İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ ________________________ 76 ____________________________
nümayiş etdirir (açıq mətnin bir bitinin və ya açarının dəyişməsi
şifrələnmiş mətnin çoxlu sayda bitlərinin dəyişməsinə səbəb
olur) və uzun illər boyu şifrənin sındırılması cəhdinə qarşı
mətanətlə dura bilmişdir. Digər tərəfdən uzunluğu 56 bit olan
açar məhsuldarlığı böyük sürətlə artan EHM-lərin tələblərini
tutarlı səviyyədə ödəmədiyi üçün 1997-ci ildə yeni alqoritmin
yaradılması üçün müsabiqə elan olundu. Müsabiqənin şərti belə
idi: yaradılacaq alqoritm ən azı 15-20 il müddətində
kriptostandartlara lazımı səviyyədə qulluq göstərməlidir.
AES alqoritmi .
Müsabiqənin qalibi 2000-ci ildə müəyyən olundu – qalıb
Belçika şifri RIJNDAEL elan olundu. Bir müddət sonra şifrə AES
(Advanced
Enecryption
Standard)
adlandırılır.
Şifrə
qeyristandart blok şifrəsidir və Feyştel şəbəkəsindən istifadə
etmir. Hər bir giriş bloku ikiölçülü bayt massivi kimi təqdim
edilir (blokun ölçüsündən asılı olaraq 4x4, 4x6 və ya 4x8 kimi
müxtəlif şəkildə göstərilə bilər). Blokun ölçüsündən və açarın
uzunluğundan asılı olaraq alqoritm 10-dan 14-ə kimi
raundlardan ibarətdir və hər bir raundda bəzi dəyişikliklər
həyata keçirilir (ya asılı olmayan sütunlar üzərində, ya asılı
olmayan sətirlər üzərində, ya da ki, cədvəldə olan baytlar
üzərində).
Öndə sadalanan şifrələrlə yanaşı indiki zamanda IDEA,
Blowfish, RC5, CAST-128 simmetrik şifrələrindən də istifadə
olunur.
AÇIQLAMA :
DES (ingliscə sözündən yaranmadır)
–
simmetrik şifrələmə üçün alqoritmdir, IBM firması tərəfindən
yaradılmışdır, 1977-ci ildə ABŞ hökuməti tərəfindən rəsmi
standart kimi təsdiq olunmuşdur. DES üçün yararlı olan
blokun tutumu 64 bitə bərabərdir. Alqoritmin əsasını 56 bit
