İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
118 
imkanlarını, ölçü və çəkisini müəyyən edir. Bu baxımdan da platformanın tipinə 
görə noutbukları texniki təsnif etdikdə belə yanaşma obyektiv sayıla bilər. 
Platformanın tipinə görə mobil kompüterləri aşağıdakı kimi kateqoriyaya ayırırlar: 

AMD Athlon 64DTR, Intel Mobile Pentium 4; 

Intel Pentium M; 

AMD Athlon XP-M, Mobile Sempron; 

Intel Celeron M, Mobile Celeron; 

VIA C3 Antaur, Transmeta Efficion; 

Intel XScale, TI OMAP, Samsung S3C və s. 
Noutbukda istifadə olunan mərkəzi prosessor onun sadalanan 
platformasindan başqa “istilik paketi” adlanan platformasini da xarakterizə edir. 
Parametr noutbukun daxilində yerləşən digər təşkiledicilərə prosessordan ayrılan 
istiliyin maksimal bölgüsünü müəyyənləşdirir. 
Öndə verilmiş parametrlər istifadəçinin mobil kompüterə sahib olmasında 
onun seçim etməsinə yardımçıdır. 
Dərslikdə noutbuklar haqqında tutarlı səviyyədə məlumat veriləcək (bəzən 
belə kompüterləri “qeyd dəftərçəsi” də adlandırırlar). Noutbuklar kifayət qədər 
çoxdan yaradılmışdır, amma onların müxtəlif sahələrə geniş tətbiqi 2003-cü ildən 
başlamışdır. Noutbukların belə geniş yayılmasının sirri onların masaüstü 
kompüterlərdən lazımı səviyyədə fərqlənmələridir. Onlar istifadə üçün əlverişli 
olmaqla yanaşı az yer tutur, gəzdirilməsi asandır və onları istənilən yerə asasnlırla 
aparmaq mümkündür. Noutbukların avtonom qidalanması onlardan istifadəni 
həddindən artıq sadələşdirir (qidalanma onun daxilində quraşdırırlmış xüsusi 
hazırlanmış akkumulyatorın hesabına həyata keçir). 
Masaüstü kompüterlər ilə yanaşı IBM PC ilə uzlaşan noutbuklardan da 
istifadə olunur, bəzən də başqa arxitekturaya malik noutbuklarda istehsal olunur. 
Noutbuklar, həmçinin digər fərdi kompüterlər bir-biri ilə naqillərin köməyi ilə 
birləşən müxtəlif sxemlər əsasında yığılan qurğulardan ibarət olur. Bu baxımdan 
da istehsal olunan bütün kompüterlərin bir-biri ilə uzlaşmasını təşkil etmək üçün 
istehsalçı firmalar həmin sxemləri standart şəkildə istehsal etməyə çalışır və 
standarta uyğun da istehsal edirlər. Hesablama texnikasında standart hazırlanmış 
qurğuları