İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

BAŞQASININ YERİNƏ QOYULMA ALQORİTMİ
Bu alqoritmdə açıq mətnin simvolları açarın müəyyən 
etdiyi simvollar ardıcıllığı ilə dəyişdirilir (başqasının yerinə 
qoyulur). 
Bunu nümunədə aydınlaşdıraq. Açıq mətnin simvolları 
soldan sağa deyil, yuxarıdan aşağı başqasının yerinə qoyulur və 
nəzərə alınır ki, sütunun hündürlüyü məhduddur. Nəticə sətir 
kimi alınır. 
M = в лесу родилась ёлочка 
K = 27 
влс оиаьёок 
еурллс лча 
 
M
ı
 = влс оиаьёок еурллс лча
Şəkil 9. Başqasının yerinə qoyulma alqoritminə uyğun sadə 
şifrələnmə

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 71 ____________________________ 
Şifrə açarın seçilməsi ilə bağlıdır (açar kimi sütunun 
hündürlüyü iştirak edir) və istənilən halda açar məlumatın 
uzunluğundan çox ola bilməz.
Fleyberq çərçivəsinə başqa bir nümunədə baxaq. Şifrə 
açar kvadrat çərçivədir və çərçivənin yanları cüt sayda 
hücrələrdən ibarətdir. Hücrələrin dörddə biri (çərək) aşağıdakı 
prinsiplə kəsilir: əgər bəzi hücrə kəsilmişsə, onda həmin hücrə 
kəsilə bilməz, çünki o hücrə çərçivənin 90
0
, 180
0
və 270
0
dönməsində hüdudu aşır. 
Mətni şifrələmək üçün kəsiklə olan çərçivə cızıqlanmış 
kvadratın üzərinə qoyulur, sonra isə mətnin hərfləri kəsiklərə 
yazılır. Bütün kəsiklər dolduqdan sonra çərçivə 90
0
döndərilir. 
Çərçivənin dolma prinsipinə görə kəsiklər bu zaman dolmamış 
hücrələrin yerinə olacaqdır. Kəsiklərə mətnin davamı yazılır, 
yenidən çərçivə döndərilir və prosedur bir dəfə də təkrar 
olunur. Əgər mətn bir kvadrata yerləşməmişsə, onda eyni 
qayda ilə növbəti doldurulur. Sonuncu kvadratın boş qalmış 
hücrələri təsadüfi simvollar ilə doldurulur.