kömək.
7.
salya.
8.
yar. suların açtığı uçurum.
- yar qaĢı: hoğuz, çay yanı.
- yar yoldaĢ : qonum
ka
. qohum qonşu. yaxınlar tanışlar.
yara
:
1.
açıl nərsə. çala.
tutuşdur: ( yaraq: bir "yarıqdan" çıxmağın aracı)
- çala: cola. oyuq. tutuşdur: ( çara. çaraq: bu çaladan" çıxmaq aracı).
1.
didik. dərd. titik. didik. acı. acıma. ağrı.
1.
qart
ka
. baş
ka
.
1.
yarar.
şayistə. cayiz. münasib.
yaraq
ka
:
1.
firsət. imkan. tav.
2.
yarıq. gədik.
yaraqlanmaq: tolumlanmaq
ka
: silahlanmaq.
yaraqlı
:
yaraqlıq
.
1.
yar
.
mümkün.
- yaraqlı iş. - yaraqsız: imkansız. -
yaraqa pulun al, damara bax qanın.
2.
zirehlı. cəbəli. cübbəli.
3.
hazır olan. anutqan
ka
. anıtqan. -
işə anıtan kişi. -
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
990
http://WWW.TURUZ.COM
yaralamaq
ka
: balıqlamaq. balq qılmaq. bərtmək
ka.
qırcatmaq
ka
. siyirmək.
sıyırtmaq. nərsəni dəlip keçmək.
yaralanmaq
: bərtinmək
ka.
bərələnmək. zədələnmək.
yaralı
: başlı
ka
.
yaramaq
ka
:
1.
uyqun gəlmək. yaraşmaq. uğramaq.
- bu qılıq sizə yaradı. -
yol yarasın: yolun açıq, iyi, yaxcı, rahat olsun. - ata donu oğula
yarasa, atasın diləməz.
2.
mümkün olmaq. -
hər nə yarar: hər şey
mümkündür.
1.
qarşı qoymaq. uzaqlaşmaq. yıramaq.
1.
yarmaq.
yaramaz : yarmaz. faydasız.
yaramazlaĢmaq: sevimsizləşmək. isizlənmək
ka
.
yaramsınmaq
ka
: yaltaqlanmaq. dalqavuqluq edmək.
yaran
:
1.
öğrəti. tə'lim.
2.
yarqan. yar. çuxurdan.
yaranmaq :
1.
öğrənmək. tə'lim görmək.
2.
yaltaqlanmaq
.
yaranmaq
ka
: yaranmaq. yaltaqlanmaq. qoşaqta qoşturularaq
alıştırılmaq.
yaraĢ
:
1.
görə. təvafüq. tətabüq.
- buyruq yaraşı qıldıq. - dediklərizə
yaraş. - olana yaraş: imkana görə.
1.
güdəm. gözləm. muraat.
muğayat.
- yaraĢsız kişi.
1.
təfahüm.
1.
yarış. islah.
1.
tətabüq.
təfahüm.
yaraĢçı
: yarışçı. islahçı.
yaraĢqılmaq: gözləmək. muraat edmək.
- yoldaş belə yaraĢqıl.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
991
http://WWW.TURUZ.NET
yaraĢmaq
ka
:
1.
uyuşmaq. anlaşmaq. tutuşmaq. barışmaq.
təvafüq, tətabüq edmək.
- qızla oğlan yaraĢdılar. - iki devlət
yaraĢdı:
barışdı.
2.
görüşmək. calaşmaq.
- qızla oğlan yaraĢsın,
tanışsın.
3.
yollaşmaq. tutuşmaq. gözləmək. müraat edmək.
-
qoldaşınla yaraĢqıl
yaratqan
ka
: yaratan.
yaratmaq
ka
: yarıtmaq.
1.
kəsip biçib oranlamaq. ölçüb, oranlayıb yapmaq.
-
don yaratmaq.
curlamaq. düzəltmək. törətmək. törütmək
ka
.
türütmək. islah edmək.
- mənim işimi yaratdı.
2.
neçə yarıq, ayrı
şeyi birnirinə tikib, toxuyub bir başqa şey çıxarmaq. yoxdan
çıxarmaq
.
kəndindən uydurmaq. yalan yonmaq.
- özündə söz
yaratma.
yarav
: (
>
yavər
).
1.
turab. yardımcı. mavin. uytun.
2.
basut
ka.
yardam.
kömək. qoldav. himayət.
yarçı
: yarşı. münsif. davər.
yardam
: basut
ka
.
acıyan. qoldav. kömək. himayət.
yardaĢ
: sağdıc. ortaq
6
. dost.
yardım
: kömək. yoğuş
.
basut
ka
.
- yardım edmək: qayturmaq
ka
.
yardım
: yetüt
ka
. kömək. imdat.
yardımcı: yarav (
>
yavər
). turab. mavin. uytun. turbı
ka
. yavər. uyuntu. tosun.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
992
http://WWW.TURUZ.COM
yardımlaĢmaq: artışmaq. ərtişmək
ka
.
- o mənə artıĢdı.
yardımlaĢmaq: yüvmək
ka.
yiktürmək. yüftürmək.
yarı
:
yarıq
. qapı. bəxd. şans
.
yar. kar. ası. asıq. fayda.
- yarın
tikilsin: qapın bağlansın.
-
yarıĢmaq
: yarı yarı bplüşmək.
- bu
davarı yarıĢın.
yarıq
ka
:
çərik
.
çarıq. kərik.
1.
rəhmət.
- yarıq dilə ondan: rəhmət dilə
ondan.
2.
mərhum
. - yarıq qardaşım.
3.
yaraq. hər çeşit döğüş
ayqıtına deyilir.
- vücuda geyilən zireh, say yarıq. dəmir göğüslük:
say
ka
.
4.
qovşaq. iki budun ortası.
5.
balıq
. - yarıq yalım: balıq
çirişi.
6.
bıçqıl
ka
. çat. çatlaq. bıçılqın. bıçılqan. gədik: yaraq
ka
.
7.
car. cay. yar. ara. çağ. zaman.
8.
ışıq.
- bardı gözüm yarıqı :
gözümnən ışıq aldı \\ aldı özüm qonuqı: aldı mənim ruhumu. \\ qanda
ərinc qanığı: harda dincliyimin kanı.
9.
imkan.
- yarıq olsa iş olar.
1.
nəcat. qutaq. qurtuluş.
- yarmaqı tapın, yarıq bulun: paravı işləd,
qutaq, nəcat tapmaq üçün.
10.
qənimət. giro.
1.
yaruq
. yarı. qapı.
bəxd. şans.
- yarın tikilsin: qapın bağlansın. - doğdu yaruq ulduzu.
11.
yırıq. sızıq. sıyıq. sıdıq. cırıq. sırıq.
12.
yarpaq.
13.
nərsənin
ayırmaq, çevrəyə üçün, çəkilən cızıq.
14.
yartım
ka
. quruh.
- bir
yartım boyun: bir quruh xalq.
15.
kaftan. coşun. zireh.
yarıqlanmaq
ka
:
yaraqlanmaq.
zirehlanmaq.
yarıqlıq
: - yağıtlıq olsa, yarıqlıq düşər.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
993
http://WWW.TURUZ.NET
yarıqsamaq
: qurtulmaq. nəcat tapmaq.
- yoluq verib yarıqsayın.
yarılamaq : yarımlamaq
ka
.
yarılan
: yirilqən
ka.
yirilən.
yarılmaq
ka
:
1.
yarsıqmaq
ka.
ayrısmaq. ayrı düşmək. yarılmaq. yirilmək.
açılmaq.
2.
sınmaq
.
basınmaq.
- budax yarıldı.
3.
yarımaq.
yıramaq
ka
. ıraqlaşmaq. uzaqlaşmaq.
4.
bükülmək. çatlamaq.
irpəlmək
ka.
biçilmək. teşilmək
ka
. dağilmək.
yarım yamalaq: axsuq
ka
. e'tibarsız.
yarımaq : açmaq. doğmaq. yarılmaq. yıramaq
ka
. ıraqlaşmaq.
uzaqlaşmaq.
- gün yarıdı.
yarım
ka
:
1.
yarım. bir şeyin yarısı. hərhanki bir şeyin iqiyə ayrılmış olan
parçalardan hər birisi.
2.
hər şeyin bölüyü, tikəsi.
- yarım budaq.
bir tikə çubuq.
yarımlamaq
ka
: yarılamaq.
yarımlamaq
ka
: yarılamaq. yarya çatmaq.
- yolu yarımladıq.
yarın
: çiyin sümüyü.
- yarınlamaq: çiynindən vurmaq.
yarındaq
: - yarındaq dilişmək: qayış kəsmək.
yarın
ka
: kürək, çiğin gəmiği·.
yarınmaq
ka
: yarmaq.
- budaq yarınmaq.
yarıĢ etmək: öcəşmək
ka
.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
994
http://WWW.TURUZ.COM
yarıĢ
:
Dostları ilə paylaş: |