İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A
 
 
____________________________________________________________ 379 
ARPANET layihəsi çərçivəsində həyata keçirilən iş paketlərin kommutasiyası 
ilə şəbəkələrin yaradılmasına əsaslanır. Bu şəbəkə növündə informasiya (məsələn, 
xəbər) böyük olmayan paketlərə bölünür, həmin paketlər təyin olunmuş yerə 
çatana qədər səmərəli marşrut seçərək 
bir-birindən asılı olmayaraq müxtəlif 
şəbəkələrdə yerini dəyişir. Sonda bütün 
paketlər lazımı yerə çataraq yenidən 
birləşərək 
ilkin 
formanı 
alır. 
Kompüterlərin eyni hüquqlu olması 
informasiyanın konkret bir kompüterdən 
asılılığını 
aradan 
qaldırır. 
Bu 
texnologiyaya 
əsasən 
əgər 
kommunikasiya xəttinin bir hissəsi 
sıradan çıxarsa, böyük olmayan paketlər 
digər işləyən xətlərə ötürülə bilər.
ARPANET sistemi uzaq məsafədə olan 
kompüter mərkəzləri ilə əlaqələri 
yaradırdı. Bu sistem elektron poçtunun 
göndərilməsi və informasiya mübadiləsi
üçün istifadə olunurdu. Sistem inkişaf
edərək, 1983-cü ildə iki şəbəkəyə:
Leonard Kleynrok
ARPANET və MILNET şəbəkələrinə bölünür. MILNET səbəkəsi hərbi məqsədlər, 
ARPANET şəbəkəsi isə elmi tədqiqatlar məqsədi üçün nəzərdə tutulur. Son 
nəticədə iki şəbəkə arasında informasiya mübadiləsi imkanı yaranır və bu birləşmə 
İnternet adı ilə dünyada tanınır. 
İnternet qlobal şəbəkədə birləşmiş kompüterləri, proqramları, verilənlər 
bazalarını, faylları və nəhayət insanları birləşdirən şəbəkələrdən ibarət şəbəkə 
sistemidir. 
Statistik hesablamalara əsaslanaraq demək olar ki, İnternet sistemi ilə 
dünyada çoxlu sayda ölkələrin bir neçə yüz milyonlarla istifadəçisi bir-biri ilə sıx 
informasiya mübadiləsi edirlər. Göstəricilər zaman keçdikcə artmaqdadır. Təxmini 
alınmış hesablamalardan məlum olur ki, İnternetdə hər ay istifadəçilərin sayı 2 
milyona qədər çoxalır (bəlkədə daha çox), hər dəqiqədə isə sistemə təxminən 46 
yeni istifadəçi (bəlkə daha da çox) qoşulur. Hər yeni qoşulan istifadəçiyə 
İnternetdə yeni ünvan verilir. 
İnternet şəbəkəsi hazırda dünyada ən böyük informasiya resurslarına malik 
olan qlobal bir şəbəkədir. İnternet şəbəkəsi istifadəçiyə praktiki olaraq hüdudsuz 
informasiya resursları təqdim edir. Uyğun tətbiqi proqram təminatı və sadə qrafiki 
interfeys istənilən istifadəçiyə İnternet xidmətindən istifadə etmək imkanı verir. 
İnternet ümumdünya informasiya - kompüter şəbəkəsidir. İnternetdə 
informasiya serverlərdə saxlanılır. Serverlərin öz ünvanları olur və onlar 

---