İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 69 ____________________________ 
Şifrələmə açarı K əmsallı matrisa olacaqdır, amma 
şifrələməni vektorun tərtibi kimi təqdim etmək olar. Şifrələmə 
vektorunun tərtibi açıq mətnin hərflərinin ardıcıllıq 
nömrələrindən tərtib edilmişdir (birinci hərf 0 nömrəsinə 
malikdir). Onda K açar matrisası belə olacaqdır: 
Şifrələnmiş mətni deşifrə etmək üçün matrisanı k 
əmsalına əks olan k
-1
əmsalına vurmaq lazımdır. 
Hill şifri ilkin məlumatın simvollar tezliyini yaxşı mühafizə 
etsədə (gizli saxlayır) məşhur açıq mətn kriptotəhlilinə zəif 
cavab verir. Sistem xəttidir, odur ki düşmənə şifrəni açmaq 
üçün m
3
cüt qədər “aşıq mətn – deşifrə olunmuş mətn” 
əməliyyatını həyata keçirmək lazımdır.
Cari şifrə üçün daha effektli kriptotəhlil üsulu 
seçilmiş açıq 
mətnlə kriptotəhlil üsuludur.
Birdəfəlik bloknot
.
Qeyd etmək lazımdır ki, öndə baxılan bütün şifrələmə 
üsulları klassik alqoritmlərlə şifrələməyə aiddirlər və elm və 
texnikanın kompütersiz dövrlərində istifadə olunmuşdur. 
İstifadə olunan hər bir alqoritm müəyyən növ kriptotəhlil ilə 
bağlı olmuşdur.
İndiki zamanda yeni şifrələmə üsullarından istifadə olunur 
ki, onları “sındırmaq” həddindən artıq çətindir. Şifrə 
Vernama 
şifrəsi adlanır (bəzi ədəbiyyatlarda onu birdəfəlik bloknot da 
adlandırırlar).

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 70 ____________________________ 
Vernama şifrəsində açıq mətn onun ölçüsü ilə uyğun 
gələn 
mütləq təsadüfi açarla üst-üstə qoyulur. Sonra açar ləğv 
edilir (yəni digər mətnlərin şifrələnməsində istifadə olunmur). 
Şifrənin mütləq kriptodavamlığı Klod Şennon tərəfindən sübut 
olunmuşdur. 
Təcrübədə birdəfəlik bloknotdan təsadüfi hallarda istifadə 
olunur (əsasən yüksək səviyyəli məlumatları şifrələyəndə 
ondan istifadə edilir). Digər tərəfdən bloknotun hazırlanması 
çox baha başa gəlir. Bununla yanaşı şifrə açarının şəxsə təqdim 
edilməsi şəxs ilə təkbə-tək görüş zamanı yerinə yetirilməlidir.